Displaying 51 - 60 out of 75 entries.
![]()
Germanic Lexicon Project
Search results
Home
Texts
Search
Messages
Volunteer
About
Search Help Tip: In the search results, you can click on any word or abbreviation for more information.
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0353, entry 1
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
eigi við kostr, when I am gone, Stj. 363 :-- eiga e-s kosti, to have a chance of, be able, allowed, Grág. i. 63, 468, Ld. 84, 160, 184, Nj. 57, 132, Eg. 16, 60, 531, Sks. 20 B. 4. a match, of an unmarried woman; Sigríðr hét dóttir hans ok þótti beztr kostr á Hálogalandi, Eg. 25; hann átti dóttur eina er Unnr hét, hón var væn kona ok kurteis ok vel at sér, ok þótti sá beztr k. á Rangárvöllum, Nj. (begin.); Hallr kvað góðan kost í henni, H. said she was a good match, 180, Fs. 88, Stj. 187; engi kostr þótti þá þvílíkr sem Helga hin Fagra í öllum Borgarfirði, Ísl. ii. 206: giving a woman away, hann spyrr hverr ráða eigi fyrir kosti hennar, who was to give her away, Band. 9 new Ed.; mey til kosta, a maid to be married, Hm. 81, (MS. kossa), cp. liggja heima sem mær til kosta, Fas. iii. 409, (ráða-kostr, a match); kvennkostr (q.v.), góðr kvennkostr. 5. choice, state, condition; þat mun mína kosti hér fram draga, at þú átt ekki vald á mér, Orkn. 120; kostum drepr kvenna karla ofríki, i.e. the tyranny of man crushes a woman's right, Am. 69; drap þá brátt kosti, then the state grew worse, id.; sjá fyrir sínum kosti, to take care of oneself, Fms. x. 236; eigi mun honum þykkja batnað hafa várr kostr, Eg. 287; eigi treystusk menn at raska kosti þeirra, people dared not meddle with them, disturb them, Ld. 146; bændr vildu verja kost sinn, defend themselves, Fms. ix. 306; síðan lét Simon varðveita kost hennar, guard her affairs, vii. 233; þá heldr hann kosti sínum, then he holds his place, loses not his right, Grág. ii. 209; ú-kostir, afar-kostir, a hard, evil choice; ör-kostr, lack of choice, poverty. II. cost, expence; allan þann kost er hann hefir fyrir haft, Jb. 321; sá er vitna þarf skal standa þeim kost allan, 358; hver maðr er sik ok sín hjú heldr á sínum kosti, K. Á. 78; þat skip höfðu bæjar-menn látið göra af sínum kosti, Fms. ix. 270; hann hélt sik ríkmannlega at klæðum ok öllum kosti (fare), ii. 278; hann lét alla sína félaga á sinn kost þann vetr, Gullþ. 9; hví hann var svá djarfr at taka slíka menn upp á kost hans, Landn. 149, v.l.; hann gaf sér mikinn kost til (he took great pains), at koma þeim öllum í vingun við Guð, Hom. 108; þóat hann hefði mörgu sinni mikinn kost (pains) til gefit, Al. 116; hann lézk þar vildu sína kosti til leggja (do his best), at þeir Hákon deildi enga úhæfu, Fms. i. 22. III. means; er (þeir) synja ölmusu, er kosti höfðu til, Hom. 64; hafa meira kost, to be the strongest, Fb. ii. 361; eiga alls kosti við e-n, to have it all in one's power, i.e. to be the strongest; Jökull gaf honum líf ok átti áðr alls kosti við hann, Fs. 10; eiga alla kosti, Fms. iv. 296, Stj. 481; Bessus er slíks átti kosti við hann er hann vildi gört hafa, Al. 101; eiga nokkurs góðs kosti, 96; hafa lítils kosti, to have small chance, be little worth, Mar.: means, provisions, meðan mér endask föng til, þótt ek véla um mína kosti, though I am left to my own supplies, Eg. 66; bauð hann Oddi alla kosti með sér, Fas. ii. 540; ef vér hittumk síðar svá at þeir hafi meiri kosli (forces), Fms. v. 87; bændr efldu þá kost hans um búit, Sturl. iii. 196 C: stores, tvau skip hlaðin vænum kosti, Fms. xi. 436; hér sé ek beggja kost, I see here plenty of either, Sighvat; mungát né aðra kosti (fare), setjask í kosti e-s, Fms. viii. 58; bændr uggðu at sezt mundi á kost þeirra, ok kurruðu ílla, Bs. i. 549: victuals, provisions, Germ. kost, selja silfr fyrir kost, Fas. i. 450; hveiti ok annarr kostr, Stj. 112; Kirkja á þetta í kosti, tvær vættir skreiðar, vætt smjörs, vætt kjöts, Pm. 34; tvau hundruð í haustlagi, tíu aura í kosti, Vm. 42: board, bóndi skal halda honum kost, Jb. 374; þá bauð Ketill fé fyrir kost hennar, Dropl. 