This is page 379 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

379 LEGGJA.

Sighvat; leggja log, to lay down laws, of the three weird sisters ordering

the fate of men, Vsp. :-- to lay down, ordain, lagt er allt fyrir, a ll i s pre-

destined, Skv. I, Skm. ig, Ls. 48; era með lüstum lögð æfi þér, Skv. i,

33; hvat mun til líkna lagt Sigurði, 30; leggja á, to ordain, en þú hugfest

þá hluti er ek segi þér, ok legg á þik, Bs. i. 199; ef þeir eru á lagðir

(ordered) fyrir váttum, Gþl. 439; þá hluti er ek hefi á lagt við þik, Eg.

738; leggja 'ög á, to make, lay down a law, Bs. i. 28: leggja ríkt á,

to order peremptorily: of a spell, leggja á, to enchant; ' mæli eg urn

og legg eg &!' is in the tales the formula with which witches say the

spell. 3. to appoint, fix, a meeting or the like; eru þá leikar lagðir

í Ásbjarnar-nesi, Ld. 196; leikr var lagiðr á Hvítúr-völlum, Eg. 188;

þeir lögðu við landsmenn hálfs-mánaðar frið, 228; leggja stefnu með

sér, Fms. i. 36; var lögð konunga-stefna í Elfi, vii. 62; leggja bardaga

við e-n, xi. 418; 1. með sér vináttu, Eg. 278; Augustus keisari lagôi

frið (established peace) um allan heim, Edda. IV. to tax, value

(fjár-lag); hross eru ok lögð, hestr fjögurra vetra gamall við kú, Grág.

i. 503; leggja lag á mjöl, ii. 404; ef fyrr er keypt en lag er á lagt, id.;

leggja lag á varning manna, Ísl. ii. 126; þat þykkir mér jafnligast at þú

leggir land svá dyrt, en ek kjósa hvárr okkarr leysa skal, ... hann lagði

hálft landit fyrir sex tigi silfrs, ... er þú leggr svá údy'rt Helgafells-land,

Eb. 38; vil ek þat vinna til sætta at leggja son minn úgildan, Nj. 250;

at Hallr af Síðu hafði lagit úgildan son sinn, ok vann þat til sætta, 251;

leggja at léttu, to lay a tax on light, Fas. iii. 553. V. to lay

out, pay, discharge; leggja at veði, to give as bail, Edda 17; buðu at

leggja sik í veð fyrir þessa menn, Nj. 163; leggja á hættu, to ri s k, Eg.

86; leggja á mikinn kostnað, to run into great expences, Eg. 43; leggja

veð eðr fá vörzlu, Gþl. 389: leggja í kostnað, to expend, Fms. xi. 232;

leggja sik í háska, veð, to put oneself in danger, to s takeone's life, vii.

263, Nj. 163:* -- leggja aptr, to pay ba c k, Grett. 174 new Ed.; leggja

líf á, t o s takeone's life on a thing, Nj. 106, 178 :-- 1. fram, to lay forth,

lay out, exhibit (fram-lag); allan þann sóma er hann hefir fram lagit,

Ld. 32; mikit muntú þurfa fram at leggja með honum, þvíat hón á

allan arf eptir mik, Nj. 3; 1. fram lif sitt, Eg. 426 :-- leggja til, t o

p a y to, furnish, contribute, as one's share; hvern stvrk hefir móðir mín

til lagit með þér, Nj. 7; hvat viltú þá til leggja? langskip tvau, 42;

skortir mik eigi fé til at leggja fyrir farit, 128; kunni hann til alls

góð ráð at leggja, Eg. 2; hefi ek þar til (lagit) mörg orð, 728; let ek

þar sælu-hús göra ok lagða fé til, Fms. vii. 122, Js. 4; þau ráð er Greg-

oríus lagði til, Fms. vii. 258; 1. fo til höfuðs e-m, to set a price on one's

head, Nj. 112, Grett. passim :-- metaph., leggja fátt til, to say little, be

reserved, Nj. 88, 112; Gunnarr lagði ekki til, G. remained silent, 52;

