This is page 689 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

VEGANDI -- VEGR. 689

= GREEK, Luke vi. 38; O.H.G. wegan; Germ. wägen; cp. Lat. vehere; Goth. and A.S. wagjan, and Engl. wag and weigh, in the phrase 'to weigh anchor,' are derivatives] :-- prop. to move, carry, lift, as by a lever; hann vegr heyit upp á herðar sér, Fb. i. 523; vágu þeir upp með (forkinum) bálit, Fms. vi. 405; hann vegr hann upp (á atgeirinum), Nj. 84; þeir höfðu til vegr (i.e. vögur) ok vágu skútuna fram af berginu, Fms. viii. 430; þerra hey sín en eigi á brott at vega eðr færa, Grág. (Kb.) ii. 107; öngullinn vá í góminn, Edda 36; en er lokit var at sjóða vá Narfi upp mörbjúga, Korm. 34: vega á bál, to lift on the bale fire, Vtkv.; vágum ór skógi þanns vildum syknan, Am. 97; var ek þrimr verum vegin at húsi, Gh. 10; vegnest verra vegra hann velli at, Hm. 10. II. to weigh; vega þeir haglkomin ... ok vágu þeir í skálum, Fms. xi. 143; vá Halli sér þá þrjár merkr, vi. 372; þat er vegit sem reitt er, Sd. 155; eyrir veginn, Grág.; sex merkr vegnar, Orkn.; þrjá penninga silfrs vegna, Hkr. i. 185; mörk vegin brends silfrs, and so passim; virðr ok veginn, Grág. ii. 369; hann lét vega allan borðbúnað sinn, Fms. x. 147: metaph., skal yðr engi vera traustari vin, þótt þér vegið þat lítið, though ye find it light, ix. 297, passim. III. neut. to weigh, be of weight; sjám hvat vegi sjóðr sá, Ld. 30; hvert haglkorn vá eyri, Fms. i. 175; vega hálfa mörk, ii. 80; er sagt at eyri vægi hvert haglkorn, xi. 142; þótt þat vegi meirr enn hálfa vætt, Grág. (Kb.) i. 24, Bs. i. 874: metaph., skal ek allan hug á leggja ef þat vegr nökkut, Ó.H. 53; nema yðr þykki minna vega mín reiði, Fms. vii. 141; mér vegr þat lítið, Mag. 11. IV. reflex., í öllu sem vegask má með stórum vágum ok smám, K.Á. 204, freq. 2. to yield in weight; það vegst vel, or það hefir vegist so and so, it has been of such and such weight.

B. [The Goth. has here a separate strong verb, but in the Icel. both verbs have been amalgamated into one; Ulf. weigan, waih, wigun, = GREEK; A.S. wigan; cp. víg]. to fence, fight with a weapon; tók sverðit ok atgeirinn ok vegr með báðum höndum, Nj. 96; hana vá svá skjótt með sverði, at þrjú þóttu á lopti at sjá, 29; eiga þeir at vega upp yfir höfuð sér, Fms. x. 360; vega með vápnum, to report to arms, Nj. 139; vega at e-m, to fight against; Þjálfi vá at Mökkur-kálfa ok féll hann, Edda 58. 2. to attack with a weapon, Nj. 63, Grág. ii. 156; hann vaknaði fyrst er menn vágn at honum, Fms. vii. 333; ungr skal at ungum vega, Ísl. ii. 309; vega at flugdreka, Nj. 183. II. to fight; vega sigr, to gain the day, Fms. viii. 133, Bret. 66; með vápnum má sigr vega, Al. 83; hamingju at vega sigr a sínum úvinum. Fms. i. 218; ást Guðs vá sigr á (overcame) líkams píslum ok hræzlu, Greg. 21; vega til landa, to win land weapon in hand, Korm.; slíkt sem vér höfum til vegit, gained, Fms. viii. 92. 2. with dat. to forfeit, = fyrir vega, vega landi ok lausum eyri, Hkr. ii. 384; ef hann félli á hólmi þá hefði hann vegit allri eigu sinni, Eg. 495. III. to smite, slay, slaughter; ef maðr vegr mann, ok varðar þat skóggang, Grág. (Kb.) i. 145; vega á veittar trygðir, Ísl. ii. 491; vega víg, ek hefi vegit víg eitt, Nj. 128, passim; vega í enn sama knérunn, 85; víg þá er þat er vegit, Grág. ii. 89; vegin sök. = víg sök, 20, 41; vega mann or menn, passim; í Hólmgarði var svá mikil friðhelgi, at drepa skyldi hvern er mann údæmdan vá, Fms. i. 80; Kolskeggr vá drúgum menn, ... vegr Gunnarr drjúgum menn, Nj. 96, 108; Þorsteinn vá hann þar, Eg. 713; ek vá hann, Nj. 28; þú sitr hjá, en nú er veginn Egill húsbóndi þinn, 97; ef hann er með vápum veginn, 146; hræðisk eigi þá sem líkamann vega, Blas. 48 (Mark x. 28); þú skalt ekki mann vega, the Sixth Commandment. IV. reflex., ok þat sverð er sjálft vegizk, a sword that fences of itself, Skm. 8, 9; þat [sverðit] vásk sjálft, Edda; vásk meirr á hlut Grikkja. the battle went against the Greeks, they lost the more men, Bret. 74; þá verðr um rætt at mjök hefði á vegizk þeirra lið Sunnan-manna, Ísl. ii. 389 (á-víga); at þegar hafi vegizk á þinn her, Stj. 531. 2. recipr., vegask or vegask at, to fight, slay one another; nú vegask menn at, N.G.L. i. 64; ef þrælar manna vegask, Grág. (Kb.) i. 191; þá vágusk skógar-menn sjálfir, Landn. 323 (App.); miklu eru þrælar atgörða-meiri enn fyrr hafa verit, þeir flugusk þá á, en nú vilja þeir vegask, Nj. 56; nú eru konur þær sjau, er maðr má vegask um sektalaust við konuug, N.G.L. i. 169.

