This is page cv_b0698. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
698 VERKSVIT -- VERR.
sounded vegs-um-merki), traces of work, esp. in a bad sense, of marks of a devastation, slaughter, or the like; in the phrase, sjá v.; spelt vegs-um-merki, Fb. i. 209, ii. 159, Nj. 28, Fms. iv. 303, Sturl. i. 43 (Cod. C. vegs-of-merki); but verks-of-merki, Nj. 28 (Cod. B = Kalfalækjar-bók), which is no doubt the true form. verks-vit, n. cleverness in work; hann hefir gott verksvit; hafa ekki verksvit. B. REAL COMPDS: verk-dagr, m. a work-day, Rb. (1812) 48, Fb. ii. 334 (in a verse). verk-efni, n. pl. work to be done, a task, Bjarn. 43. verk-fákr = verkhestr, Fbr. verk-færi, n. an implement, tool, esp. of household or farming implements, Vm. 72, Rd. 274; laust hann örninn með verkfærinu er hann hafði í hendi, Bs. i. 350, passim in mod. usage; búsgögn ok verkfæri, Jb. 166. verk-færr, adj. able to work, Eb. 256, Bs. i. 336. verk-hestr, m. a cart-horse (mod. púls-hestr), Vm. 18, Landn. 84. verk-hús, n., in verkhús-bryti, a steward, foreman of work, N.G.L. i. 162. verk-kaup, n. wages, Fms. ii. 42, Ísl. ii. 199, Greg. 4, Stj. 177; the mod. but less correct form mostly verðkaup, e.g. Luke vi. 35; yðar verðkaup er mikit á himni, 23. verk-kona, u, f. a workwoman, maid-servant, Bjarn. 29. verk-laginn, part. skilled, expert in work. verk-lagni, f. skill in work. verk-laun, n. pl. wages, N.G.L. i. 73. verk-leiga, u, f. wages, Jb. verk-ligr, adj. (-liga, adv.), working, Sks. 627, v.l. verk-lund, f. a mind for work; in lítill verklundar-maðr, Grett. 129 A. verk-maðr, m. a workman, labourer, servant (= vinnumaðr), Fms. ii. 230, vii. 217, Ísl. ii. 329, Landn. 162, Nj. 55, Hkr. ii. 356, Edda 48; hón var verkmaðr mikill, a good worker, Lv. 74; verkmanna dyrr, the servants' door, Fs. 72. verk-nauð, f. = verkanauð, Stj. verk-reki, a, m. one who does another's work, Thom. 450. verk-smíð, f. craft, work, in timber or metals, Ísl. ii. 321 (verksmíð mikinn is undoubtedly an error for mikla); engi var hann verksmíðar-maðr, no craftsman, Band. 3 new Ed. verk-stjóri, a, m. a 'work-steerer,' overseer, Nj. 52, Stj. 255, Fb. ii. 206. verk-stjórn, f. supervision, overseeing, of a work, Bs. i. 711, Eg. 93. verk-viðr, m. 'work-timber,' Gþl. 346. verk-þjófr, m. a 'work-thief,' a trifle that makes one lose much time. verk-þræll, m. a 'work-thrall,' slave, Hkr. i. 25, Fbr. 83 new Ed. verk-önn, f. business, Hom. (St.) verka, að, to work, esp. as a law term; verka til e-s, to work towards, deserve, Hom. 89, 117; þess manns er áðr hefir til úhelgi sér verkat, to make oneself by one's deeds, Grág. ii. 10, Orkn. 216; til þessa hefir þú þér verkat, Bs. i. 452. 2. verka fisk, to dress fish, i.e. split it up, dry and prepare it, a fisherman's term, and hence to cleanse a thing. II. reflex., verkask til e-s, H.E. i. 238. verk-bitinn, part. 'wark-bitten,' dead from sickness, Ýt. verki, a, m. a work, esp. composition, verse-making; fornskálda verka, Edda i. 612; smá hana með úfögrum verka, with a libel, Fms. ii. 248; enda varðar þeim er nemr þann verka, Grág. ii. 148; greypan verka, Fas. ii. (in a verse); Þorkell bað hann hætta verkanum, Fb. i. 500. verkja and virkja, t, to feel 'wark,' i.e. pain: impers., eigi er sá heill er í augun verkir, a saying, Fbr. 75; virkir (sic) mik í höfuðit, Stj. 614; er hón víndrukkin eða virkir hana í höfuð, Karl. 56; sárit virkti hann mjök, Str. 5. verk-lauss, adj. painless, Fms. ii. 188, viii. 444, Hkr. i. 35, Bs. 1. 