This is page cv_b0762. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
762 ÖÐLAN -- ÖKKLA.
for sön. &FINGER; The close phonetic relation between ø and y is shewn by the fact that g or k before an ø was sounded as an aspirate, thus, gøra, køt, køri, sounded gjöra, kjöt, kjöri, and more lately spelt with a j, analogous to gjæta, kjær, = gæta, kær, for the j in these words is not radical. II. for the ö see Gramm. p. xxix, col. 2, and the introduction to letter A, p. 1. Runolf, in his Gramm. Island, of A.D. 1650, distinguishes between o longum (o) UNCERTAIN, o breve (o), and o brevissimum (ö). öðlan, f. a gaining, acquiring; öðlun góðra hluta, 656 B. 7. ÖÐLASK, dep. að, i.e. øðlask, spelt æðlask, Post. (Unger) 215; [öðli, óðal; Cumbrian to addle or eddle = to gain]:-- to win, gain as property, prop. of inheritance (óðal); þá öðlaðisk ok þá eiga gat, Rm. 42; ef þú vill öðlask ástir mínar, Þkv. 29; alls vér megum ríki öðlask með þeirra trausti, Fms. vi. 18; þar fyrir muntu öðlask eilífa sælu, Fb. i. 117; þeir skulu eigi öðlask himinríki, Barl. 42; very freq. in mod. usage, esp. in eccl. use, N.T., Vídal.; (in Eb. 7 new Ed., hann vildi eigi öðlask við frændr sína, the reading 'áhlýðask' is to be preferred); hann mun öðlask ríki þat er hann er til borinn, Fms. i. 77; ef vér megum öðlask þat barn, ii. 176; at hann öðlisk at taka eilíft líf, Hom. 5; biskup várn, hann skal oss þjónostu veita, en vér skolum hana svá öðrlask (sic), at vér skolum göra tíund alla ok fulla, N.G.L. i. 6; ok öðlask með því hálfa mörk silfrs konungi til handa, ii. 111: hann öðlaðisk fegrð ok grænleik Paradisar, Orkn. 172; ok öðlisk með því þá sekt er við liggr at lögum ok ekki framarr, N.G.L. ii. 254; í hverri er þessi orð öðlask at heyra, Sks. 173 new Ed. öðli, n. = óðal (q.v.), a patrimony, whence origin, extraction; ef ek öðli (øþli UNCERTAIN Cod.) ættak sem Ingunnar-Freyr eði svá sælligt setr, Ls. 43; segja til nafns sins ok alls öðlis (æþlis Cod.), to tell one's name and whereabouts, Hbl. 9: allit., ætt ok öðli, passim; Danskr at øðli, Danish by extraction, Hom.; cp. the forms orðla, orðlum, N.G.L.; for further references, see eðii (the later form); the old form remains in aldar-öðli, see óðal in the Addenda. öðlingr, m. [from óðal, öðli; the etymology in Edda 105 is erroneous] :-- prop. an allodial owner or possessor of ódal. but only used of a noble captain, prince; Valdimarr var þá sjautján vetra gamall, hann var œðlingr, ... öðlingr ok hafði ríki á Jótlandi, Fms. xi. 350; hann var öðlingr af Serklandi, Orkn. 368; the word is very freq. in poetry. 2. in mod. usage öðlingr is a person of a kind and gentle disposition; hann er mesti öðlingr, hann er öðlingr í skapi, and the like. öðru-, öðru-megin, on the other side; see annarr. öðru-víss, -vísi, adv. otherwise; see vísa. öðu-skel, f., see aða. öfga, að, to turn in inverse order; öfga vápni at manni. to turn the butt-end of a weapon to a man, N.G.L. i; allir stafir þessa nafns (i.e. ave from Eva = Eve) eru öfgaðir ... 'Eva' öfgast ok 'ave' er sagt, Mar. (of an anagram). 2. reflex. to be froward, angry; öfgast búendr göfgir, Sighvat. 