4; til kostar ok klæða, fare and clothing, B. K. 108; at konungs kosti, at the king's table, Bs. i. 782; far-k. (q.v.), a ship, vehicle; liðs-k., forces, troops. IV. cost, quality; af léttum kosti, Fms. x. 173; þat sax var afburðar-járn kosti, of fine steel, id. 2. good things; friði fylgja allir kostir ok öll fríðindi, Clem. 29; kyn ok kostr (quality), MS. 4. 9; fátt fríðra kosta, Hdl. 45: þeir kostir skulu ok fylgja, at þik skal aldri kala í skyrtunni, Fas. ii. 529, 531; þá ferr hann ór skyrtu sinni, ok hélt hón öllum kostum sínum, 539: fatness, Lat. ubertas glebae, jarðarinnar kost ok feitleik, Stj. 167; þar vóru allgóðir lands-kostir, Hkr. i. 55; er mér sagt gott frá landa-kostum, at þar gangi fé sjálfala á vetrum en fiskr í hverju vatni, Fs. 20, 25, Landn. 225, v.l.; af kostum skal þessu landi nafn gefa ok kalla Markland, Fb. i. 539. 3. virtue; þeir stígask yfir af hermönnum Krists fyrir helga kosti, Hom. 27; Kristni þróask at mannfjölda ok kostum, MS. 677. 8; eigi er þat rúnanna kostr, ... heldr er þat þinn kostr, Skálda 162, freq. in mod. usage. 4. a good quality, virtue; segja kost ok löst, to tell fairly the good and bad of a thing; skalt þú segja kost ok löst á konunni, Nj. 23; hann sagði kost ok löst af landinu, Landn. 30; löstu ok kostu bera ljóða synir blandna brjóstum í, Hm. 134; ú-kostr, a fault, flaw; mann-kostir, virtues. 5. spec. of a horse, plur. a fine pace; hestr óð kafs af kostum, Sighvat. V. spec. and adverb. usages; til kostar, well! all right! well done! er þat til kostar, ef eigi flýjum vér fyrir mönnunum, Fms. xi. 139; þat er til kostar, ef ..., well done, if ..., Hým. 33; er þat ok til kostar (it is a comfort) at Höskuldi muni þá tveir hlutir ílla líka, Ld. 70: because, allra mest af þeim kosti, at ..., Hom. 33: sagði Ósvífr at þeir mundi á kostum (indeed) finna, at þau Guðrún vóru eigi jafnmenni, Ld. 122; þeim kosti, in that case, Grág. i. 40; engum kosti, by no means, MS. 4. 21; at þeim kosti, on that condition, Grág. ii. 239; at öðrum kosti, else, otherwise, Eg. 8, 749; at þriðja kosti, thirdly, 14, Grág. i. 395; at síðasta, efsta kosti, in the last instance, last emergency, Nj. 221; at fæsta kosti, at least, N. G. L. i. 61; at versta kosti, in the worst case, 101; at minnsta kosti, at least: gen., alls kostar, quite, in every respect, Sks. 674 B, passim; eigi eins kostar, not very, not peculiarly, Ísl. ii. 322; annars kostar, as for the rest, 108 B; nokkurs kostar, in any wise, Fms. xi. 79, Fb. i. 74; sums kostar, in some respect, Fas. ii. 547, v. 69, Hom. 89; þess kostar, in this case, thus, Fms. xi. 79, Rb. 36, Hom. (St.): acc., þá kostu, as adv., in such a manner, N. G. L. i. 327; fyrir hvern kost, by every means. UNCERTAIN Kostr, in sense I, is in old writers often omitted, and left to be supplied by the adjective or pronoun, e.g. þann (viz. kost) munu vér af taka, Ld. 188; at hann mundi verða þann upp at taka, Eg. 157, Nj. 222; er þá ok sá einn (viz. kostr) til, 227, Fms. vii. 265; er oss nú engi annarr til, Nj. 143, Eg. 405; er yðr engi annarr á görr en snúa aptr, Nj. 207; Hákon jarl er alltrauðr undir trúna at ganga, ok þykkir vera harðr (viz. kostr) á annat borð, Fms. xi. 39. COMPDS: kostar-hald, n. maintenance, Stj. 184. kostar-lauss, adj. without provisions, Ísl. ii. 463. kosta-boð, n. pl. a very favourable choice, Eg. 539, Vápn. 30, Sturl. iii. 151. kosta-mikill, adj. good, fine, valuable, Sturl. iii. 7. kosta-munr, m. difference in quality, Nj. 52. kosta-vandr, adj. fastidious, Vígl. 16. kosta-vanr, adj. cheerless, Skm. 30.
