This is page cv_b0584. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
28; s. moldveg, Og. 9; sem Absalon spornaði enn á eikinni, Stj. 534. 2 Sam. xvi. 14; en er hann spornar gálgann, Eb. 96, Trist. 3; hann vildi taka af mér hringinn en ek spornaði við, struggled against (= sperrast við), Fas. iii. 395: metaph. to withstand, eigi má við sköpum s., Fs. 26; kvað eigi mundu tjá við at s., 22.
spor-rakki, a, m. a slot-hound, Str. 3.
spor-rækt, n. adj. footstep-tracking; hafði fallit snjófölva svá at s. var, Ld. 204, Ann. 1362, p. 310.
spott, n. (spottr, m.; drag öngan spott at oss, Nj. 16; þeim þótti þetta spottr einn, Fms. viii. 437); [Dan. spot; Germ. spott] :-- 'sport,' mock, scoff, Fms. vi. 156; mart annat spott görðu þær Norðmönnum, 253; verða fyrir spotti, 209; spott ok háð, Nj. 66; með spotti, Fms. i. 15; hafa e-t at spotti, viii. 10; svara skætingu ok spotti, Glúm. 363.
SPOTTA, að. [Germ. spotten; Dan. spotte], to mock, make sport of;þó þeir spotti mik, Fms. vi. 208; eigi þarf at s. þetta svá, mjök, Ld. 216; mun þú vera spottaðr, duped, mocked, made sport of, Fms. vii. 153; þótti honum þeir hafa mjök spottað sik, er honum höfðu komit í þessa ferð, 212: spotta e-t af e-m, to cheat one of a thing; hafa þær hæðiliga spottað af mér mitt ríki, Bret. 164; s. at e-n, to make sport of, Nj. 95.
spottan, f. a mocking, Flóv. 30, Skálda 199.
spotti, a, m., spottr, Vm. 103, [Engl. spot], a bit, small piece; brátt mun hann beita upp land várt þegar er hann þykkisk nokkurn spotta í eiga. Fms. vi. 103; tak nú til þín þessa tíu spotta möttulsins, Stj. 576 (seissura of the Vulgate): freq. in mod. usage, band-spotti, a piece of string; reipis-s., ólar-s.: of distance, vegar-s.; fara lítinn spotta; or spotta-korn, n. a bit of the way.
spott-samligr, adj. (-liga, adv.), mocking. Barl. 197.
spott-samr, adj. mocking, sporting, Nj. 61, Bjarn. 3.
spozkr, adj. [Dan. spodsk], mocking, jeering.
SPÓI, a, m. [Swed. spof], a bird, a curlew, scolupax arquata L., Edda (Gl.), Grág. ii. 346; spóa-egg, vella einsog spói, freq. in mod. usage.
spóki, a, m. [Engl. spoke], a small spoke, piece of wood; dreng-spóki, a 'boy-spoke', an imp. Grönd.
spóla, u, f. a weaver's shuttle (in the mod. loom).
spónn, m. a spoon: see spánn. COMPDS: spón-blað, n. the bowl of a spoon. spóna-matr, m. 'spoon-meat.'
spraðka, að, to sprawl, Al. 179.
spraka, u, f. a little flounder.
spraka, að, to crackle; þá tók brauðit at spraka sem steinn í eldinum, Greg. 57.
spraki, a, m. a rumour, flying report, Fms. i. 187, viii. 365, 416. 2. [A.S. spræca], a speaker; in for-sprakki, a spokesman.
sprakki, a, m., qs. spraðki, [cp. Dan. sprade or sprade-basse = a dandy] :-- a 'spark,' poöt. a woman, Rm., Edda (Gl.), Lex. Poët., freq. in mod. lays, but not used in prose, spraka-leggr, n. a nickname, Ó.H.
sprang, n. lace-weaving; dúkr hálfr með sprang (lace), hálfr með glit (brocade), Pm. 123; dúkar tveir blámerktir, hinn þriði með sprang, 14, cp. D.N. v. 386. sprang-dúkr, m. = sprangaðr dúkr, Pm. 51.
spranga, að, to walk sprightly, Úlf. 11. 50; spratt hann upp frá spaðs rétt og sprangaði út á húsgang, Stef. Ól. 2. to braid lace; part., sprangaðr dúkr, laced, Ám. 46, Vm. 21; dúkr sprangaðr ok annarr glitaðr, 40; altaris-dúkr sprangaðr, 52; lectara-dúkr s., 119, D.N.
sprek, n. a stick; eldiviðar-stikum eðr sprekum, Stj. 264; smá-sprek, small sticks.
spreka, að, [from Germ. sprechen]; spreka e-m til, to accost one.