3. in mod. usage, öfga e-t, to exaggerate, report falsely. öfgar, f. pl. an exaggeration, false report; það eru engar öfgar. öfig-hlýri, a, m. a kind of fish, = Dan. pigvar. öfig-mæli, n. = öfugyrði. ÖFIGR or öfugr, adj., afigr, N.G.L. i. 376; in old writers contracted, öfgu, öfgir, etc., but in mod. usage uncontractcd throughout: [from af- and vegr; Ulf. ibuks = GREEK; Swed. afvig; Dan. avet; Old Engl. awk (which survives in awk-ward), meaning left, -- Fr. gauche]:-- turning the wrong way, tail or back foremost; kálvar á beinum fram eða augu í huakka aptan, ok afgu líki öllu, N.G.L. i. 376; hljóp Gunnarr aptr yfir öfugr, Nj. 46: þat gékk öfugt um húsit ok annsælis, Eb. 268, Grett. 151; þat var bragð hans at hann gékk öfigr, Finnb. 246; öfigr féll hann aptr á bak, Skíða R.; hann stökkr út af vegginum öfugr, Fær. 112; skáru af fitjar ok bundu öfgar undir fætr sér, Ó.H. 152; Þórlaug drap við hendi öfgri, the back of the hand, Lv. 38; hjó hann öfgri hendi til Knúts konungs, Fms. xi. 367; þat er misvígi, ef maðr er viginn öfgum vápnum, with the butt-end of a weapon, N.G.L. i. 80: æfin hefir öfug verit, Fs. 8, v.l.; varð þat öfgu heilli, Róm. 181; mæla öfugt orð til e-s, Sturl. ii. 201; hvárigir lögðu öðrum öfugt orð, Grett. 113 new Ed.; öldr-mál öfug, Sdm. öfig-streymi, n. an eddy, cross current, used of the tide or current running against the wind or another current, and making rough water. öfig-uggi, a, m. a (fabulous) trout with inverted fins; such fish are by the vulgar believed to be found in mountain lakes, and to be poisonous, see Ísl. Þjóðs. öfig-yrði, n. a froward word, evil word. öflgask, að, [afl, öfligr], to get strong; þá öflgaðisk (waxed) ágirni til fjár, Edda (pref.); ö. í móti, ö. gegn e-m, Sýrir öflgask í móti mér, rise strong against me, Stj.; láta önga íllsku öflgask í gegn sínum rétt-trúuðum mönnum, Fms. ii. 238; engir sterkir borgar-veggir mega móti ö. tilkvámu Guðs postola, Karl. 131. ÖFLUGR, adj. (afligr, aflugr, Sks. 605, MS. 4. 72), compar. öflgari, öflgastr (mod. öflugri, öflugastr); uncontr. aflugum, aflugasti, MS. 4. 72, contr. öflgir, etc., but in mod. usage uncontr. throughout; [afl] :-- strong, powerful; mikill vexti ok öflugr, Nj. 152; öflgir ok ástkir Æsir, Vsp.; öflgur, Gs. 11; þó var Þjazi þeim öflgari. 9; öflugr ok ríkr, vaskr ok ö., Str.; öflug kenning, Hom. 17; öflgan hita, Sks. 11 new Ed.; leggja öflga hönd á e-n, a violent hand, Bs. i. 905; með öfigum tíri, with mighty glory, Lex. Poët. öflun, f. a gain, acquisition; see aflan, p. 7. öfri, i.e. øfri, compar., and øfstr, superl., are older forms for efri, efstr; see p. 116, col. 2. ÖFUND, f., also spelt afund; [Dan. avind; Swed. afund; prob. from af- and unna, and thus prop. meaning a disowning, a grudge] :-- a grudge, envy, ill-will, Sks. 609, Al. 153, Hom. 20, 52, 86; rægðr fyrir öfundar sakir, Ver. 52; sakir öfundar við Noregs konung, Fms. x. 9; gjalda e-m öfund, Ls. 12; öfundar-eyrir, öfundar-fé, money which is a cause of envy, in the proverb, afgjarnt verðr öfundar fé, Fas ii. 332; hann taldi þat sízt öfundar eyri, ok allir mundu honum þar bezt sæmdar unna, Fs. 12; e-m leikr, vex öfund á e-u, Fms. vi. 342, Fb. i. 91. 2. as a law term, malice, hatred; allt þat er manni verðr með öfund misþyrmt, Gþl. 187; öfundar blóð, blood shed in enmity. K.Á. 28; öfundar drep, -högg, a premeditated blow, with intention to harm, N.G.L. i. 68, Gþl. 209. 3. in compounded phrases; öfundar krókr, a malicious trick. Fas. ii. 355, Orkn. (in a verse); öfundar-bragð, id., Grett. 