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0363, entry 28
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
KVIÐR, m., gen. kviðar, pl. kviðir, acc. pl. kviðu. [Ulf. qiss = GREEK, GREEK, as in ana-qiss = GREEK; þiuþi-qiss and waila-qiss = GREEK; missa-qiss = GREEK, etc.] :-- prop. a saw, saying, speech, word, and hence in law a verdict given by neighbours; for the Engl. 'verdict' is indeed a kind of rendering of the Norse term; kviðr Norna, the word of the Norns, weird, fate, death, kveld lifir maðr ekki eptir kvið Norna, Hðm. 31; orðs-kviðr, a saw, proverb; mis-kviðr, 'saying-amiss,' false pleading. The old law makes a distinction between vætti (a witness) and kviðr (a verdict), -- þar er bæði fylgir einni sök vætti ok kviðr, þá skal vætti fara fyrr fram en kviðr, Grág. i. 47: before delivering his opinion each neighbour had to take an oath, -- þat er mælt, áðr kviðr sé borinn, at þeir skulu eiða vinna allir áðr at dómi, 53. The old records mention various kinds of neighbours and verdicts: 1. in Norse law,
. the heimis-kviðr (heims-kviðr, heimilis-k.) or a 'home-verdict,' a verdict of neighbours, bearing some resemblance to the oath of compurgators; ten, or in lesser cases four or six, neighbours were to accompany the accused to the court, two of whom had to swear on the book, and the rest followed, -- en þat er heims kviðr er tíu menn fylgja til móts, en sverja tveir menn á bók, en átta sanna þat, N. G. L. i. 311, cp. ii. 505; hafa með sér heimiliskviðar-vátta til þings, K. Á. 214; hann hafi heiman heimiliskviðar-vitni, 152; nema heimiliskviðar-vitni fylgi, Gþl. 193: þá skal með þessu heimiliskviðar-vitni sækja, N. G. L. 4. 140 (heimskviðar-vitni, 337); þá skal með þessu heimiliskviðjar-vitni sækja, at einn skal bera en tveir sanna um þriggja aura mál, en um sex aura mál skal einn sanna en fjórir sverja, en þeir skulu vera fylkis-menn, N. G. L. i. 140, 316; en ef eigi kemr saga hins sára fram á fyrsta þingi né heimiliskviðar-vitni, þá ..., 160: similar were the 'sandemænd' (soothmen) of the early Danish law; to this the old saw refers, hættr er heimiskviðr, nema sér góðan geti, perilous is the home-verdict, unless one gets a good one, Sdm. 25.
. in Icel., unless the bjargkviðr (q.v.) be identical to heimis-kviðr, this sort of verdict is seldom mentioned; eigi skal heimis-kvið annan at henda, Grág. i. 361. 2. in Icel. law the tólftar-kviðr (verdict of twelve), also called goða-kviðr (priest verdict), Grág. i. 168, viz. a body of twelve men, of whom eleven were to be summoned by the goði of the district, and he, being the twelfth of the number, had to deliver the final verdict. The verdict of twelve was only appointed for certain cases defined in the law, K. Þ. K. 168, v.l.; nú hefir maðr tólptar-kviðar kvatt, ok skal goði nefna þriðjungs-menn sína til kviðar þess með sér, ok er honum rétt hvárz þeir eru bændr eða grið-menn, hann skal ellefu menn nefna aðra en sik, Grág. i. 57, see the whole chapter 17 in Þ. Þ., as also the Grág. passim; ella kveðja til tylptar-kviðar goða þess (þann?) er sóttr er ..., en ef sjálfr er sóttr goðinn
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0410, entry 15
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
mann-eskja, u, f. [Germ. mensch, m.; cp. Ulf. mannisks = GREEK; Dan. menneske; Swed. menneska; Scot. mensk] :-- a man (Lat. homo); from the time of the Reformation this word is freq., but it is rare in old writers; indeed, hann tók manneskju hold, Hom. 160, is the only instance on record, for A.A. 196 is a compilation from a paper MS.; the word is, however, a good one, and is freq. in N.T., Vídal. passim: in mod. usage it often, in both speech and writing, takes the place of mann (maðr).