spreklóttr, adj. speckled.
sprengi-kveld, n. 'bursting-eve,' i.e. Shrove Tuesday, from the habit of over-eating at that time, Icel. Almanack.
sprengja, ð, the causal of springa, [A.S. and Germ. sprengan; Dan. sprænge] :-- to make burst; öxi forna ok sprengda, Sturl. ii. 170; s. egg, to break an egg; s. ber, Stj. 200; s. augu úr hausi e-s, Landn. 51; s. hest, to ride a horse to death, Korm. 68, Ísl. ii. 331, Landn. 84, Karl. 308; ok vilit þér s. mik, to work one to death, Sturl. iii. 225.
sprengr, m. bursting; honum hélt við spreng (from exhaustion), Fas. iii. 411; fólkinu hélt við spreng (from heat), Sturl. iii. 223; ek hefi unnit hér til sprengs í sumar, worked me to death, Grett. 121 A.
SPRETTA, pres. sprett; pret. spratt, sprazt, spratt, pl. spruttu; subj. sprytti; part. sprottinn: [an iterative from springa; Swed. spritta; Engl. spirt; Germ. spritzen] :-- to spirt out, of water; þar sprettr einn brunnr, Ver. 2; spratt þar vatn upp, Edda (pref.); þar spratt upp brunnr, Fms. vii. 251; helli þeim sprettr vatn ór berginu, i. 232; veita vötnum þeim er spretta upp í engi manns, Grág. ii. 289; sá er næstr býr vötnum þeim í héraði, er upp spretta næst líki á fjalli, K.Þ.K. 34; spratt honum sveiti í enni, sweat burst out on his forehead, Nj. 68. 2. to start, spring; hann sprettr upp, starts to his feet, Fms. xi. 151, Bs. i. 420; Hrútr vildi upp s. ok fagna henni, Nj. 6; þeir spruttu upp með íllyrðum, 128; hann spratt upp skjótt ok hart, Eg. 717; s. á fætr 129; s. af baki, to spring off horseback, Ld. 220; s. ór snöru, to spring out of a snare, 623. 36; spratt upp lássinn, up sprang the latch, Gullþ. 27; þá sprettr tjaldskörin, Sturl. i. 117; ok sprettr þá láss af limum, Gg.; sprettr mér af fótum fjöturr, Hm.; spruttu honum fætr á jakanum, he slipped, Eb. 238; spratt henni fótr ok féll hón, Bs. i. 385; spratt upp fjándskapr, Sturl. ii. 57; spretta upp af honum einstaka mansöngs-vísur, Fbr. 69; spratt þat upp af heima-mönnum (it was rumoured), at ..., Dropl. 17. 3. to sprout, grow, of hair, grass, crops; hárið spratt á sauðum, Þryml. 8; honum var sprottið hár ór kolli, Fms. iii. 125; svá ungr at eigi mun grön sprottin, Sturl. iii. 129; honum var ekki grön sprottin, Ld. 272, v.l.; þá er blómin spruttu, Karl. 546; vel sprottið (illa sprottið) tún; sprottnar engjar, good, bad crops.
spretta, t, a causal to the preceding, to make spring up, unloose; s. gjörðum, to ungird, Ísl. ii. 339, 340; s. belti, Fms. iv. 31; hón spretti frá sér nisti, Bs. i. 337; s. af sér digrum fésjóð. Fms. viii. 141; s. frá loku, to unlock, 332; s. tjaldskörum, Fbr. 65, Fms. vi. 179, Bs. i. 420; sprettir hann upp speldi, Sturl. iii. 295; s. gildru um nætr, to unbend a trap, Gþl. 445. 2. to rip up, of a seam; hann spretti af annarri erminni, Fms. vi. 349; s. saum, to rip up a seam; s. upp fati, to rip up an old cloth; Þjálfi spretti á knífi sínum, Th. split the bone with his knife, Edda 28; ek lét spretta berkinum, I peeled off the bark, Al. 173.
spretti-tíðindi, n. pl. flying news, Fr.
sprettr, m. a 'spurt,' spring, bound, run; hlaupa í einum sprett, to run in one spurt: esp. of a horse, ríða í einum spretti, hleypa á sprett, harðr á spretti. sprett-harðr, adj. id.
spreyta, t, [spjátra], to make show, sport: spreytingr, m. prudery.
sprikla, að, to sprawl, = sprökla.