leggja lof til, t o g- ive praise to, Eg. 33; leggja orð í (til), t o ' l a y a word

t o, ' say a word in a matter, remonstrate, Grág. i. 290; leggja gott, illt

til e-s, to lay a good (or ill) word to, to interfere in a friendly (or un-

friendly) manner, Sturl. iii. 151 (til-lögur) :-- leggja hlut sinn, lif sitt, við,

t o r iskone's lot, stake one's life, i. 162, Nj. 113, 218; 1. sik allan við, t o

d o o ne's be s t, Eg. 738; 1. sekt við, 1. lögbrot við, of a penalty, Nj. 113,

Eg. 352, H. E. 1. 505 :-- leggja út, to lay out, pay, Vm. 33; of betting,

Orkn. 200 :-- leggja fé upp, to lay up, invest; 1. fé upp í jörð, Dipl. v. 21;

lagða ek upp við minn kzra Orm biskup hálfan viðreka, I made it over

to O., ii. 4; 1. upp fé, to lay up, board. VI. of direction, esp. as

a naut. term, to stand off or on, lay a ship's course, esp. from or towards

a port, to or from an attack, to sail, proceed to sea, absol., or the

ship in dat. or acc., leggja skip or skipi; þú skalt leggia fram sem þér

likar (place the ship to attack), Nj. 8; ok leggr fram skciðina jafnfram

skipi Ruts, id.; þeir leggja nt uudir eina ey ok bíða þar byrjar, 133;

hann lagði skip sin inn a sundit, 271; þeir bjuggusk um sem skjótast

ok lögðu út skirnmum, Eg. 358; en er skipit var lagit lit undir Fenhring,

Fms. x. 64; Sigvaldi leggr skip sitt í miðja fylking (lay s his ship along-

side of), xi. 126; þeir hittu drómund einn Í hafi ok logon til niu skipurn

ok borðusk, ... at lyktum lögðu þeir snekkjunum undir dromundinn,

Hkr. iii. 353; leggja undir land, to stand in towards land, Eb. 126, where

in a metaph. sense = to give in; lögðu þeir eigi inn í ósinn, en Kigðu

útarliga á höfnina, Ísl. ii. 126; bauð hann út leiðangri at liði ok skipum

ok lagði (stood) út til Staðs fyrir innan þórsbiorg, Fms. i. 12; síðan leggja

þeir í Löginn upp, Hkr. i. 32; Knutr konungr lagði þegar upp í ana ok

at kastalanum, Fms. ix. 23, xi. 196; réru þeir langskipiuu upp í ana ok

lögðu til bæjar þess, Eg. 80; lügðu víkingar við þat frá, Landn. 223;

þá lögðu þeir at nesi einu, Eg. 161; ok lögðu þar at landi, 203; lagði

hann at (landed) við Sundólfs-staði, Fms. ix. 483; en er þeir koma

norðr at Hákonar-hellu þá lögðu þeir þar at, Hkr. i. 160: leggja at, t o

attack, in a naval battle (atlaga); lögðu þeir þá at þeim, Nj. 25, Eg. 81;

munu ver leggja til orrostu við þá, Fms. vii. 257; letusk allir búnir at

'eggja at þeim Húkoni, id.; ef þeir leggja at, Jomsvikingar, xi. 134 :--

leggja í rétt, to drift or run before the wind, skipverjar, þeir er sigla

vildu, eðr þeir er í rétt vildu leggja skipit, Fbr. 59; mæltu þeir er leið

sögðu at varligra væri at lægja seglit ok leggja skipit í rett um nóttina,

en sigla til lands at Ijosum degi, Fms. ii. 64; þá kom andviðri ok leggja

þeir í rétt, Bs. i. 420; þá lögðu þeir í rétt harðan, kom á stormr svá at

eigi fengu þeir lengi í rótti legit, ok sigldu þeir þá við eitt rif, Bær. 5;