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0474, entry 2
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
P (pé), the fifteenth letter, was not figured in the old Runic alphabet, in which the bjarkan (RUNE) was made to serve for both b and p; it is found only in very late Runes, as e.g. the Runic alphabet of the Danish king Waldemar (died A.D. 1241), where it is figured RUNE or as a dotted RUNE (RUNE), Skálda 177, and the Arna-Magn. Runic MS. II. the p is in Icel. sounded as in Engl., pína = pain, hlaupa = leap. B. REMARKS. -- As all words with p initial have been borrowed at different times from foreign languages, the number of them goes on decreasing the farther we go back into antiquity; this is also the case in other Teutonic languages; the vocabulary in Ulf. presents about seven p words, -- paida, plapja, plats, plinsjan, pungs, prangan, pund; the old A.S. poems about the same number, -- plega, plegjan, pæd, pund, pynd, pyt, pad, peord (while the oldest and best, Beowulf, has none), see Grein. The ancient Icelandic or Norse poems of the heathen age have still fewer than the A.S.; the first words we meet with are penningr, a penny, Bragi; pundari, Egil (see ljóð-pundari); -- which, with some other words beginning with p, are from the heathen age. Along with the introduction of Christianity many such words came in, chiefly through the English, e.g. prestr, pína, pínsl, páskar, páfi, pistill, prédika: through trade from the Norman-English, prúðr, prýði, páll, pallr, pell, poki, partr: and lastly, through the English trade with Iceland in the 15th and 16th centuries, prenta, púðr, petti, peisa, etc.: some few words, too, have since been adopted from the mod. Danish. A few words may be traced to Gaelic, and a few have been traced to the Chudic (Finnish); the scantiness of such words, however, shews better than anything else how very small indeed was the influence these languages had on the Norse, all the more so as the Finnish vocabulary abounds with p words. The letter p in an Icelandic Dictionary stands quite apart from all the other letters, for it is made up of a motley collection of words, incoherent and broken, containing no roots, no great verbs, particles, or such words as make the stock of a genuine vocabulary. The absence of initial p in the Teutonic language is not due to any inability to pronounce it, but to causes inherent to the parent language of the Teutonic as well as the classical languages, for in Greek and Latin the letter b, which, according to Grimm's law, answers to the Teutonic p, stands exactly in the same predicament as p in the Teutonic; there is no single instance of 'lautverschiebung' from a Gr.-Lat. b to a Teut. p (Curtius): no word beginning with p is formed by 'ablaut,' and only a few are derived by 'umlaut' (prýði, pyngja, pæla). For other details see the introduction to letters B and F.
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0484, entry 19
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
RAUN, f. [akin to rún, q.v.], a trial, experiment, experience; sem opt höfðu raunir á orðit, Bjarn. 66; sem nú verða margar raunir á, Ó.H. 30; sem raunir bar á, skipt hefi ek nú skaplyndi til þín, ok mun ek göra á því nokkura raun, Fms. vii. 113; var þá sem opt eru raunir, Ó.H. 184; prófuðum vér fyrir sjálfra vár raun, ok margra dugandis manna.; framsögn, Dipl. i. 3; biskup svarar því, at önnur raun mundi á verða en at ..., Orkn. 280; sem opt bar raun á, Bs. i. 129; raunin er úlýgnust, a saying, 656 A.I. 25; látum þá hafa ena sömu raun sem fyrr (ærnar raunir, v.l.), Fms. viii. 134; raun bar vitni, Ísl. ii. 335; þú munt at raun um komask, 197, Bs. i. 83 :-- trial, danger, vóru þeir jafnan þar sem mest var raun, Nj. 136; röskr maðr í öllum raunum, Fms. vi. 119 því traustari sem raunin er meiri ok lengri, viii. 134; koma í nokkura raun, Fs. 120; þegar í raunirnar rekr, when it presses hard :-- trial, grief mundir þú mik þess eigi biðja, ef þú vissir hve mikla raun ek hefi af þessu, if thou knewest how much pain it gives me, Ld. 232; ærin er þó raun konunnar, Fs. 76; en nú hafi þér af ena mestu raun, Nj. 139; mér er mesta raun að því, it pains me much; skap-raun, an affliction; geð-raun, the mind's trial; hug-raun, id. :-- in plur., raunir, trials, woes, misfortunes; mann-raunir :-- a trial, ordeal, þá gengr hann til þessar raunar Fms. xi. 38 :-- investigation, konungr sagði, at hann vildi at vísu, at málit færi til raunar, vii. 136; þá skal hann stefna honum til skila ok raunar, Grág. i. 179, 226; raunar-stefna, a summons, citation, inquest, ii. 226; hann stefndi honum raunar stefnu um þat hvárt hann hefði réttar heimildir á Staðarhóls-landi ok Hvítadal, Sturl. ii. 235. II. gen. raunar, as adverb, really, indeed; raunar mjök, much indeed, Ld. 66; ok vóru þó margir raunar mjök þrekaðir, Fms. xi. 143; hafði hann vitað raunar at þar var tó undir, Rd. 310; ek heiti raunar Víglundr, my real name is V., Vígl. 29; en þat var raunar, at þeir höldrinn höfðu sæzt á laun, i.e. that was at the bottom of it, Orkn. 298; hón skildi þó raunar, Fs. 76. COMPDS: raunar-laust, n. adj. without proof or trial; þeir kölluðusk eigi mundu trúnað á leggja raunarlaust. Germ. ohne weiter, Ld. 58; at raunalausu, unprovoked. raunar-maðr, m. a nickname, Sturl. ii. 153. rauna-maðr, m. a much-tried, afflicted person. rauna-stafr, m. evidence, proof; prófa e-t skýrum raunastöfum, Mar., Magn. 482. rauna-stefna, u, f. a citation; see above. raun-digr, adj. thick indeed, Fms. v. 238. raun-drjúgr, adj. solid, O.H.L. 22. raun-góðr, adj. good withal, trusty, Bs. i. 122. raun-íllr, adj. bad withal, Bjarn. 62. raun-lítt, n. adj. very little indeed, poorly indeed, Eb. 130, Fms. x. 172, Gísl. 65. raun-mjök, adv. much indeed. raun-tregr, adj. very unwilling, Al. 17. raun-vel, adv. well indeed, Fms. iii. 114. raun-æfr, adj., qs. raunhæfr(?), quite able, Fms. xi. 78. raun-öruggr, adj. quite firm, Fms. i. 305.