vegandi, part. a slayer; vegandi Hrungnis, Edda 53; ef vegandi beiðir sér griða, Grág. ii. 20; kjósa e-n til veganda at vígi, Nj. 100; hlaupa til dyra svá at vegandinn megi eigi út komask ... er eigi verðr við vegandann vart, Gísl. 30; veganda björg, Grág. ii. 80.

veg-bjartr, adj. 'way-bright,' clear enough for one to find the way, Lex. Poët.

veg-búinn, part. 'way-boune,' ready for a journey, D.N. iv. 363.

veg-farandi, a, m. part. a wayfarer; v. menn, H.E. i. 483, Ann. 1345, Matth. xxvii. 7.

veg-ferill, a, m. a wayfarer, traveller, Gþl. 415. II. a track, road, Gþl. 448.

veg-girni, f. ambition, vanity, Hom. 17, 26, Al. 145.

veggjaðr, part. walled, Stj. 640, Str. 78. 2. a metrical term, veggjat, 'wedged' into the verse, of an intercalated word, Edda (Ht.)

veg-gjarn, m. vain-glorious.

VEGGR, m., gen. veggjar, pl. veggir, [Ulf. waddjus = GREEK; A.S. wæcg; Engl. wedge; Dan. væg] :-- a wall; hlaða vegg, Jb. 212; liggja úti á vegginum, Nj. 115, very freq. in mod. usage; nálægr veggr hitnar þá er inn næsti brennr, Bs. i. 744 (rendering of Lat. 'tune tua res agitur, paries quum proximus ardet'); lágr veggr, Sturl. iii. 70: torf-veggr, veggja-hlözla, wall-building, Rd. 267; innan veggjar, within walls, indoors (cp. innanstokks), D.I. i. 179; var lágr veggr undir sólina, Sturl. iii. 70 (sól A. 2). 2. a wedge; tann-veggr, bein-veggr (qq.v.), a wedge of bone, walrus-tusk. COMPDS: vegg-berg, n. a 'wedge-rock,' boulder, Vsp. vegg-hamarr, m. a wedge-hammer, beetle, mallet, a nickname, Njarð. veggja-hvalr = vögnhvalr(?), Dipl. iii. 4. vegg-lagr, m. wall-layer, a nickname, Fbr. veggja-lús, f. [Dan. væggelus], a bog, N.G.L. ii. 427. vegg-sleginn, part. wedge-formed; öx v., Hkr. iii. 16. vegg-þili, n. 'wall-deals,' wainscoting, Eb. 268, Edda 45, Hom. 95.

veg-hringr, m. a circumference, Sks. 630.

veg-látr, adj. stately, high-minded. Fms. vi. 431, vii. 102, 321.

veg-liga, adv. nobly, magnificently; v. búinn, Fær. 102: bu sik v., Fms. i. 145; halda e-n v., 81.

veg-ligr, adj. grand, magnificent, Fms. i. 261; veglig hibýli, Ld. 196; maðr bjartr ok v., Fms. i. 254; vegligt sæti, vi. 439.

veg-ljóss, adj. 'way-bright,' clear enough for one to find the way.

veg-lyndi, n. generosity, Ld. 10, Landn. 110.

veg-lyndr, adj. generous, high-minded, O.H.L.

veg-mannliga, adv. magnificently, Karl. 529.

veg-mennska, u, f. noble manners, generosity, Fb. i. 265.

veg-mikill, adj. famous, Lex. Poët.

veg-mildr, adj. glorious, Rekst.

vegna, see vegr B.

vegna, að, to proceed; vel hefir þat vegnat, Nj. 38; at þeim hefði ílla vegnat, done badly, had bad luck, Fs. 33; eigi er sýnt hve vegnar svá búit, Rd. 220; hversu honum hafi vegnat ok Hrafni, how it went on between him and R., Fs. 113; vera má at þér vegni eigi annat betr, another thing will be no better for thee, Ísl. ii. 246: eigi má kona svá vegna (to treat) bónda sínum, sem bóndi konu sinni, H.E. i. 247.

veg-nest, n. provisions for a journey. Lat. viaticum, Hm. 11.