154 A: öfundar þáttr, Fms. xi. 442; öfundar skeyti, darts of envy, Stj, H.E. i. 470; öfundar verk, Sks. 448; öfundar-orð, words of envy, slander, Edda 11 (Gm. 32); öfundar-kennt, invidious, Magn. 438, Fms. ix. 445: öfundar-mál, slander, calumny, Eb. 264; öfundar-réttr, a right to damages for an outrage, Gþl. 397; öfundar-maðr, an ill-wisher, Ver. 31, Fms. ix. 262; öfundar-samr = öfundsamr; öfundar-bót = öfundar réttr, Gþl., 358, 397, Jb. 411; öfundar-engill, Mar.; öfundar-fullr, full of envy, Fms. vii. 132, Sks. 529; öfundar-lauss = öfundlauss, K.Á. 30; öfundar-laust blóð, blood not shed maliciously, N.G.L. i. 10, 11. öfunda, að, to envy, bear malice; with acc, ö. e-n, e-t, Fb. i. 91. Fms. xi. 427, Barl. 50, Nj. 47, Ld. 94, and so in mod. usage: with dat. (a Latinism invidere a-i), Stj., Hom.: impers., mik öfundar e-t, Barl. 116. öfund-fullr, m. full of envy, Hom. 113, Sks. 235. öfund-girni, f. envy. öfund-gjarn, adj. envious, spiteful, Ýt. öfund-kennt, part. envied, exposing one to ill-will, Fms. vi. 145. öfund-lauss, adj. unenvied, Grág. i. 452: gjöfin var eigi öfundlaus, Ó.H. 173: the saving, aumr er öfundlauss maðr, wretched indeed must the person be whom nobody envies. öfund-samr, adj. envious. 2. of a thing, causing envy, envied; ríki hans var mjök öfundsamt, Eb. 42; hann hafði fyrst heldr öfundsamt setr, 334, Sturl. ii. 66; en þat varð mjök öfundsamt af þeim mönnum, er ..., Fms. xi. 227; þetta verk varð honum mjök öfundsamt, 242. öfund-sjúkr, adj. envious, jealous, Fms. iii. 153, vi. 96, Sks. 437, Rom. 382. öfund-sýki, f. envy, Magn. 506, Barl. 42. öfusa, u, f. thanks, gratitude; see aufusa, p. 32, col. 2. öglir, m. [cp. Lat. aquila], poët, a kind of hawk: öglis barn, Haustl.; öglis land, -stétt, the falcon's land or seat, i.e. the hand, Eb. (in a verse); öglis landa eik, Ó.H. (in a verse). Ög-mundr, m. a pr. name. [Germ. Egmond, Egmont], Landn. Korm. ÖGN, f., gen. agnar, pl. agnar, agnir; [Ulf. ahana = GREEK, Luke iii. 17; A.S. egle; O.H.G. agana; Germ. agen; Dan. avne; Gr. GREEK]:-- chaff, husks; safna hveitinu í korn-hlöðu, en agnirnar brenna í eilífum eldi, Luke iii. 17; skilja korn frá ögnum, Eluc. 37; blanda agnar ok sáðir við brauð, ... gras ok agnar, ... sekki með heyi eðr ögnum, Sks. 73, 74, 89, new Ed. 2. metaph. an atom, small particle; leyf að eg dragi út ögnina af auga þínu ... að þú fáir út dregið ögnina af þíns bróðurs auga, Matth. vii. 4, 5; svo lítil ögn, a little grain; agnar-ögn, an atom. II. a pr. name of a woman, Fas., Yngl. S. (mythic.) ögr, m., or better, augr, m., mod. Norse auger, a kind of fish, a carp, also called karfi, Edda (Gl.) ÖGR, n. an inlet, a small bay or creek, Edda (Gl.); ögrin fógru með vötn ok lón, Eggert. 2. a local name in western Icel., Ögr, í Ögri, Ögrs-vatn, Fbr. ögra, að, to tease; in the phrase, ögra e-m með e-u, to tease a person with a thing. ögr-stund, f. [perh. from ögr, n.], a brief moment, such as is required for crossing a creek; cp. vika and the remarks on that word, a GREEK., Vkv. (fine). ögur, in Hbl., read kögur (q.v.), and see Addenda. Ög-valdr, m. a pr. name, whence Ögvalds-nes, a local name in Norway, Fms. xii. ÖKKLA, n., pl. ökklu, this (like hjarta, lunga, auga) is in good old vellums the constant form, whence mod. ökli, a, m.; [A.S. aucleow; Engl. ankle; Germ. enkel; Swed. ankel] :-- the ankle; öklu hans ok iljar, Post. (Unger) 24; gögnum fótlegginn við ökklat, Fms. ix. 528 (thus also Fb. iii. 158, l.c.); óðu þeir í ökla (= öklu), Fb. iii. 304; á legginn við ökklat, D.N. iv. 90; fótrinn fyrir ofan ökkla, Nj. 219; jafnhátt ökla, Fb. i. 524; auklun vóru af eiri, leggirnir af silfri, Al. 116; ökla-eldr, Fb. i. 416. ökla-liðr, m. an ankle-joint, Gullþ. 75.