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0496, entry 12
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
reynd, f. experience; úlíkir sýnum, en miklu úlíkari reyndum, Edda 12: gen. reyndar, indeed, in fact, really, mjöðdrekku, en hón var reyndar full af silfri, Eg. 240, Fms. i. 59, ii. 77, vi. 189, Valla L. 207, Hkr. i. 246.
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0577, entry 42
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
SOFA, pres. sing. sefr, older søfr, Hom. 152; pl. sofum, sofit, sofa: pret. svaf, svaft (mod. svafst), svaf; pl. sváfu, svófu, or eliding the v, sófu; subj. svæfi or sœfi; imperat. sof, sofðu; part. sofinn: [Dan. sove, Swed. sofua; a word common to the Teut. and class, languages, if indeed, as Grimm thinks, Goth. slêpan, Engl. sleep, Germ. schlafen, are the same word in different forms; cp. svefn, Engl. swoon.] B. To sleep; mart um dvelr þann er um morgin sefr, Hm. 59 (Bugge); sjaldan getr sofandi maðr sigr, 58, Vápn. 25; sofa svefn, Fb. i. 550; s. af nóttina, 348; s. af nótt þá, Ísl. ii. 350, Fms. iii. 92; þeir sváfu um nóttina. Eg. 560; hann svaf, Fs. 6, Fms. i, 12; sefr hann þrjár nætr í húsinu, xi. 5; sá er ávalt søfr, Hom. 152; sofa fast, Fms. i. 9; hve fast hann svæfi, Fs. 6; s. sætan, to sleep sweetly. Sól., Sdm.; sem þá at hann svæfi, Ó.H. 219: the phrase, ok sofi yðr þó eigi öll vá, woe shall not sleep for you, shall lie wide awake at your door, Eb. 160; sofa lífi, to sleep one's life away, Hðm. II. reflex., hann spyrr hversu þeim hafi sofizk, ... hann lætr sér vel hafa sofnazt, he asked how they had slept, ... he said he had slept well, Þiðr. 319. III. part. sofinn, asleep, Hm.; hverr lá sofinn í sínu rúmi, Fb. i. 290, Mag. 154, Clar,
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0590, entry 27
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
steina-brú, f. a stone-bridge, stone-arch, a natural one, not made by human hands, hence the phrase, gamall sem steinabrú, old as a stone bridge = 'stone-old,' Fas. iii. 61, cp. Ht. (fine): the very phrase shews the ancient Scandinavians, like the old Germans, knew not the arch, as their buildings were all of wood, cp. Tacit. Germ. 16, Herodian. vii. 2: indeed, stone masonry first became known after the introduction of Christianity.
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0658, entry 3
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
Ú- or ó- is the negative prefix before nouns, adjectives, and adverbs (Engl. and Germ. un-), for the spelling of which see p. 469, col. 2. The use of this particle is almost unlimited; it may e.g. be prefixed to almost every past part., in frequent instances answering to Engl. 'not;' ókominn, not come; ófarinn, not gone; úgefinn, not given; or to the part. act. as gerundive, það er óhafandi, unfit for use; ógöranda, not feasible; ódrekkandi, undrinkable; óetandi, uneatable; úsigrandi, óvinnandi, invincible; ótakandi, impregnable. 2. special usages:
. prefixed to comparatives, answering to Engl. 'less;' eigi úauðgari, not less rich; údaufligra, less dull; and so in endless instances, see the references below: esp. after a negative, eigi ósannara en, not less true than.
. often with another negative, with an intensive force; hann var aldrei úgrátandi, 'he was never unweeping,' i.e. he cried all along; aldrei ósofandi, never unsleeping, i.e. always sleeping: so also, eigi úgaman, not unpleasant, i.e. very pleasant; eigi úákafr, 'not uneager,' i.e. very eager; eigi úþessligr, not unlike that, i.e. quite of that kind; eigi úfóthvatr, not unswift, i.e. very swift indeed.
