This is page 271 of An Icelandic-English Dictionary by Cleasby/Vigfusson (1874)

This online edition was created by the Germanic Lexicon Project. Click here to go to the main page about Cleasby/Vigfusson. (You can download the entire dictionary from that page.) Click here to volunteer to correct a page of this dictionary. Click here to search the dictionary. This page was generated on 30 Mar 2019. The individual pages are regenerated once a week to reflect the previous week's worth of corrections, which are performed and uploaded by volunteers. The copyright on this dictionary is expired. You are welcome to copy the data below, post it on other web sites, create derived works, or use the data in any other way you please. As a courtesy, please credit the Germanic Lexicon Project.

HLIÐ -- HLJÖÐ. 271

HLIÐ, f., pl. hliðar (hliðu dat. obsolete, Gm. 35) :-- a side, Lat. latus;

standa á hlið e-m, to stand beside one, Stor.; komask á hlið e-m, Nj.

262; á hlið hvára, on each side, Rm. 5; á aðra hlið, at one's other side,

Ísl. ii. 363, Ad. 10; á báðar hliðar, á tvær hliðar, on both sides, Fb. ii. 351;

á vinstri hlið, on the left hand, Eg. 213, Fms. i. 16; á hægri hlið, on the

right hand; snúask á hlið, to turn oneself (in sleep), Fs. 6; skjöldr, sverð á

hlið, Gullþ. 64; á allar hliðar, on all sides; veltask á ymsar hliðar, to toss to

and fro, Bs. ii. 171, Od. xx. 24; leggja e-t fyrir hlið, to lay beside, Al. 151.

HLIÐ, n. [A. S. hlið; O. H. G. hlit; Dan. led; - root no doubt akin

to Gr. GREEK, etc.] :-- a gate, gateway; hlið á garði ok hjarra-grind fyrir,

Grág. ii. 264, Fsm, 10, 44, Rb. 380, Edda 110, Eg. 244, Fms. i. 104,

v. 331, passim. 2. a wide gap, Stor. 6, Fms. i. 105, Gþl. 391,

N. G. L. i. 344, Orkn. 350, Sks. 398: in law a gap in a fence not

above sixty feet long was hlið, if more it was a breach (bálka-brot),

Gþl- 391. II. metaph. a space, interval (= bil); hann hafði fyrr

við brugðit svá at hlið var í milli þeirra, Fms. vii. 171; þeir görðu hlið

í millum skipanna, Nj. 42; ok var hvergi hlið í milli, Ld. 96; hann ríðr

fyrst þeirra ok nokkuru harðara svá at hlið var á millum þeirra, Ísl. ii.

360; hús ok hlið í milli ok heima-dyranna, Fs. 42; horfði hann á hliðit

(the empty space) þar sem skjöldrinn hafði hangit, Fas. iii. 42; ok nú

varð enn á hlið mjök langt, Fms. ii. 302, x. 346: temp., síðan varð á lið

(a halt) nokkvot, 345; eptir þat varð hlið (a stop, halt) á orrostunni,

vii. 289; hvíldar hlið, Fb. iii. 567 (in a verse).

hliða, að, to give way, go aside, recede, Fas. i. 106, 338, Bs. ii. 132,

Karl. 233. II. reflex, to become open, Sks. 384.

hlið-lauss, adj. 'gateless,' without a gate, Bret. 34.

hlið-mæltr, part. a kind of metre, Edda (Ht.) 186.

hliðr, m., poët, an ox, Edda (Gl.)

hlið-rúm, n. open space, free passage, Fsm. 43.

hlið-sjón, f. a side glance; hafa h. af e-u, to take a look at.