þá kemr enn landviðri ok leggja cnn í rétt ok rtkr vestr í haf, Bs. i. 483; þá lögðu þeir í rétt harðan, 484; féll veðrit ok görði lögn, lögðu

þeir þá í rétt, ok létu reiða fyrir nokkurar nætr, Eg. 372. 2. with-

out the notion of sea, t o s tart; leggja á flótta, to turn to flight, fly, Fms.

x. 241, xi. 341, 391, Orkn. 4, Hkr. i. 319, passim; leggja ú fund þeirra,

Fms. vii. 258; leggja eptir, to pursue, x. 215; leggja upp, to st a rton a

journey: metaph., leggja e-t ekki langt upp, Grett. 51 new Ed. 3. t o

st a b, thrust with a weapon, the weapon in dat. or absol. (lag = a thrust),

Nj. 8, 64, Njarð. 378, Eg. 216, 258, 298, Nj. 43, 56, Grág. ii. 7, Gþl.

165, passim; opp. to hiiggva, höggva ok leggja, hann hjó ok lagði, and

the like. VII. impers. it turns, in driven in a direction, of

smoke, smell, fire, or the like; hingat leggr allan reykinn, a ll the smoke

blows thitherward, Nj. 202; en eldinn lagði at þeim, Fms. i. 266; fyrir

tidaun er or hauginum mun út leggja, iv. 28; varask gust þann ok

údaun er út lagði or haugnum, ... af fy'lu þeirri sem út lagði, Ísl. ii.

45; ok er eldrinn var görr, lagði reykinn upp í skarðit, Eb. 220; ef

hval leggr út, if a (dead) whale is driven ojf land, Gþl. 462 :-- of ice,

snow, to freeze, be covered with snow, ice, þá leggr snjo nokkurn fyrir þá,

655 xv. 12; er is leggr á vatnit, Grág. ii. 287; þá er ísa lagði á vötn,

Fms. ii. 103: the place frozen in acc., vóru íslög mikil ok hafði langt

lagt lit Brciðafjörð, Ld. 286; lagði ok ogrsvatn, Fbr. 30 new Ed.;

lagði fjörðinn út langt, 60 new Ed.: part., iss var lagðr á Hofstaða-vág,

Eb. 236 :-- of winter, cold, þegar er gott er ok vetr (acc.) leggr á, Grett.

24 new Ed.; lagði þegar á frer ok snjófa, Bs. i. 872; but pers., leggr á

hríðir ok snjóvar (better snjóva), Bs. i. 198. 2. the phrase, leggja

user, t o ' lie near, ' be on the brink of; nær lagði þat úfæru eitt shin, it

had well nigh come to a disaster, Edda 17; lagði þá svá nær at allr

þingheimr mundi berjask, it wa s on the brink of., ., Nj. 163; lagði nær

at hann mundi reka í svelginn, Fms. x; 145.

B. Reflex, to l a y oneself, lie; leggjask niôr í runna nokkura, Nj.

132; er Skalm merr your leggsk undir klyfjum, Landn. 77; þá leggjask

í akrinn flugur þær, er ..., 673 A. 3 :-- of going to bed, þeir höfðu lagizk

til svefns, w ere gone tosleep, Nj. 155; Skarphéðinn lagðisk ekki niðr

um^kveldit, 170 :-- leggjask með konu, to cohabit (illicitly), Fms. i. 57,

K. Á. 118, Fas. iii. 390, Grág. i. 351 :-- of illness, to fall sick, take to

bed, tók hón sou ok lagðisk í rekkju, Nj. 14; þá let hann bua hvilu

sina ok lagðisk í sótt, Fms. xi. 214: the phrase, leggjask e-t ekki undir

höfuð, not l a y it under one's pillow, do it promptly, be mindful of a

thing, ii. 120, v. 264 :-- leggjask á e-t, to fall upon, of robbers, beasts of

prey, etc.; at spillvirkjar mundi 1. á fé þeirra, i. 226, Grett. 125 new

Ed.; Vindr lögðusk á valinn ok raufuðu, xi. 380: örn lagðisk (prayed)

