This is page 570 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project.

Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.)
Click here to volunteer to correct a page of this dictionary.
Click here to search the dictionary.

This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers.

The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

570 SLÆGÐ -- SMÁR.

his wrath abated, Sturl. ii. 55 C; slævast fyrir bæn e-s, Bs. i. 756; Þorleikr slævast nú (slæsk Ed.) nú í málinu, ok þóttu honum fögr hrossin, Ld. 144.

slægð, i.e. slœgð, f. slyness, cunning, Nj. 241, Edda 18, Fms. i. 215, 221, x. 269, Stj. 366, Barl. 103, 175; lastar hann Loka með slægð sína ok vélar, Clem. passim. slægðar-maðr, m. a sly fellow, 655 iii. 2.

slægja, ð, [slóg], to clean out fish; s. þorsk, silung, lax. II. [slægr], metaph. to 'clean out,' i.e. to cheat a person or steal a thing; hann þann (the devil) fló þangat ok vildi slægja öndina frá honum, and would steal his soul from him, Niðrst. 5; hversu hann vildi pretta mik ok slægja (to entice) með sínum fagrgala, Barl. 97; s. hug e-s ok hjarta, to entice, ensnare one's heart and mind, 150. 2. impers., eigi slægir mik hér til langvista í Noregi, it tempts me not here to linger in Norway, Grett. 206 new Ed. 3. reflex., slægjask til e-s, to grope or seek for a thing, of gain, the metaphor prob. from cleaning fish; hér er til lítils at slægjask, but little profit to be had, Lv. 46; Þórðr unni henni lítið, hafði hann mjök slægzk til fjár, Th. loved her not, and had married her for her money's sake, Ld. 124.

slægja, u, f. profit; mun yðr ekki svá mikil s. at drepa mann þenna, Finnb. 350; þykkir svá mikil s. til mægða við Bolla, Ld. 186: kveðsk miklu meiri slægja (slægr, Fb. l.c.) þykkja til vináttu hans, enn í fé, Orkn. 428. slægju-lauss, adj. unprofitable, Grett. 120 A.

slægja, u, f. [from slá], a mown field, = slátta (q.v.), freq. in mod. usage: ó-slægja, the unmown part, in a half-mown field; siðan gékk hann út aptr á völlinn og stráði orfunum til og frá með ó-slægjunni, along the edge of the unmown part of the field, Ísl. Þóðs. i. 12. 2. plur., gjalda slægjur húskörlum sínum á haust, Fbr. 201 (of a kind of Icel. harvest-feast, at mowing time). COMPDS: slægju-land, n. meadow-land. slægju-lauss, -lítill, adj. having little or no land in grass.

slægleikr, m. sly, cunning, Nj. 35, 241, Stj. 357.

slægliga, adv. slily, cunningly, Barl. 90.

slægligr, adj. sly, cunning, Háv. 55, Fms. x. 358, Barl. 152.

slæg-pungr, m. a purse to hold one's gains. Fas. iii. 194.

SLÆGR, m. a profitable thing, gain, Fas. iii. 194, Orkn. 424, v.l.; segja þeir hversu mikill slægr var til fjárins, Band. 20 new Ed.; vil ek sjá hann, ok virða fyrir mér hverr s. mér þykkir í vera, consider what I think he is worth, Fs. 11; þykki mér þó meiri slægr til hans, Nj. 42, Hem.: hón kvað nú vera slæg í at hitta Hólmverja, Ísl. ii. 77.

SLÆGR, i.e. slœgr, adj., compar. slægri, but slægari, Barl. 24, and so in mod. usage; acc. slægjan, Hkv. 2. 10: [Old Engl. sligh; Engl. sly] :-- sly, cunning; slægr í skaplyndi, Nj. 38; grályndr ok s., 85; ormrinn var öllum kvikindum slægri, Sks. 501, Barl. 24; veit ek engan mann slægra, Fms. vi. 18; eigi mun hittask annarr slægri, Band. 35 new Ed.; ú-slægr, Nj. 102.

slægr, adj. [slá], kicking, vicious, of a horse.

slæg-vitr, adj. 'sly-wise', crafty, Ísl. ii. 72, Fms. x. 420, xi. 254.

slæki, n. [Germ. schlank; Engl. lanky], a slender, tall person; þú ert mesta slæki: hence perh. slæki-drengr, a nickname of a lady, Landn. (from her slender stature).

slæ-liga, see sljóliga.