Hlið-skjálf, f., old dat. hliðskjálfu, Gm. (prose): [prob. rather to be

derived from hlið, gate, than hlið, side; the initial h is borne out by alliteration, Sagði hitt er hugði |UNCERTAIN Hliðskjálfar gramr..., Edda (in a verse); in

Akv. 14 the sense and alliteration alike require höll, hall, instead of

'land'] :-- a shelf, bench, a name for the seat of Odin, whence he looked

out over all the worlds, Edda 6, 12, 22, 30, Gm. l. c.; Óðinn ok Frigg

sátu í Hliðskjálfu ok sá um heima alla, Gm. l. c. The heathen Hlið-skjálf

brings to mind the legend in Grimm's Märchen of the Tailor in Heaven.

hlið-skjár, m. a side window, originally a window or opening from

which to keep a look out, Sturl. ii. 85, Bs. i. 628.

hlið-veggr, m. a side wall, Nj. 202, Orkn. 244, Fb. i. 413.

hlið-vörðr, m. a porter, Stj. 622, Gkv. 2, 35.

HLÍÐ, f., in mod. usage pl. hlíðar, but hlíðir in old writers, e. g. Landn.

224, Fms. vi. 197 (in a verse), Hkv. 1. 43, Sighvat: [A. S. hlîð; Norse

li; lost in Dan.; cp. Lat. clivus; akin to Gr. and Lat. GREEK, clino] :--

a slope, mountain side, Edda 110; svá at sær var í miðjum hlíðum

eða stundum vatnaði land, Ó. H. 149, Landn. 25, v. l.; út með hlíðum,

Gullþ. 68; fjalls-hlið, a fell-side, q, v.; fagrar hlíðir grasi vaxnar, Grett.

137; ek mun ríða inn með hlíðinni, Glúm. 361, 362; út með hlíðinni,

upp í miðjar hlíðar, etc., passim: hlíðar-brún, f. the edge of

a h.: hlíðar-fótr, m. the foot of a h.: hlíðar-garðr, m. a fence on

a fell-side dividing the pastures of two farms, Dipl. v. 25. II.

local names; Fljóts-hlíð and Hlíð, Landn. passim; Norse Lier, Lie,

Landn., Nj.: Hlíðar-sól, f. sun of the Hlíð, nickname of a fair

lady, Landn.: Hlíðar-menn or Hlíð-menn, m. pl. the men from Hlíð,

Landn. III. freq., in poët. circumlocutions, of a woman; hringa&dash-uncertain;hlíð,

falda-h., bauga-h., and then in dat. and acc. hlíði, e. g. falda hlíði,

vella hlíði (feminae), Skáld H. 5. 24, and in a mod. ditty; héðan ekki

fer eg fet |UNCERTAIN frá þér silki-hlíði.

hlíð-þang, n., poët. 'fell-tang,' seaweed of the hills, Alm., where the

inmates of Hel are made to call the trees by this name.

hlíf, f., pl. hlífar, a cover, shelter, protection (esp. of a shield, armour),

Ld. 244, Eg. 507, Bxarð. 165, Hm. 81, passim: esp. in pl. hlífar, Nj. 262,

Fms. ii. 319, Eb. 230, Rm. 39. hlífar-lauss (hlífa-lauss), adj.

'coverless,' uncovered, Fms. ii. 205, vi. 70, vii. 192, Ísl. ii. 226.

HLÍFA, ð, [Ulf. hleibjan, Luke i. 54; O. H. G. hliban]:-- to give cover

or shelter to one, with dat.; sem ræfrit hlífir kirkjunni við regni, Hom. 95;

(hann) hlífði sér ekki, gave himself (had) no shield or armour, Fms. i.

40; því at baeði hlífir (shelters) innan ok útan, x. 319, Fs. 66; h. e-m

við e-u, to give one shelter against a thing, Gullþ. 48; ok hljópu í skóginn,

ok létu hann hlífa sér, Fb. ii. 88; hlífa sér með skildi, en vega með

sverði, 92. 2. to spare one, Grág. i. 163; síðan hlífði hann messu&dash-uncertain;degi

hins heilaga Ólafs konungs, Fms. v. 217; Þorgils hlífir sér ekki, Ísl.

ii. 368; mun ek ekki hlifa þér í görðinni, Nj. 21, Finnb. 262. II.