462. verknaðr, m. a work, business, Eg. 714; taka upp verknað, to take to some work, Ld. 34; ek hefi haft um-önnun ok verknað hér, Lv. 74; Halla í verknaði (a woman's handiwork) ok bókfræði, Bs. i. 138; ú-verknaðr, q.v. verk-óði, adj. mad with pain, Gísl. 133; var hón síðan verkóða nótt alla, Bs. i. 340; en er hann vaknaði þá var hann verkóði, 329. VERKR, m., gen. verkjar, pl. verkir, [A.S. wærc; North. E. wark, in head-wark, belly-wark, etc.; Dan. værk] :-- a 'wark,' pain; ala börn við sárleik ok verki, Ver. 5; una sér hvergi fyrir verkjum, Bjarn. (in a verse); var verkrinn at ákafari í augunum, ... eptir þat tók ór verk allan ór augum hans, Bs. i. 336; hafði fár-verki, 339; vaknaði við þat at hón hafði æði-verk í augum ... tók þá verk ór augum henni, 340; lýstr í sárit verkjum, Fms. viii. 339; ok kemr verkr á hendr henni, if she is taken ill, N.G.L. i. 358; augna-verkr, fóta-v., hand-v., iðra-v., sjó-v., bein-v., höfuð-v., bak-v., lenda-v., hlustar-v., fár-v., æði-v., of-verkr, etc. ver-laus, f. adj. I. [verr, m.], without a husband, Mar. 1061, Skv. 3. II. [ver, n.], without a case; dúnbeðr verlauss, D.N. iv. 457. ver-liðar, m. pl. men; vinr verliða. friend of men, i.e. Thor, Hým. VERMA, d, [varmr], to warm, heat; sólina til at birta ok verma veröldina, Fb. i. 438; sól skal lýsa allan heim ok verma, Sks. 10 new Ed.; sól vermir döggina, Fms. v. 344; vermði hón vatn til at fægja sár, Ó.H. 222; liggja nær honum ok verma hann, Sks. 758. 1 Kings i. 4; Egill fór til elds at verma sik, Eg. 759, 762; konungr kom til eldanna ok vermðu menn sik þar um hríð, Fms. ix. 353. ver-maðr, m. (see ver, the sea), Bs. ii. 325; vermanna-stöð, a fishing-place, Landn. 55, v.l. Vermar, m. pl. the men from Verma-land in Sweden, Fms.: Vermskr, adj. from the (Swedish) county Vermaland, Eg 582: Verma, u, f. the name of a Norse river, Fb. i. 23. vermi, a, m. warmth; án verma eðr yl, Sks. 210 E; leita sér verma Nj. 267; hafa verma af eldinum, Eb. 100 new Ed., v.l. 9; hann skyldi eigi kala eptir þann verma er hann hafði fengit af reiðinni, Art. 15; at hann mætti fá verma af hennar heitu hörundi, Stj. 548; vermis-steinn, a 'warming stone,' kept to warm milk and the like, see Lv. ch. 21 (cp. höfðu hvárki á því kveldi ljós né steina, Eb. ch. 54). vermi-kveisa, u, f. a colic. vermir, m. = vermi; það er skamm-góðr vermir, that is but a brief warmth, i.e. that will not last long, said of a temporary contrivance. vermsl, n. [vesl, Ivar Aasen], a spring that never freezes; at hón hafi lagizk af vermslum nökkurum at drekka, Fms. vi. 350: hence the mod. Icel. kalda-vesla, qs. kalda-vermsl, 'cold-warm,' of wells that do not freeze all the winter, although icy-cold. verna, að, to protect, defend, Stj. 3, 178. vernd, f. [cp. verja, vörn; Swed. värnd], defence, protection, keeping, Fms. vi. 146, 260; til varðveizlu ok verndar, ii. 141; vernd ok hlíf, 184; ef einn maðr röskr er til verndar, Grett. 133 A: an excuse, veita e-u vernd, to excuse, Fms. v. 55; standa þar til verndar í móti, to make excuses, D.N. i. 157: as a law phrase = vörn, Band. 22 new Ed., Flóv. 22. 2. = verndan; eiga vernd á e-u, to have a title, right to, Fms. v. 55. COMPDS: verndar-bréf, n. a safe conduct, H.E. i. 386, Dipl. ii. 15. verndar-lauss, adj. defenceless, H.E. i. 237. verndar-maðr, m. a protector, Bs. i. 699, Barl. 144, H.E. i. 500. verndar-stofa, u, f. a licensed ale-house, Hkr. iii. 180. vernda, að, [cp. Dan. værne om noget], to protect, Fms. vi. 70, Stj. 68, H.E. i. 509, passim in mod. usage. verndan, f. an excuse, subterfuge, Stat. 245. verndari, a, m. a protector, defender, Mar., Magn. 504. VERPA, pres. verp; pret. varp, pl. urpu; subj. yrpi; part. orpinn; vurpu, vyrpi, vorpinn: a medial form verpumk, Vþm. 7: [Ulf. wairpan = GREEK; A.S. weorpan; Engl. warp; O.H.G. werfan; Germ. werfen] :-- to throw, with dat.; hvígi er hann skýtr eða verpr, Grág. (Kb.) i. 144; varp af sér klæðum, Fms. vi. 226, vii. 167; hann varp af sér skildinum, Nj. 95; hann verpr sér í söðulinn, 83; hestrinn féll ok varp honum af baki, threw him off, Fms. x. 408; þeir urpu sér jafnan meðal viðanna, Nj. 126; Gísli varp honum á lopt annarri hendi, Fms. vii. 32; mun þér orpit í þann eldinn, 37: absol., ef maðr höggr til manns eða verpr, Grág. (Kb.) i. 144: verpa mæðiliga öndinni (and-varp), to draw a deep sigh, Nj. 272; verpa braut, to throw away, Rb. 126, Mar., Th. 78; verpa til, to add to, Rb. 124; verpa e-u af sér, to throw off, 623. 36. 2. impers. to be thrown; nú verpr tré eða hval á gras upp, Grág. ii. 354; þar varp út údaun miklum, a great stench oozed out, Ísl. ii. 46. 3. phrases; verpa orðum á e-n, to address, Fas. ii. 514; þessi varp orðum á konung, Fms. x. 35; at margir verpi þar góðum orðum á mik, Nj. 179: verpa á e-t, to guess at, calculate (á-varp); var vorpit á þat, at lið Þórðar mundi vera á áttunda hundraði, Sturl. iii. 41, 42, 211; verpa menn svá á, at látizk hafi níu menn, Bs. i; þeir urpu á tvær merkr, Sturl. i. 26, iii. 203. 4. to lay eggs; verpa eggjum, Stj. 77; foglinn varp nær eingi, Bs. i. 350; vali alla þá er í bergum verpa, Gþl. 429; freq. in mod. usage of all kinds of birds. II. to fence, guard; hinn skal verpa um garði, Gþl. 453; ok urpu Danir Norðmenn inni, shut them in, Fb. iii. 359: to cast up a cairn or the like, verpa haug eptir fornum sið, Gísl. 31; þeir urpu haug eptir Gunnar, Nj. 118; ok vurpu yfir harla mikinn haug af grjóti, Stj. 366; ok var haugr orpinn eptir hann, Fms. xi. 17; síðan lét hann verpa aptr (shut) hauginn, x. 186: verpa vef, to warp a weft; sá er orpinn vefr ýta þörmum, Darr. 2: cp. also hlaðvarpi = the fence round a house: sandi orpinn, wrapped in sand, Sól. 49; allt var sandi vorpit, Bs. i. 308; tré í flæðar-máli sandi orpin, Grág. (Kb.) ii. 124. 2. bent, [cp. Engl. warped, of wood-work]; aldri orpinn, 'warped with eld,' i.e. bent with age, Fas. i. 143, Fms. xi. 21, Stj. 374: vera e-m undir orpinn, subject, prop. = Lat. obrutus, Sks. 547 B, Stj. 376: vera eigi upp orpinn fyrir e-m, quite overwhelmed, Fas. iii. 226, Eg. 578, Ld. 144. III. reflex., urpusk flestir vel við orðsending Dana-konungs, to turn a favourable ear to, yield to the call, Fms. vii. 309; cp. bak-verpask við e-n. 2. middle voice; hvat er þat manna er verpumk orði á, who is it that casts words on me? i.e. speaks to me, Vm. 7. verpa, t, to edge; verpa skó, to edge or border a shoe (skó-varp). 2. reflex. to warp, shrink, from heat; þilið verpist af hita, and the like. verpill, m. [Germ. würfel], a die, Grág. ii. 198; verpils tala, a cubic number, Alg. 368; verpils vöxtr, a cubic form, 358; verpla-kast, a cast of dice, Grág. ii. 158. 2. a barrel, cask; drykkr í verplum, Eg. 196, Fms. vi. 263, ix. 355, x. 233, xi. 34. VERR, m. [Ulf. wair = GREEK; A.S., Hel., and O.H.G. wer = a man; Lat. vir; the derivation from verja suggested in Edda 107 is fanciful]:-- a man: 1. sing. a husband; Sifjar verr = Thor, Hým. 3, 15, Þkv. 24, Grett. (in a verse); þótt varðir fái sér vers, Ls. 33; þar sitr Sigyn um sínum ver (dat.), Vsp. 39; vildi hón ver sínum vinna ofr-hefndir, Am. 72; hvern myndir þú kjósa þér at ver? Kormak; sof hjá ver þínum, id.; vön vers, Skv. 3. 9; leiða annarrar ver, 40; ganga með veri, to marry, Gkv. 2. 27; vörðr né verr, [nor] ward nor husband, 3. 3; verr