. eiga skamt úlifað, see úlifað; at úsögðum sundr griðum, hafa úfengit þess fjár. B. COMPDS: ú-aflátliga (ú-aflátanliga), adv. incessantly, Fms. i. 231, x. 291, Sks. 628. ú-aflátsamr, adj. (-semi, f.), unintermittent, Fms. iii. 175. ú-afskiptinn, adj. not meddlesome, Lv. 73. ú-afskiptasamr, adj. id., Fms. vii. 358. ú-alandi, part. a law term, one who must not be fed, of an outlaw, Grág., Nj. passim. ú-aldar, see úöld. ú-alinn, part. unborn, Js. 73. ú-andligr, adj. unspiritual, Skálda. ú-annt, adj. not busy, not eager, Fs. 99; see annt. ú-aptrbætiliga, adv. irreparably, H.E. i. 476. ú-arfgengr, adj. not entitled to inherit, Grág. i. 228. ú-argr, adj.; this word is perh. not from ú- and argr (q.v.), but qs. of-vargr; cp. the spelling of the word in the old Norse vellum, Þiðr. l.c.; in the phrase, dýr et úarga, the worrier, the great beast of prey, the fierce animal, i.e. the lion; dýrum enum úörgum, ... úörgu dýr, Stj.; úarga dýrinu, Fas. iii. 95; óarga dýr, Rb. 102; et óarga dýr (ovarga, the vellum), Þiðr. 183; as a nickname, enn úargi, Landn. ú-athugasamr, adj. inattentive, 623. 35. ú-athygli, f. inattention, Fms. v. 195. ú-auðigr, adj. unwealthy, destitute, Hm., Grág. i. 324; bændr allir þeir er úauðgari eru (less wealthy), enn þingfarar-kaupi eigu at gegna, 133. ú-auðligr, adj. poorly, Hm. 74, Vþm. 10, Fas. iii. 603. ú-auðna, u, f. ill-luck, misfortune, Fms. viii. 286. ú-auðráðinn, part. not easily managed, Hkr. ii. 222. ú-auðsóttligr, adj. not easy to overcome, Ld. 238. ú-aukinn, part. 'uneked,' unaugmented, Gþl. 149. ú-áfenginn, adj. not intoxicating, Bs. i. 394. ú-ágangsamr, adj. not encroaching upon others, peaceful, Fs. 29. ú-ágengiligr, adj. not aggressive, Ísl. ii. 181. ú-ágjarn, adj. uncovetous, Hkr. ii. 31. ú-áhlýðinn, part. unlistening, self-willed, Orkn. 40, Fms. xi. 246. ú-ákafliga, adv. listlessly, Fms. vii. 288. ú-ákafr, adj. not eager, slovenly, Fms. vi. 312; engu úákafari, less eager, Fas. i. 503, Fms. vi. 312, Lv. 6l. ú-áleitinn, adj. unencroaching; maðr góðgjarn ok ú., Fms. ii. 248, Eg. 754 ú-áran, n. a bad season, dearth, Rb. 388, Stj. 333, Fms. xi. 7; úárani, x. 400; mikit ú. í búi, Sks. 322; ú. á fólki, 324; átta tigum vetra síðarr varð annat óáran, Landn. (App.) 323; úárans-vetr, Ver. 18; óárans-auki, increase of dearth, Bs. i. 76. ú-árenniligr, adj. not easy to run against or attack, Nj. 187, Ld. 102. ú-árligr, adj. unseasonable; görði Grím mjök úárligan, G. became very famished, Brandkr. 60. ú-árvænn, adj. an unpromising season; sumar úárvænt, Hkr. ii. 183. ú-áræðiligr, adj. unlikely, Fms. viii. 445, v.l. ú-ástfólginn, part. unbeloved; úástfólgnari, less beloved, Fas. ii. 408. ú-ástugr, adj. loveless; úástugt var með þeim hjónum, little love, coldness, Landn. 151, v.l. ú-ástúðligr, adj. loveless. ú-átan, f. a thing not to be eaten, forbidden in the eccl. law; eta úátan, 655 xii. 3, K.Þ.K. 136, 172, N.G.L. i. 342; átu menn hrafna ok melrakka, ok mörg ú. íll var etin, Landn. (App.) 323. ú-ávaxtasamr, adj. unproductive, Fms. iii. 166. ú-barðr (-barínn), part. unbeaten, Fms. i. 75; enginn verðr úbarinn biskup, a saying. ú-bastaðr, part. unbasted, unbound, D.N. ii. 560. ú-beðinn, part. unbidden, K.Þ.K. 50, (Kb.) 16; óbeðit, Hm. 146. ú-beiðull, adj. not requesting, 686 C. 2. ú-beinn, adj. not straight, crooked, Ver. 19. ú-beit, n. dislike; hafa óbeit á e-u, to have a dislike for a thing; this word is not found in old writers. ú-bergan, n. an 'unrock,' a flinty rock, Barl. 181. ú-bernskliga, adv. unchildishly, like a grown-up man, Fms. xi. 53. ú-bernskligr, adj. unchildish, manly, Fbr. ú-berr, adj. 