reflex, to cover oneself, Eg. 581, Sks. 430. 2. to refrain, hold back,

Fms. ii. 135; hann hlífðisk þá við engan mann, Nj. 26; Þiðrandi bað

menn sína hlífask við fóstra sinn, Njarð. 370; Þorgils hlífisk ekki við,

Ísl. ii. 368.

hlífð, f. protection, defence, Fms. ii. 331; hlífðar vápn, a weapon of

defence, Ó H. 79, Fms. x. 407, K. Á. 40, Al. 46, Sks. 329. hífðar-lauss,

adj. = hlífarlauss, Fagrsk. 144.,

hlíf-skjöldr, m. (hlífi-skjöldr, Nj. 262, Sks. 472), a shield of defence;

esp. metaph., vera h. fyrir e-m, 655 A. ii. 5, Fms. viii. 63, 239, Bret. 104;

halda h. fyrir e-m, Hom. 42.

Hlín, f. the goddess of that name (the wife of Odin), she that defends,

[for the etym. see hlein], Edda, Vsp., Lex. Poët.: freq. in poët. phrases,

hringa-hlín, bauga-h., a lady.

hlít, f. (hlíta, Fms. viii. 91, v.l., Hkr. i. 199), [Dan. lid], sufficiency,

full warranty, security; nú skal ek sjálfr halda vörð, hefði þat fyrr þótt

nokkur hlít, Fms. viii. 91; ek mun hafa landráð meðan, ok vættir mik

þat sé nokkur hlít slíka stund, xi. 22; bar hann sik at nokkurri hlit

(tolerably well) meðan vér ruddum skipit, iv. 261, Hkr. i. 199; þann

er biskupi þykki full hlít, K. Þ. K. 18 (1853); hlít var at því lítil, of

small matter, Dropl. (in a verse). β. adverb. phrases; til hlítar,

tolerably, pretty well; árferð var þá til nokkurrar hlítar, Fms. i. 86, vii.

237, Fær. 257, Ó. H. 116; til góðrar hlítar, pretty good,110, Eg. 590;

at goðri hlít, very well indeed, Fms. iv. 250; hlítar vel, well enough,

Fas. ii. 268; hlítar fagr, passably fair, Mirm.; skip skipat til hlítar, a

ship well manned, Fms. i. 196: in mod. usage, til hlítar, adv. sufficiently,

thoroughly, freq.

HLÍTA, tt, [Dan. lide], to rely on, trust, abide by, with dat.; gakk

með mér jafnan, ok hlít (imperat.) mínum ráðum, Nj. 62, Fms. i. 116,

Fs. 84; ef hann vill eigi þeim váttum hlíta (abide by) er hinir hafa,

Grág. i. 114; þá skal hinn hlíta því at lögum, N. G. L. i. 346; þetta

þá Guðrún ok kvaðsk hans forsjá hlíta mundu, Ld. 144, Fs. 8o, Fas. iii.

70; ek mun hlíta búum mínum ok fara eigi til Hofs, Vápn. 29; hann

var kvæntr, ok hlítti þó ekki þeirri einni saman, i.e. he had paramours

besides, Dropl. 15; ok hlítir Ástríðr eigi öðrum konum í pvi at þjóna

honum í lauginni, A. trusted not to other women, i.e. would let no one do

it but herself, Fms. xi. 157; ok skal ekki öðrum mönnum nú at h. at

reka nautin, i.e. I will do it myself, Eg. 720, Valla L. 224; þeir hlíttu

mér (used me) til bréfa-görða, Fms. ix. 262; ef þú mátt eigi öðrum þar

til hlíta, if thou hast no one else to do it, Grett. 107: so in the saying, eigi

má því einu h. er bazt þykkir, one must put up with something short of

the best, Grett. 2. with prep.; en þó sýnisk mér, sem eigi muni

minna við hlíta, less than that will not do, Ísl. ii. 358, Fs. 13; vér höfum

skip svá mikit ok lið-skyflt, at þar má ekki litlu liði við hlíta, so large a

ship that it requires no small crew, Fms. iv. 297; eigi muntu því einu

fyrir hlíta, that is not a sufficient answer, thou shall not get off with that,

Hkr. iii. 256; cp. einhlítr, adj.

hlít-styggr, adj. trusting to no one but oneself, daring, Lex. Poët.

