This is page cv_b0513. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
sam-skara, að, [skör], to join boards; skipit varð mjök samskarat uni botninn, Fms. viii. 196; see skara.
sam-skipa, adj. sailing in the same ship, Grág. i. 216, Fbr. 53.
sam-skulda, adj. balancing, of accounts; það er s., making accounts equal, Fms. ii. 246, Fas. iii. 86.
sam-slags, adv. of the same kind, (mod.)
sams-maðr, m. [samr B.H.], a peaceful man, Ó.H. 92.
sam-stafa, u, f. a syllable, Edda (Ht.) 120, Skálda 174, 178.
sam-stafan, sam-stöfun, f. = samstafa, Skálda 167, Edda 120.
sam-stafligr, adj. belonging to a syllable, Skálda 180.
sam-staft, n. adj. all of one burden; mjök mun þér s. þykkja, þvíat ek mun einn veg alla ráða, Ld. 128.
sam-stundis (sam-stundar, D.N.), adv. at the same moment, Fms. v. 168.
sam-suða, u, f. fusion, of metals.
sam-sumars, adv. in the same summer, Nj. 251, Korm. 160, Fs. 75, Eb. 52 new Ed., Grett. 156.
sam-svara, að,to answer, (mod.)
sam-svarning, f. a conspiracy, Róm. 341, 348.
sam-sveit, f. a common country. Mar.
sam-systkin, n. pl. = systkyn, D.N. ii. 807.
sam-særi, m. [sverja], a conspiracy. samsæris-maðr, m. a conspirator.
sam-sæti, n. a sitting down together; taka s., to sit down at a feast, Fms. ii. 261, Stj. 460; veita mér s. (to entertain me) at sjálfs síns borði, 539 :-- an assembly, entertainment, í svá góðu s., in such a good 'set,'in such good company, Sd. 151; staddr í s., Sks. 370. COMPDS: samsætis-drykkja, u, f. a banquet, Sks. 558. samsætis-menn, m. pl.bench-fellows, Sks. 366, 367.
sam-sætt, f. a compromise, convention, H.E. i. 396.
sam-sætta, t, to reconcile, Barl.: reflex., D.N.
sam-tak, n. a united effort, pulling together; hafa s. at e-n, Ísl. ii. 106: esp. in plur., samtök, hafa samtök móti e-m, H.E. i. 433.
sam-taka, tók, to do in common, N.G.L. i. 448; s. e-t með sér, Stj. 258, 439.
sam-taka, u, f. the collection of a tax, D.N. ii. 263.
sam-taka, adj. pulling together; verða s.
sam-tal, n. a colloquy, interview, Stj. 129, Fms. vi. 226, Bs. i. 736 Barl. 93: a counting together, 99: gen. sam-tals, adv. altogether, in sum.
sam-telja, talði, to count together, Hom. (St.)
sam-tempra, að, to moderate, Bs., Mar.: sam-tempran, f., Bs. ii. 61.
sam-tenging, f. a connection, Rb. 168, Sks. 51, Skálda 180, 183.
sam-tengja, d, to knit together, join, Fms. iii. 163, Rb. 166, K.Á. 20, 102, 114, Blas. 47: pass., Stj. 34, Hom. 141, Greg. 31.
sam-tíða, adj. contemporary, with dat., 625. 94, Fas. i. 413, Bs. i. 127, 619, ii. 104, Skálda 201; þeir vóru allir s., Fs. 124; margar sögur verða hér s., Sturl. i. 106.
sam-tíðis, adv. = samtíða, Fas. ii. 459, Fs. 28.
sam-tíma, að, = samtiða, Bs. ii. 27.
sam-tíningr, m. pickings.
sam-tvinna, að, to twist together.
sam-týni, n. [tún], the line of a common fence, common boundary, Dipl. v. 19.
sam-týnis, adv. abutting on, adjoining, metaphor from fields with a common fence (tún); liggja s., to lie together, of land, Gþl. 356, 357; sitja s. við e-n, cp. Engl. 'to live next door,' Ld. 246, Rd. 285, Eb. 86; fæðask upp s., Eg. 729 (samtýmis in the Ed. is a misprint); þat var s. við bæ Kálfs, Bjarn. 39.
sam-veldi, n. joint authority, rule, Fms. x. 310, 311, xi. 312, Rb. 400, Stj. 314, Fas. i., 190, Sks. 340.
sam-vera, u, f. a living together, community, Stj. 1, K.Á. 132.
sam-verkan, f. co-operation.