VEGR, m., gen. vegar; but vegs, Eg. 295, Bret. 262; vegsins, Hbl. 56; dat. vegi and veg; with the article veginum, Eg. 544; but veg, Fms. i. 9: pl. vegir and vegar, Eg. 544; acc. vega and vegu, the former is the better form, for the root is 'vig,' not 'vigu;' vega is also used in old adverbial phrases, as alla vega, marga vega: [Ulf. wigs = GREEK; A.S., O.H.G. and Germ. weg; Engl. way; Dan. vej; Swed. väg; Lat. via; the root word is vega, q.v.] :-- a way, road; vegir er renna til bæja, Gþl. 413; vegir allir, Eg. 543; þröngastir vegir, Fms. ix. 366, passim. 2. metaph. phrases; fara vel til vegar, to be well on ones way, go on, Fms. ix. 283; ganga til vegar, to be in the way towards, to come to an issue, vii. 136, Boll. 355; komask til vegar, Háv. 51; einum verðr e-ð að vegi, to find one's way out; koma e-u til vegar, to put one in the way, Ld. 320; göra veg á við e-n, to travel with one, come to an understanding; göra endiligan veg á máli, to bring it to an issue, Bs. i. 905; var þat endiligr vegr hér á, Dipl. ii. 11; venda sínum vegi, to wend one's way, Fms. xi. 425; verða á veg e-s, i. 9; ríða í veg með e-m, on the way, iii. 110; um langan veg, a long way off, Eg. 410, Hom. 7, Edda 30; um farinn veg, á förnum vegi, see fara (A. VI. 2). II. special, partly adverbial, phrases; víða vega, far and wide, 655 ix. C. 1; miðja vega, midway, Gísl. 5; annan veg, another way, Grág. (Kb.) i. 153; á hvárn tveggja veg, both ways; á hægra veg. on the right hand, Fms. x. 16; á vinstra veg. Mar.; tvá vega, both ways, Fms. x. 14; á alla vega, to all sides, Grág. (Kb.) i. 148; á alla vega frá, 119; flýði sins vegar hvár, Fms. vii. 250, Ver. 11; sinn veg hverr, Landn. 36; flýja víðs vegar, to fly scattered about, Eg. 530, Fms. vi. 87; á verra veg, to the worse, i. 270; á alla vega, in every way, manner, respect. Ld. 222, Fms. xi. 76; á marga vega, Skálda ii. 148; á þrá vega, Hom. 157; fjóra vega, on four sides, D.N. iv. 506. 2. engi veg, in no way, Blas. 43; hverngi veg, howsoever Grág. (Kb.) i. 75; annan veg, otherwise, Fms. vii. 263; einn veg, one way, in the same way, Grág. i. 490; er eigi einn veg farit úgæfu okkarri, Nj. 183; engan veg, in nowise, Fas. ii. 150: gen., eins vegar, on one side, Art.; annars vegar, Fms. viii. 228; hins vegar, on the farther side; síns vegar hverr, one on each side, Pr. 71, Fbr. 67 new Ed.; til vinstra vegsins, Hbl. 56; skógrinn var til hægra vegs, Eg. 295. III. a region, county; in local names, Austr-vegir, Suðr-vegir, Nór-egr. IV. peculiar forms are megin (acc. sing.) and megum (dat. pl., see p. 421, col. 2), dropping the initial v and prefixing the m from a preceding dative, the true forms being -egum, -eginn, as in báðum-egum, öllum-eginn, sínum-eginn, hinum-egum, þeim-egin, tveim-egum, whence báðu-megin ... tveim-megin; the v remains in tveim vegum, Gþl. 418; nörðrum veginn, B.K. 32, 97; nörðra veginn, 97; tveim veginn, Sks. 414 B. 2. suffixed to pronouns, einn, hinn, hvern, þann, sinn, in the forms -ig, -og, -ug; einn-ig, also; hinn-ig or hinn-og, the other way; hvern-ig, hvern-og, how; þann-ig, þann-og, thither; sinns-egin, sinn-og, (see these words, as also hinn B, p. 264; sinn B, p. 529; so also in Nór-egr, q.v.)

B. vegna, a gen. pl.(?); þær heiðar er vatnsföll deilir af tveggja