|
|
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0264, entry 6 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
HIRÐA, ð, mod. t, (Fms. vii. 290), to herd, tend, keep; hirða fé, to herd sheep, Grág. i. 401. 2. to keep in a box, chest; þá hirði Ásgerðr slæðurnar, Eg. 703; hann tekr burt örina ok hirðir hana svá búna, Fms. xi. 64; ok hirt (imperat.) þat í glerkeri, Pr. 472. 3. hirða hey, to gather in hay, Eb. 150, 152, Gullþ. 20, Sks. 325. 4. to keep safe, hide, conceal; ok er hann (Eliah) nú hirðr öðrum mönnum (hidden from them), Ver. 29; hirða höfuð, to hide one's head, Grett. (in a verse); þeir vissu eigi hvar Guð hirði andir þeirra, 623. 60; h. sik í djúpum, of fishes, Sks. 47, 49: reflex. to lock oneself up, hide oneself, gangit upp í turn minn ok hirðisk þar, Bær. 2, Fas. i. 8; var hann nú hirðr (save) fyrir öllum úfriði, Fms. xi. 322; hirðir ok haldnir, safe and sound, Karl. 3. II. to mind, care for; eigi hirði ek at lifa, Stj. 168; þótt þeir hirði þat eigi, even though they care not for it, Grág. i. 468; aldregi hirði ek þat, Hrafn. 19; þeir einir munu vera at ek hirði aldri þótt drepisk, Nj. 85; h. um e-t, to care about; ok hirtu ekki um líf sitt, Fms. iv. 147, vii. 290, ix. 243, Ó. H. 114, Þiðr. 142. 2. imperat. with a neg. and an infin. do not! Lat. noli! hirð eigi þú at hræðask! 656 C. 37; hirð eigi þú at þræta, noli contendere, Skálda 164: hirðit eigi ér at hafa íllmælgi, 623. 30; hirð eigi þú at hopa á hæl, Hvítanessgoði! Nj. 170; hirðit eigi at óttask, Stj. 220 passim: esp. in poetry with a neg. suff., hirðattu, Korm. ch. 26; hirða-þú, Gkv. 2. 28, 31, Am. 38; hirðum-at fælask, let us not shudder, Fas. i. 519 (in a verse).
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0265, entry 23 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
HJALT, n. [A. S. and Engl. hilt], the boss or knob at the end of a sword's hilt; also the guard between the hilt and blade; the former being sometimes distinguished as the eptra or efra hjalt (hinder or upper, accordingly as the sword was held), and the latter as fremra h., the fore part or guard, where blade and hilt join; or else the plur. hjölt is used; í því gékk hjaltið af sverðinu hit efra ok hljóp þá brandrinn fram ór meðalkafla umgörðinni, Sturl. iii. 283; hjölt ok meðalkafli, Þiðr. 114; eftra hjaltið, opp. to fremra hjaltið, Karl. 124, Korm. ch. 9, Ld. ch. 57, Eb. ch. 13, and Gísl. 72, vide gadd-hjalt, cp. Hkv. Hjörv. 9, Sdm. 6; hjölt ór gulli, Akv. 7; sverð með gulligum hjöltum, Fms. i. 15; nema hjöltin við neðra gómi, Edda 20; sverðit brotnaði undir hjaltinu, Nj. 43, Fms. ii. 484, Gullþ. 18; skaltú nú vera þegn hans er þú tókt við sverði hans at hjöltunum, Fms. i. 15; Helgi hnauð hjalt á sverð, Nj. 66; hann leggr sverðinu á þessum sama flekk ok fellr á hjöltin, Fb. i. 258. UNCERTAIN The Engl. hilt is in Icel, called meðal-kafli, 'middle-piece:' the Engl. word is derived from the Scandin., but in a different sense.
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0266, entry 3 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
HJARSI, proncd. hjassi, a, m. [Swed. hjesse; Dan. isse], the crown of the head; frá hjassa til ilja, Karl. 342, N. G. L. i. 339, Gísl. (in a verse); hann þreif í hjarsann á Kolbirni en setti knéit í bakit, Bárð. 177, (obsolete.) II. a fabulous beast, whence the saying, verða aldraðr (gamall) sem h., to be as old as a h., Fas. iii. 365; or, hann er afgamall hjassi, an old decrepid h.
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0266, entry 5 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
B. COMPDS: hjarta-blauðr, adj. cowardly, Karl. 124. hjarta-blóð, n. hearts-blood, Edda 74, Fbr. 108, Bær. 11, Fas. i. 163. hjarta-dauðr, adj. dead at heart, Stj. 484. hjarta-friðr, m. heart's-ease, peace of heart, Mar. hjarta-góðr, adj. kind-hearted, Bs. ii. 178. hjarta-gróinn, part. rooted in the heart. hjarta-hreinn, adj. pure in heart, Pass. 2. 8. hjarta-prúðr, adj. stout-hearted, generous, Eb. 194. hjarta-prýði, f. stoutness of heart, generosity, Bær. 20, Sks. 274. hjarta-ragr, adj. cowardly, Fas. iii. 100. hjarta-rætr, f. pl. the 'heart-roots,' heart-strings, Fbr. 216: the phrase, e-m hitnar um hjartarætrnar, to be deeply moved, alarmed, or the like, to feel the blood rushing to one's heart. hjarta-taugar, f. pl. the heart-strings.