Sam-verskr, adj. Samaritan, Ant. R. ii. 417, N.T., Vídal.
sam-viðan, f. a foresting together, wood gathering, Vm. 60.
sam-vinna, u, f. a working together.
sam-vinnandi, part. working together, Stj. 198, 467, K.Á. 228, Fms. xi. 310.
sam-vinnari, a, m. = samvinnandi, Skálda 204.
sam-virða, ð, to estimate equal in worth, compare, Fms. x. 338. Stj. 25, 83.
sam-virðiligr, adj. of like value, Th. 18.
sam-virðing, f. full value, Stj. 156, Mar.
sam-vist, f. a living together, Fms. xi. 424, Grett. 162, Gþl. 227.
sam-vista, u, f. = samvist; á málstefnum ok öllum góðum samvistum, meetings, Sks. 274; mun nú skilja várar samvistur (samvistu), Fas. i. 375, Fs. 80, Ld. 286, Fms. vi. 226; ekki bregðr okkarri samvistu, 59; nálægr at líkams samvistu, Fms. iii. 63.; samvistur syndugra, Hom. 105; þá varðar honum eigi við lög s. við skógarmann, Grág. i. 73, 138; vera samvistum með e-m, N.G.L. i. 155 :-- of wedded life, nýtti Hrafn lítið af samvistum við hana, Ísl. ii. 250; ok er þeirra s. fálig, Fas. i. 209; kallaði miklu betri þeirra samvistu en at hón ætti svá gamlan mann, 50; hón hafði fengið barngetnað af þeirra samvistu, Stj. 514. samvistu-maðr, m. a companion, 677. 11.
sam-vista, adj.; vera s. við e-n, to dwell among, Stj. 318.
sam-vistiligr, adj. attached, Stj. 495.
sam-vit, n. [Swed. sam-veta], the conscience, H.E. i. 561. 2. consciousness; heill at samviti, Munk. 39.
sam-vitandi, part. cognisant of, privy to, Fms. viii. 280, xi. 241, Fbr. 34 new Ed.
sam-vizka. u, f. the conscience, Gþl. 7, K.Á. 202, Fms. i. 141, Dipl. ii. 19, Barl. 85, Bs. ii. 118, freq. in mod. usage, N.T., Pass., Vídal. 2. consciousness; heill at samvizku, krankr at líkama, Munk. 49; heill at líkama ok samvizku, Dipl. iv. S. samvizku-lauss, adj. (-leysi, n.), without conscience, cruel.
sam-vægja, ð, to yield mutually, Stj. 384: to be of equal weight, match, samvægja e-m, Fb. i. 521.
sam-værr, adj. living in peace together; sáttir ok samværir, Grág. ii. 169.
sam-þinga, adj. = samþingi, Fms. viii. 173.
sam-þingendr, part. pl. members of the same district, N.G.L. i. 21.
sam-þingi (-þinga), adj. from the same jurisdiction (district); þann mann er samþingi er við hann, Grág. i. 102, 114; þess héraðs er samþinga er, 256; ef þeir eru s., 84.
sam-þingi, n. a common jurisdiction. samþingis-goðar, m. pl., the three priests (goði) within the same district (þing) were so called, Grág. i. 24, 116, Nj. 214, Glúm. 386; see goði.
sam-þjónn, m. a fellow-servant.
sam-þræll, m. a fellow-thrall, Hom. 38.
sam-þykki, n. consent, oneness, concord; opp. to sundr-þykki, þat er vili várr bónda ok s., Fms. i. 34, 220; með einu s., with one consent, Ó.H. 88; brátt görðusk greinir um s. konunganna, Fms. vi. 185; vant var at gæta til samþykkis þeirra, 220.
sam-þykkiliga, adv. unanimously, H.E. i. 528, Th. 12, 25, Str. 54.
sam-þykkiligr, adj. consenting, Bs. i.