í eyna, Bs. i. 350 :-- leggjask fyrir, to take rest, lie down, from exhaus-

tion, sickness, or the like, 387; lögðusk þá fyrir bæði menn ok hestar

af tiviðri, Sturl. iii. 292; þá lögðusk leiðsagnar-menn fyrir, þvíat þeir

vissu eigi hvar þeir vóru komnir, Fms. viii. 52; fyrir leggjask um e-t

mál, to give it up, Bs. i. 194: leggjask niðr, to pass out oftise, cease, Fms.

x. 179, xi. 12: leggjask a, to arise, mun sá orðromr á leggjask, at..., Nj.

32, Fms. i. 291; úþokki lagðisk á milli þeirra brseðra, xi. 14. 2.

to cease; at sá úvandi leggisk sem áðr hefir verit, Fms. i. 280. II.

to swim (partly answering to A. VI); leggjask til sunds, to go into the

water and swim, Ld. 46; þeir leggjask um hríð ... Sigmundr leggsk þá

um hríð ... hann lagðisk síðar (swam behind), Fær. 173; hann lagðisk

eptir geldingi gömlum út í Hvalscy, Landn. 107; Grettir lagðisk mi inn

a fjörðinn, Grett. 148; hann laqðisk yfir þvert sundit ok gékk þar á

land, í ifi, Hkr. i. 287, Finnb. 266; þeir koma upp ok leggjask til lands,

Ld. 168; for legðir read legðiz, Njarð. 378. 2. to set out; leggjask i

hernað, viking, to set out on a freebooting expedition, Fms. x. 414, passim:

legejask lit, t o s et o?/ t intothe wilderness, as a highwayman, Odd. 8, Fas.

i. 154, passim (útilegu-rnaðr = a bigbivayman); ek lögðumk út á merkr,

Fms. ii. 103; leggjask á flótta = leggja á flótta, to take to flight, xi. ^og:

leggjask djupt, to dive deep (metaph.), Nj. 102; leggjask til e-s, to seek,

try eagerly for, Stj. 90, Bs. i. 198; leggjask í e-t, to occupy oneself with,

Rb. 312. 3. á lögðusk logn mikil, þokur ok sælægjur, Orkn. 358;

vindar lögðusk (the wind wafted) af hrauninu um kveldum, Eb. 218, (see

A. VII): the phrase, ekki lagðisk mjiik á með þeini frændum, they

were not on good terms, Ld. 68: ok lagðisk lítt á með þeim Snorra,

Sturl. i. 124; þeir töluðu lengi ok lagðisk vel á með þeim, things went

well with them, Orkn. 408; þungt hefir á lagizk með okkr Strút-

Haraldi jarli um hríð, Fms. xi. 84; Steinólfi þótti þat líkt ok ekki, ok

lagðisk lítt á með þeim, Gullþ. 11 :-- lítið leggsk fyrir e-n, t o com e t o

a shameful end; lítið lagðisk nú fyrir kappaim, þvíat hann kafnaði í

stofu-reyk sem hundr, Grett. 115; svá lítið sem fyrir hann lagðisk, wh o

had been so easily slain, had made so poor a defence, Ld. 150; lítið

lagðisk hór fyrir góðan dreng, er þrælar skyldu at bana verða, Landn.

36; kann vera, at nú leggisk lítið fyrir hann, ek skal riiðin til setja,

Fms. iv. 166. III. recipr., leggjask at, to attack one another,

Fms. xi. 130: leggjask hendr á, to lay hands on fine another, Ld. 154;

leggjask hugi á, to take a liking for each other, Bárð.: leggjask nær,

to run close up to one another, of two boats, Gísl. 51. IV. part.

lagðr, as adj. ji t, destined to a thing, or fitted, of natural gifts; at hann

mundi bæði spá-maðr vesa ok lagðr til mikils þrifnaðar ok gæfu Gyð-

inga-lýð, 625. 87; vera kann at þér só meirr lagðr (that tkou art more