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0266, entry 33 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
hjá-kona, u, f. a concubine, Karl. 66.
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0266, entry 40 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
hjálmaðr, part. helmed, Hkm. 11, Fms. vii. 242, 243, Karl. 328.
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0267, entry 9 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
HJÁLPA (prop. hjalpa); in old usage strong; pres. helpr, pl. hjálpa; pret. halp or hjalp (as in mod. Dan.), N. G. L. i. 303, Fms. viii. 129, 306; holp and hjalp, ix. 288; pl. hulpu; subj. hylpi, Bs. i. 703; helpi, Fms. x. 368; imperat. hjálp, Sighvat and Arnór; part. hólpinn: in mod. usage weak (að) and of the 1st conjugation, as it also occurs in old writers, hjálpaðu, Fms. vii. 290, and Mork. l.c.; hjálpa (imperat.), Stj. 122; hjálpaðr (part.), id.; hjálpat, Fs. 92: in mod. usage hólpinn still remains as an adjective, cp. Engl. holpen: [Ulf. hilpan = GREEK; A. S. helpan; Engl. help; O. H. G. helfan; Germ. helfen; Dan. hjælpe; Swed. hjelpa]: I. to help, in old writers always denoting to save, save another's life, but in mod. usage to help in a general sense, with dat.; ok hjalp þeim þat mjök Birkibeinum, at svá var myrkt at þeir kendusk eigi, Fms. viii. 306; kirkjur vóru allar læstar ok hjalp þeim þat ekki, 129; taka fæzlu ok drykk ok hjálpa (infin.) svá yðrum líkama, x. 368; muntú bæði þér í því ok svá mörgum öðrum h., 392; ok svá ef nokkurr helpr þér, xi. 192; en hinn er má, ok vill eigi h. hinum nánustum frændum, Fb. i. 438; hann halp með því lífi sínu at sinni, Hkr. iii. 323 (but hjalpaði, Mork. and Fms. vii, l.c.); ok hjálpuðu svá lífi sínu, Fms. vii. 290 (hulpu, Hkr. iii. 420, l.c.); sá hólp (helped) Inga konungi er hann svamm yfir ána Níð, Fms. ix. 288 (hjalp, v.l.); ef maðr stelr mat ok helpr svá lífi fyrir hungrs sakir, N. G. L. ii. 168 (Js. 128); hjálpa (imperat.) nú lífi þínu, Stj. 122; but hjálp þú, Sighvat in Fms. v. 177 (in a verse), Edda i. 318, Gísl. (in a verse); Guð hjálpi mér en fyrirgefi yðr, Nj. 170; konungrinn sjálfr hafði hjálpat þeim, Fs. 92; en hón helpi svá lífi sínu með einu epli, Fms. x. 368: in the oath, svá hjálpi mér Freyr ok Njörðr ok hinn Almáttki Áss, Landn. 335, whence the Christian 'so help me God;' svá hjálpi þer hollar vættir, Og. 10; ok helpr honum eigi sá lengr enn it fyrsta alþingi, Grág. i. 380; enda helpr honum þat ekki, 91: of midwifery, to heal, skal sú kona vitni um bera er hjalp henni, at barnit var dautt alit, N. G. L. i. 303; vittu ef þú hjálpir, Og. 5: in mod. usage to help, hann minnist miskunnar og hjálpar á fætr sínum þjón Israel, Luke i. 54, passim. 2. adding prep. við; hón bað konung hjálpa við konungs-syni þessum, Fms. i. 81, Bs. i. 349; hét hann á menn sína at hlaupa til ok h. við hofinu (of a house burning), Ísl. ii. 410; en þat þér h. (heal) mun við sökum ok sorgum, Hm. 147. II. reflex. to be saved; þá munu vér hjálpask allir saman, Fms. v. 59; þeirra er hjálpask í dómi, Eluc. 37; sálir hjálpisk, H. E. i. 257; þú vilt at allir hjálpisk, Barl. 100; Davíð flýði ok gat hólpit sér, Stj. 469. 2. part. pass. hólpinn, 'holpen,' saved, safe; ef þú mátt út komask þá ertú hólpinn, Hom. 120; en Bjarni hefir sik í skóginn ok er nú hólpinn fyrir Þorkatli, Vápn. 25; hann skal vera hólpinn á dóma-degi, Karl. 342; eru þeir þá hólpnir ef þeir fá hann, Fs. 66; væntu þeir at þeir mundi hólpnir verða ef flóð yrði eigi meira en Nóa-flóð, Rb. 402; eigi er þér at hólpnara þó at þú sért hjá mér, Grett. 130; heill ok hjálpaðr, safe and sound, Stj. 122.