SPRINGA, pres. spring; part. sprakk (Early Dan. sprank), sprakkt (sprakst), sprakk, pl. sprungu; subj. spryngi; imperat. spring; part. sprunginn: [common to all Teut. languages] :-- prop. to spring, leap, bound; this sense, however, is obsolete in the Icel. and only found in poets; hefðir egi mat nema á hræjum spryngir, unless thou springest on carrion, as a beast of prey, Hkv. 2. 31. II. to burst, split; steinar springa, Blas. 47; horuit sprakk í miðju, Eg. 212; kýlinu því er ek hugða fyrir löngu mynði s., Fms. vii. 121; sprakk fótrinn í nátt, of a boil, Hrafn. 15; eggið sprakk, the egg burst; rak hann niðr annat knó á arinhellu svá at sprakk mjök, Bs. i. 680; sprotinn kom á andlitið ok sprakk fyrir, struck him in the face so that the skin was grazed, Nj. 16; kom hamarinn í höfuð Þorvarði ok sprakk mjök fyrir en haussinn rifnaði, Sturl. ii. 38; ok springr fyrir undir, svá var höggit mikit, Fms. xi. 133; bold hans bólgnaði ok sprungu á sár, Mar. 2. to die from over-exertion, grief, or the like, Bs. i. 631; sumir sprungu með öllu ok dó úsárir, Fms. vi. 421; ok vóru þá sprungnir báðir, Eb. 178; eykirnir sprungu, Fms. x. 203, Gísl. 15, Karl. 310; annat mun þér verða enn þú springir af torfkasti, Sturl. iii. 225; Grímr var sprunginn af róðrinum, Fas. ii. 355; s. af harmi, Sæm. 158, Gkv. 1. 2; at hón hafi sprungit af stríði, Ld. 230; sprakk hón af harmi ok dó, Edda 38.
sprita, að, to sprawl; s. fótum, Þiðr. 94, v.l.
sprok, n. pl. [ Dan. sprog; Germ. sprache], foreign phrases, gibberish; útlend sprok, Eggert, (mod.) sprok-verskr, adj. mixing one's native language with foreign jargon.
sproti, a, m. [Germ. spross], a sprout, twig, stick, rod; vínviðis teinungar eða sprotar, Stj. 200; stangir eða sprota, N.G.L. i. 380; hann laust sprotanum á pallinn, Landn. 121; laust hann sveininn með sprota, Nj. 16; reiði-s., a rod of ire, Pass. 48; veldis-s., ríkis-s., a sceptre :-- the end-piece or clasp of a belt, Þiðr. 114 (beltis-sproti). sprota-barn, n. a 'rod-child,' Fas. ii. 328; ef átta vetra gamalt barn stelr eðr yngra, þat er s., berja skal þat ef vill, N.G.L. i. 325.
spróga, að, to amble of a horse; yfir um skóg at spróga, Fms. vi. (in a verse): Sprógr, m. an ambler, the name of a horse, Sturl.
spróg-setja, t, to stare at mockingly or critically; ambátt hann ein sprógsetti, Pass. 11. 4.
sprund, n. a woman, poët., Rm. 22, Edda 108, Hallfred (Fs. 114, v.l.), freq. in mod. lays.
sprunga, u, f. a chink, fissure; jökul-s., a crevice.
sprækr, adj. (spræk-ligr, adj., -liga, adv.), sprightly, sprouting; sveinninn var sprækr, Fms. ix. 241.
spræna, u, f. a spirt, sprout, spring, of water; lækjar-s.
spræna, d, to spirt, sprout; sprændi fram saurrinn, Stj. 383; skyrit sprændi ór honum, Lv. 64; blóð sprændi á brand, Lex. Poët.; und sprænir rauðum legi, Ó.H. (in a verse).
sprökla, að, spelt spraukla, mod. sprikla, [Dan. sprætte], to sprawl, kick with the feet; annarr sprauklar nú, Al. 41, Mag. 134; þeir létu smábörn sprækla á spjóta-oddum, Fms. x. 117: also of fishes, hann nær seiði ok kastar því spriklandi á land upp, Od. xii. 254.
spuni, a, m. [spinna], spinning.
spurall (spurull), adj. speering, asking many questions; vera glaðr ok spurall, Fms. iv. 82; görðisk hann spurall við þá menn er norðan kómu, viii. 15; hverr er sá maðr er svá er spurall? Finnb. 250.
spur-dagi, a, m. a speering, report, Sks. 86, Fms. x. 377; þann einn spurdaga höfum vér til þín, at ..., Ld. 22, Fas. i. 266; eigi munu menn til slíkra ferða spurdaga haft hafa, Orkn. 278.
spurn, f. a speering, report; hann hefir góða spurn af þér, Fms. ii. 262; hafa s, af e-u, Eg. 15; hann hafði s. af um farar Ásbjarnar, Ó.H. 115;