sam-þykkja, t, to consent to; s. e-t, Nj. 150, Gþl. 41, Stj. 254 :-- also with dat., Fms. xi. 265, MS. 623. 29, K.Á. 134; s. með e-m, to agree with, Fms. vii. 305. 2. reflex. to consent to, Ld. 22, Fms. vi. 177; s. e-m, 623. 29. 3. to reconcile, Barl., Hom. 67, 82, Ann. Nord. Oldk. 1848, p. 372: recipr. to come to terms with one another, H.E. i. 247.
sam-þykkja, u, f. = samþykkt, Fr.
sam-þykkr, adj. agreeing, at peace with one, opp. to sundrþykkr, Fms. vii. 150, Ld. 38: consenting, s. e-u or e-m, or s. við e-n, Str. 77: vertú snarliga s. þínum mótstöðu-manni, Matth. v. 25.
sam-þykkt, f. consent, agreement, K.Á. 112, 200, Dipl. ii. 8, Mar.; samþykktar bréf, a contract, Dipl. iii. 5.
sam-þýðask, d, dep. to associate with; s. við e-n, Pr. 90.
sandi, a, m. a nickname, Fms. x.
SANDR, m. [common to all Teut. languages, except that Ulf. renders GREEK by malma] :-- sand; sandr né sær, Vsp. 3; sandi orpinn, Grág. i. 354; sandi ausinn, Orkn. (in a verse); fúna í sandi, Ó.H. 229; Auðr var grafin í sand þar sem flæðr gékk yfir, Fms. i. 248: the phrase, kasta sandi í augu e-m, to throw dust in one's eyes. Band. (in a verse) :-- the sea-shore, skip koma at sandi, Hkv. 1. 48; lítilla sanda, Hm.; á sandinum, fyrir sandi, reka upp í sand, and so on, freq. in old and mod. usage; fjöru-sandr, beach sand; ægi-sandr, q.v. :-- also of the sand from volcanoes, eldr kom upp ór Heklu-felli ... bar norðr yfir landit sand svá þykkvan ... meðan niðr rigndi sandinum, ... huldi svá alla jörðina af sandinum, annan dag eptir fauk svá sandrinn, at ..., Bs.i. 804, passim. 2. in plur. sand-banks, sandy ground; eru þar smáir sandar allt með sjó, Eg. 141; sandar, öraefi ok brim, Hkr. i. 229; riðu þeir austr yfir sanda, Nj. 114; um sandana víða, Fs. 157 :-- poët, the sea is called sand-himinn, sand-men, sand-heimr, Lex. Poët. II. freq. in local names, Sandr and Sandar, Sand-á, Sand-fell, Sand-nes, Sand-brekka, Sand-dalr, Sand-eyrr, Sand-gil, Sand-hólar, Sand-lækr, Sand-vík; whence Sand-fellingar, -víkingar, m. pl.the men from S.: Sandhóla-ferja, u, f. the ferry of S., Landn. &FINGER; Gen. sands and sanns (Lat. veri) are sounded alike, hence the pun or riddle, Mart er smátt í vetling manns, | gettu sanns (guess sand or guess right), þó þú verðir í allan dag þá geturð' aldrei hans.
B. COMPDS: sand-bakki, a, m. a sand bank, -hill, Bs. i. 287. sand-bára, u, f. a sand-wave, Al. 51. sand-brekka, u, f. [Dan. sand brink], a sand-ridge, sharp-edged sand-hill, Grett. 133 A. sand-fall, -fok, n. a fall of sand from a volcano, Ann. 1300, Al. 50. sand-fönn, f. a sand-drift, Róm. 236. sand-haf, n. [Dan. sandhav], a 'sand-ocean' desert, Al. 50. sand-hafri, a, m. 'sand-oats' = melr, q.v.: as a nickname, Fms. ix. 370. sand-hóll, m. a sand-hill, Karl. 241, Pr. 201. sand-hverfa, u, f. a sand-flounder, a fish, Edda (Gl.) sand-klyptir, f. pl. 'sand-clefts,' a local name, Sturl. i. 41. sand-korn, n. a grain of sand, Sturl. (in a verse). sand-kváma, u, f. = sandfall, Ann. Sand-leið, f. a way through the desert Sand in Icel., the present Sprengi-sandr, Stóri-sandr, Rd. 244. sand-ló,