SLÆMA, i.e. slœma, ð, to slam, i.e. to swing a weapon, to strike at an object almost out of reach; hann slæmir til hans öxinni, Ni. 155; Barði slæmir á síðu honum, Ísl. ii. 365; Sigurðr slæmir til hennar sverðinu ok höggr af henni höndina, O.H.L. 42; slæmdi hann á fót Hrolleifi, Fs. 33; hann fékk brugðit sverðinu, ok slæmir eptir honum, 65.

slæmr, adj., without compar. and superl., prop. 'slim,' but only used, II. metaph. vile, bad, very freq. in mod. usage, but not found in old writers; it is a gentler expression than 'vándr' or 'íllr;' used both of men and things, þú ert slæmr, það er slæmt, 'tis a pity.

slæmr, m. [akin to sleyma], the 'slim end,' only used as a technical term for the third and last subdivision of an old poem: these poems consisted of three parts, viz. the 'Introduction,' the 'Middle with the burdens' (Stefja-mál), and the 'Slæmr;' hef ek slæm, enn lýk stefjum, I begin the Slæm and finish the Burdens, Rekst. 24, Gd. 41, Harms. 46, Leiðarv. 24; see as specimens the Edit. of the poems in Bs. ii. 196, 215.

slæpast, t, dep. [slápr], to lounge: slæpingr, m. a slouching fellow.

slær, adj. (see sljór), blunt, Fm. 30, Sturl. iii. 117, Bs. i. 775, Ls. 22, 23, Fms. x. 360 (Hkr. i. 43), Fbr. (in a verse); for the references in full see sljór.

slætringr, m. mown grass; ef maðr stelr slætringi af jörðu manns, N.G.L. i. 85 (in ii. 171 spelt sl(?)tringr UNCERTAIN).

slæva = sljófa, see slæfa.

SLÖKVA, originally a strong verb, of which there remains only the part. slokinn; in all other parts weak, slökvi, slökði or slökti, slökt; in mod. terms usually spelt and sounded with double k (slökkvi), but less correctly; thus slecþi, i.e. slökði, MS. 625. 70; slökþ, Fms. x. 389; slækva, Barl. 135; but slökkva, Fb. i. 435, l. 34; and slecqua, 625. 70: a strong pres. indic. slökkr has, strangely enough, been restored in mod. language instead of slökkvir, which is always found in the vellums and old writers: [Dan. slukke; cp. Engl. slake] :-- to slake, extinguish, esp. of fire; ganga frá sloknum eldi, Gþl. 377; ok var nú allr (the fire) kaldr orðinn ok slokinn, cold and slaked, Fms. xi. 35; Reginn slökkvir nú ljósin öll, Fas. i. 12 (slökkr Ed. from a paper MS.): jafn-skjótt sem þat er slökkt, Stj. 123; þótti mér slökt hit sætasta ljós augna minna, Nj. 187; svá sem vatn slökvir eldinn, 655 xi. 4; hón slökvir svá hans synd sem vatn slökvir eld, K.Á. 76; tekr sefvisk, kastar í ljósit ok slökvir þat, Gísl. 29; s. þrysvar eldinn, 7; þeir fengu eigi fyrr slökt, Fms. viii. 341; báru konur sýru í eldinn ok slöktu niðr fyrir þeim, Nj. 199: metaph., ætt öll farin ok slökð, extinct, dead, Fms. x. 389. 2. to slake, quench, of thirst; slökvir hann þorsta í munni hafðr, Hb. 544. 39; s. andar þorsta, Hom.; slökva hungr sinn, Barl. 35, Fb. i. 435; hann slœktti (sic) þar nú þorsta sinn, Barl. 198.

slökvir, m. a slaker, one who extinguishes, Barl. 175, Lex. Poët.: in compds, slökkvi-tól, -vél, fire-engines.

slöngva, ð, to sling; see slyngja.

slöngvan-baugi, a, m. ring-slinger, the nickname of a king, Fms.

slöngvir, m. one who slings away, Lex. Poët.

slöp, n. pl. the slimy offal of fish; see slepja.

slöttr, m. a heavy, log-like fellow; hann er mesti slöttr.

smakka, að, [A.S. smæcigan; Dan. smage; Germ. ge-schmack; Engl. smack] :-- to taste; the word is mod., for in Sks. 163 it is only in the late vellums; the old B l.c. has þefjat; but it is freq. since the Reformation, Pass. 33. 1, 3, 43. 1, Vídal. passim; see smekkr.

smala, að, to tend sheep, act as a shepherd, esp. to collect and drive home the flock for milking; with dat., smala fénu, farðu að smala.