'unbare,' hidden, Skálda 194. ú-bilgjarn, adj. wrong-headed, Skv. 3. 21, Hkr. iii. 138, Sturl. i. 104: impatient, Hákon var óbilgjarn, Fms. vi. 334, Fas. ii. 426; íllt er at eggja úbilgjarnan, a saying, Grett. 91. ú-bilt (see bilt), láta sér verða úbilt, to take no fright, Fas. i. 126. ú-birgr, adj. (not úbyrgr), unprovided, Vm. 16, Bs. i. 868, Fb. i. 431, Háv. 47, Ísl. ii. 142. ú-birktr, part. unbarked, of trees, Stj. 177. ú-birta, u, f. darkness, Fms. vii. 108. ú-bíðingr, m. an 'unbiding one,' runaway, Landn. (in a verse). ú-bítalaðr, part. [Germ.], unpaid, Vm. 26. ú-bjartr, adj. not bright, dark, Flóv. 30. ú-bjúgr, adj. not convex, Rb. 468. ú-blandinn, part. unblended, Hom. 59. ú-blauðr, adj. not blauðr (q.v.), Fm.; a pr. name, Landn. ú-blindr, adj. not blind, Fms. iv. 13 (in a verse). ú-blíða, u, f. a disfavour, Fms. v. 235, Fas. i. 531, Stj. 200, Bs. i. 714. ú-blíðliga, adv. 'unblithely,' unkindly, Stj. 212. ú-blíðligr, adj. unkind, Arons S. (MS.) ú-blíðr, adj.froward, frowning, Eg. 524, Sks. 285. ú-blóðigr, adj. unbloody, Fas. i. 425. ú-boðinn, part. unbidden, N.G.L. i. 93, Odd. 61; koma úboðit, to come unbidden, Fms. viii. 46. ú-borinn, part., see bera; þá er sem úborit sé, of a witness, Grág. i. 40: unborn, Stj. 159; in the phrase, alnir ok úbornir, born and unborn; ek mælta eitt orð úborinn (of king Völsung), Fas. i. 123; úborins erfð, N.G.L. i. 49; fé úborit, bewitched or charmed things, charms, K.Þ.K.: as a law phrase, 'unborn,' i.e. illegitimate, hón varðveitti barn drottningar úborit meðan hón var í laugu: as a nickname, Uni enn úborni, Landn.; ... Úlfrún en úborna, id. ú-bókfróðr, adj. unlettered, H.E. i. 584. ú-bóta, gen. pl. from úbætr, q.v. úbóta-maðr, m. a criminal; þjófar ... drottins-svikar, morð-vargar, brennu-vargar, þeir eru allir óbóta menn, N.G.L. i. 405; biskup á allar þar sektir til þess er maðr er ú., 350; göra e-n at úbóta manni, Nj. 59; þó þeir væri frjálsir menn þá væri þeir þó óbóta menn, Eg. 737. ú-bóta-mál, n. a case which cannot be atoned for by money, a crime, felony, Js. 134, Gþl. 118, 136, N.G.L. i. 352. úbóta-sök, f. a felony, Js. 24. úbóta-verk, n. a bootless work, i.e. a felony, crime, N.G.L. i. 350. ú-bragðligr, adj. dull-looking, Fbr. 142. ú-bráðgörr, part. late ripe, slow of growth, of a youth, Glúm. 335. ú-bráðr, adj. slow, Fms. viii. 327; úbrátt, slowly, taka e-u úbrátt, Orkn. 42. ú-bráðreiðr, adj. unimpassioned or dispassionate, Fas. iii. 90. ú-breiddr, part. unspread, Jb. 193. ú-brenndr, part. unburnt, Fms. ix. 357, x. 70. ú-breytiliga, adv. in a common manner, Fms. ii. 267. ú-breyttr, adj. unaltered, Fms. i. 296: common, ú. maðr, a common, plain, everyday man, Stj., Fms. v. 182; einn ú. bóndason, viii. 12; ekki heyrir at tala svá til úbreyttra manna, Skálda; ú. klæðnaðr, plain clothing, Mar. ú-brigðanliga, adv. invariably, Rb. 214. ú-brigðanligr, adj. unchangeable, K.Á. 2, Sks. 604. ú-brigðiliga, adv. inconvertibly, Dipl. i. 2, 3, H.E. i. 259, 528, K.Á. 52. ú-brigðiligr, adj. unchangeable, Gþl. 41, Greg. 11: irreversible, of a deed, act, testament, Dipl. v. 26. ú-brigðr, part. unchanged, Hm. 6, Bs. i. 763; en landaurum var úbrigt, Fas. iii. 194. ú-brotgjarn, adj. not brittle, Ad. ú-brotinn, part. unbroken, Fms. ii. 144, Orkn. 444. ú-bróðurliga, adv. unbrotherly, Fas. i. 500. ú-brugðinn, part. unchanged, Th. 23, Edda (Ht.) i. 606, Mar. ú-brunninn, part. unburnt, Ó.H. 229, Fms. i. 129, vii. 164, Nj. 208. ú-bryddr, part. unshod, Hm. 89. ú-bræddr, part. untarred, Krók. 53. ú-bundinn, part. unbound, Hkm., Hom. 120, Þórð. 48 new Ed. ú-búinn, part. 