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0268, entry 1 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
cattle, Þorf. Karl. 376; slíkt er mælt um hjú at öllu, Grág. i. 143; auka hjú sín, 287; þá skulu þeir ala jafnvel sem hjú sín, 445; Hildir ok hjú hans öll, Nj. 158; tók hann við trú ok hjú hans öll, id. The mod. usage distinguishes between hjú, domestics, servants, and hjón, Lat. conjuges: even in sing., dyggt hju, a faithful servant; ódyggt hjú, a faithless servant; öll hjúin á heimilinu, all the servants of the house, etc.; vinnu-hjú, servants; vinnuhjúa-skildagi ( = the 14th of May).
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0268, entry 13 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
HJÖRÐ, f., gen. hjarðar, dat. hjörðu, pl. hjarðir, [Ulf. hairda = GREEK, GREEK; A. S. heord; Engl. herd; O. H. G. herta; Germ. heerde; Swed.-Dan. hjord] :-- a herd, flock, Hm. 20, 70, Hým. 17 (of oxen), Gþl. 400, Fms. vii. 54, N. G. L. i. 146, Fb. i. 151, Þorf. Karl. 376; gæta hjarðar, to tend flocks, Stj. 460, 462, passim: eccl., Guðs h., Hom. 85, Mar., Post. COMPDS: hjarðar-hundr, m. a herdsman's dog, Fms. i. 152. hjarðar-sveinn, m. a herd-boy, Fas. i. 518, Stj. 464. hjarðar-tröð, f. a sheep-fold, Magn. 494: in local names, Hjarðar-holt, Hjarðar-dalr, Hjarðar-nes, Landn.
|
Source: Cleasby/Vigfusson, page b0268, entry 18 View original page image as: [TIFF] [PNG] [View previous entry] [View next entry] |
[Comment on this entry] [View comments] |
The following entry has been hand-corrected once. |
HLAÐA, hlóð, hlóðu, hlaðit, [Ulf. hlaþan = GREEK, 2 Tim. iii. 6; A. S., O. H. G., and Hel. hladan; Engl. load, lade; Germ. laden] :-- to load, esp. to lade a ship; hlaða skip, Nj. 19; hlóðu skipit með hveiti ok hunangi, Eg. 69; skip hlaðit kvikfé, Landn. 194; hlóð hann skip sitt af korni ok malti, Fms. iv. 358, Höfuðl. 1; kistur hlaðnar af gulli, chests laden with gold, Fms. xi. 85; hlaðinn íþróttum, Fær. 157. II. to build up, Lat. struere: 1. prop. to pile; hlaða korni í hjálma eðr hlöður, O. H. L. 30; skera ok h., to cut and stack (corn), Gþl. 406: to pile up, h. köst, Orkn. 112; þeir sá hlaðit skíðum, logs piled up or stacked, Fs. 42; settu hann þar niðr ok hlóðu at grjóti; h. valköstu, O. H. L. 302 (in a verse); reynt mun slíkt verða hvárr grjóti hleðr at höfði öðrum, Nj. 141; má þat eigi víst vita hvárr hellum hleðr at höfði öðrum, Þórð. 36 new Ed. 2. to build; Kormakr hlóð vegg ok barði með hnyðju, Korm. 60, Jb. 212; þeir hlóðu þar varða er blótið hafði verit, Landn. 28, Gísl. 60; hlaða vita, Orkn. 242, v.l.; var hón (the bridge) með lím hlaðin, Karl. 410; hlóð ek lof köst, Ad.; hlaðinn steinum, Hdl. 10. III. to fell, lay prostrate, slay, with dat.; gátu þeir hlaðit honum um síðir ok bundu hann, Grett. 118 new Ed.; drífa þá til verkmenn ok gátu hlaðit erninum, Bs. i. 350; fékk hann hlaðit selinum, Bjarn. 31 (MS.); þeir bera vápn á Finnana ok fá hlaðit þeim, Fms. i. 10: freq. in poetry, Ísl. ii. 268 (in a verse), Orkn. 366, Hkr. i. 131, Eb. 208; frá ek hann at hlœði (subj.) Arnmóði, Jd. 29. 2. naut., h. seglum, to take in sail; nú sigldu þeir at hömrum nokkurum, hlóðu seglum við mikinn háska, Korm. 168; hlóðu þeir þá seglunum sem tíðast, Fms. viii. 134, x. 347, Hkr. i. 333, 336, Sæm. 112 (prose), Sól. 77. IV. reflex., hlaðask at e-m, or til e-s, to pile oneself on, i.e. to throng, crowd, mob one; þeir hlóðusk á hann margir ok báru at honum fjöturinn, Fb. i. 564; vér viljum eigi at fjölmenni hlaðisk at (throng to see) er vér erum afklæddir svá gamlir, Fms. ii. 152, v.l.; ok laðask (sic) allir til Broddhelga, Vápn. 19 :-- also, hlaðask á mara bógu, to mount a horse, Gh. 7.
| Result Page: |  |
Previous | 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 | Next |  |
Germanic Lexicon Project (main page)
This search system was written by
Sean Crist
Please consider
volunteering
to correct the data in these online dictionaries.
No rights reserved. Feel free to use these data in any way you please.