SMALI, u, m. [from an obsolete adjective smals; A.S. smæl; Engl. small; Germ. schmal] :-- prop. small cattle, esp. sheep, but also goats, Rb. 80; málnytan smala, milch cattle, Grág. i. 158; þá var ok drepinn allskonar s. ok svá hross, Hkr. i. 139; bæði svínum yðrum ok öðrum smala, Fms. xi. 224; tvau kýrlög í smala, two cows' worth in small cattle, Munk. 67; smala-kýrag, id., B.K. 55; smala sínum (sauðum ok lömbum), Barl. 35; ef maðr nýtir þann smala er svá verðr dauðr, N.G.L. i. 341. 2. gener. = cattle; hann sá djöful sitja á baki henni ..., far braut, þú úvinr, frá smala manna (of a cow), Mart. 123; ekki er þat sem annarr smali, engi skaptr fyrir ars aptr hali, Sturl. ii. (in a verse); smali var rekinn eptir ströndinni, Ld. 56; s. skal eigi fara með heimboðum, Gþl. 406, N.G.L. i. 41; hans s., naut ok sauðir, hverfr einn griðungr brott ok kemr eigi heim með öðrum smala, Mar.; búsmali. II. a shepherd, abbreviated from smala-maðr; Gunnarr sér smala sinn hleypa at garði, Nj. 83, freq. in mod. usage, the first sense having almost fallen into disuse. COMPDS: smala-ferð, -för, f. tending sheep in the pastures, Sd. 139, Hrafn. 6, Grág. i. 147. smala-gangr, m. a sheep-walk, Boldt 132. smala-gollur, m. sheep's-caul, for this word see Ísl. Þjóðs. ii. 579. smala-hestr, m. a shepherd's horse, Nj. 83. smala-hundr, m. a sheep-dog. smala-maðr, m. a 'sheep-man,' shepherd ( = sauðamaðr), Grág. ii. 224, Nj. 83, Rb. 382, Bs. i. 45, passim. smala-mennska, u, f. the tending of sheep. smala-nyt, f. sheep's milk, Grág. i. 333. smala-sveinn, m. a shepherd-boy, Magn. 510, Landn. 178, Ld. 138, Al. 31. smala-þúfa, u, f. a shepherd's mound, used in the phrase, sitja á smalaþúfunni, to sit on the sbepherd's mound, tend sheep, Konr. 23.

smalki, a, m. = smælki, smáka, Sks. 8 new Ed. v.l.

smal-menni, n. = smámenni (see smár), Nj. 188. (Lat. Ed.), in the vellum fragment.

smal-vamm, n. a small fault, Hom. (St.)

smaragðr, m. [for. word, from Gr. GREEK], an emerald, Bb. smaragð-ligr, adj. emerald-like, Sks. 48 B.

SMÁ, ð, [Dan. for-smaae; Germ. schmähen], to scorn; smá e-n í orðum, Fms. iii. 110; þó at þú smáir hann með úfögrum verka, ii. 248; hatrliga smáðr, Bs. i. 45 (for-smá, q.v.)

smáka, u, f. a trifle; í smáku, in detail, Sks. 8 new Ed.

smán, f. a disgrace, shame, Fms. ii. 130, Háv. 46, Nj. 210, Vígl. 59 new Ed., passim. COMPDS: smánar-lauss, adj. not disgraceful, Grett. 118 A, Fas. iii. 305. smánar-ligr, adj. (-liga, adv.), disgraceful. &FINGER; Gg. 7 reads sinnum for smán, see Bugge l.c.

SMÁR, smá, smátt: gen. smás, acc. smán, dat. smám, smá: pl. smáir, smár, smá, dat. smám, acc. smá, smár, smá: mod. bisyllabic smáan, smáum, smáa: compar. smæri; superl. smæstr. The Icel. form 'smá' instead of 'smal' of the Germ. and Saxon is peculiar to all the Scandin. languages, and also prevails in Scotland and North. E., but the words are one; 'smá' is only a contracted form, as is seen by the fact that 'smal' remains in the words smali (q.v.), smalki, smælingr; and (although as GREEK.) in smalvamm, smalmenni, q.v.: [Ulf. smals = Germ. schmal, Engl. small, etc.; but Dan.-Swed. smaa; Scot. and North. E. sma'.]

A. Small, little, of size, stature; mörg skip ok smá, Vápn. 8; smæri skip, Fms. i. 93; vúru þau öll smæst, viii. 255; sumir smáir, sumir stórir, Sks. 442; keppask til smára hluta, Ó.H. 87; hann ræðr öllum hlutum, stórum ok smám, Edda 3; höfðingja ok smæri menn, Fms. x. 266; hin smæri sár, Grág. ii. 29; smá tíðendi, small tidings, Lv. 33, Fms. ix. 477; þau (mál) er smæst eru, Js. 5; skógr þykkr ok smár, a wood thick but dwarf, Fms. i. 136; smáir sandar, small sand, a beach of fine sand, Eg. 141; melja mergi smæra, Ls. 43; hann lamði hausinn