'un-boune,' not ready, unprepared, Hkr. i. 248: unready, unwilling, Fms. vii. 248: unadorned, Pm. 23: undone, Fas. i. 231; see búa. ú-bygð, f. an unpeopled tract, a desert (see bygð), Grág. ii. 197; til úbygða í Grænlandi, Landn. 26; hann fékk líflát á Grænalandi í óbygðum, Bs. i. 408; sjóinn ok aðrar úbygðir, Fms. xi. 225; mér tekr mjök at leiðask í úbygðum þessum, ii. 104. ú-bygðr, part. unpeopled, Grág. ii. 131, Dipl. iii. 13. ú-byggiligr, adj. uninhabitable, Sks. 1, Hkr. ii. 44. ú-byggjandi, part. uninhabitable, Sks. 197. ú-byrja, adj. barren, of a woman; þær konur er ú. eru, Stj. 89, 248; konur úbyrea, 175; kona hans var ú., MS. 623. 51: in mod. usage, as subst., Elisabeth var óbyrja, Luke i. 6; sælar eru óbyrjur, xxiii. 29; sæl nú óbyrjan barnlaus er, Pass. 31. 4. ú-bænir, f. pl. curses, imprecations, Ísl. ii. 220, v.l. ú-bæriligr, adj. (-liga, adv.), intolerable, Fas. i. 79, Stj. 187. ú-bætiligr, adj. (-liga, adv.), irreparable, Fms. ii. 297. ú-bætr, f. pl. a law phrase, an act that cannot be compounded by money, a felony; fellr þat til úbóta, K.Á. 144: gen. plur. úbóta- in compds, see above, ú-bættr, part. unpaid, of weregild; hón kvað betri menn liggja úbætta, Nj. 54; úbætt synd, a sin not atoned for, K.Á. 208. ú-dauðahræddr, adj. not afraid for one's life, Finnb. 260. ú-dauðleikr, m. immortality, Stj. 24, Lil. 67. ú-dauðligr, adj. undying, Stj. 24, Mar., MS. 623. 59. ú-dauðr, adj.; ú. at eins, all but dead, Ld. 242, K.Þ.K. 12. ú-daufligr, adj. not dull; þat er údaufligra, less dull, Fms. ix. 45, Ísl. ii. 178. ú-daufr, adj. not daufr, q.v. ú-daunan, n. a bad smell;
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0671, entry 27
View original page image as: [TIFF] [PNG]
[View previous entry] [View next entry]
[Comment on this entry]
[View comments]
The following entry has been hand-corrected once.
úti-lega, u, f. an 'outlying' in the desert, of robbers or highwaymen; fyrir þjófsku eða útilegu, N.G.L. i. 182: of piracy at sea, Eirikr blóðöx var í útilegu ok í hernaði ..., féll Eirikr í Spaníalandi í útilegu, Fms. x. 385; afla sér gengis í Vindlandi af sínum vinum er honum höfðu í útilegu hollir vinir verit, 394. COMPDS: útilegu-maðr, m. an outlier, a highwayman, Fms. vii. 16, Ld. 154; ú. ok íllvirki, Fms. i. 226, Mar.; víkingar ok útilegumenn, Fms. vii. 16, x. 413. In Icel. popular legends, the inland deserts of the island are represented as having hidden valleys, peopled by an older race of men, indeed, a kind of outlaws, called útilegu-menn. The tales referring to them have a special name, útilegumanna-sögur, f. pl., see Maurer's Volksagen 240, and Ísl. Þjóðs. ii. 160 sqq. The first traces of these legends, so peculiar to Icel., are those of the hidden valley Thorisdale, recorded in Grettla, peopled by a race half men half giants. útilegu-víkingr, m. a pirate, Fb. i. 69, Fagrsk. ch. 37. útilegu-þjófr, m. a highwayman, Sturl. i. 6l.
Result Page: Previous 1 2 3 4 5 6 7 8 Next
Germanic Lexicon Project (main page)
This search system was written by Sean Crist
Please consider volunteering to correct the data in these online dictionaries.
No rights reserved. Feel free to use these data in any way you please.