HLJÓÐ, n. [Ulf. hliuþ = GREEK, 1 Tim. ii. 11, in Uppström's edition;

cp. A. S. hleoðor = sound; mid. H. G. lût; cp. O. H. G. hliodar; Germ.

laut; Dan. lyd; Swed. ljud; akin to it are several Gr. and Lat. words

with an initial GREEK, cl; the original meaning is hearing or the thing heard,

like Gr. GREEK and hljóð, hljómr, hlust (q. v.) are kindred words; hence

comes the double sense of this word in Icel., sound and silence.

A.

Hearing, a hearing, listening, silence; biðja (kveðja) hljóðs, to beg

a hearing, chiefly as a parliamentary term, of one about to speak, to recite

a poem before a prince or the like; Njáll kvaddi sér hljóðs, Nj. 105;

kvæði hefi ek ort um yðr, ok vilda ek hljóð fá, I wished to get a hearing,

Ísl. ii. 229; Egill hóf upp kvæðit ok kvað hátt ok fékk þegar hljóð, Eg.

427, cp. Vsp. 1, Höfuðl. 2; vilja ek hljóð at Hárs liði, I ask a hearing for

my song, Ht. 1; ek hefi ort kvæði um yðr ok vilda ek fá hljóð at flytja,

Fms. ii. 15; gefa h., to give a hearing, Leiðarv. 5; hafit hljóð, be quiet!

625. 72; þá er bæði gott hljóð ok góðir siðir í konungs húsi, Sks. 367:

-- the ancient meetings were in the open air, amid the hum of voices,

loud cries, and the clash of arms, þá var fyrst gnýr mikill af fjölmenni

ok vápnum, en er hljóð fékksk, mælti Þorgnýr, Ó. H. 68; en er hljóð

fékkst, þá stóð jarl upp ok mælti, 67, cp. Íb. ch. 4; varð at þessu mikit

háreysti, en er hljóð fékksk, mælti Sigurðr jarl, Fms. i. 34. 2. adverb,

phrases; í heyranda hljóði, see heyra, Nj. 230, Grág. i. 19, passim; af

hljóði and í hljóði, in all stillness, silently, Nj. 5, 103, Eg. 723, Ld. 162,

Fms. iv. 79, Stj. 355; bera harm sinn í hljóði, to bear one's grief in

silence, a saying; ein kvinna læri í hljóði með allri undirgefni, 1 Tim. ii. 11,

where the Gothic text has in hliuþa: þegja þunnu hljóði, to listen in breathless

stillness, Hm. 7; í einu hljóði, unanimously, a parliamentary term. B.

The thing heard, sound; allt er hljóð þat er kvikindis eyru má

skilja, Skálda 173, 174; greina hljóð, id., 169, 170; í hljóði síns gráts,

Mar. 28; Þorfinnr kom öngu hljóði í lúðrinn ok komsk eigi upp blástrinn,

Fms. ix. 30; ganga á hljóðið, to walk (in the dark) after a distant sound;

klukku-hljóð, the sound of a bell, v. 133; þrumu-h., a clap of thunder; brim-h.,

the roaring of surf. II. special usages: 1. gramm. a sound,

tone; með löngu hljóði eða skömmu, hörðu eða linu, Skálda 159, 160: a

musical sound, tune, söng fagran, hljóð mikit ok dýrligt, Bs. i. 454; slá

hljóð á hörpu, 155. 2. phrases, koma á hljóð um e-t, to catch the

sound of, become aware of, Bs. i. 165; vera í hindar hljóði, to be within a

hind's hearing, i.e. to be whispered about; vera ór hindar hljóði, to be out

of a hind's sound; drepr hljóð ór e-m, to become dumb, lose the wind, Fms.

xi. 115; það er komit annað hljóð í strokkinn (metaphor from churning),

there is another sound in the churn, of a sudden turn, e. g. from

high to low spirits; the ancients also seem to have said, 'there is another