This is page cv_b0482. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
482 RAKNAN -- RANGÆSKR.
come to oneself, of one in a swoon and the like; Þorsteinn raknaði skjótt við, Fb. i. 417; jarl féll þá í úvit ... jarl raknaði við, 212; en aðrir menn fluttu Jón til lands kominn at bana, sátu þeir yfir honum þar til er hann raknaði við, Fms. vii. 166, Orkn. 238, Fas. ii. 87; rakna úr roti, to recover from a stunning blow: of grief, Fs. 153: of a person astray, þar til er Guðmundr raknar við, at þeir mundu eigi fara rétt, Bs. i. 472: hence the mod. corruption, ranka við sér, of a person who has lost his way and comes to himself again. raknan, f. discharge, outlay, N.G.L. ii, 429, v.l. Rakni, a, m. the name of a sea-king, his way, path, poët. = the sea, Edda; Rakna stóð, the steed of R., a ship, Ad. 13. RAKR, adj., rök, rakt, damp, wet, freq. in mod. usage, vera rakr í fætrnar; of the earth, það er rakt; rakar engjar, with regard to mowing, see rekja. II. straight; fasta sjau daga í röku, seven days continuously, 623. 27. rak-skorinn, part. clean-shaven, Gísl. (in a verse). rak-spölr, m., proncd. rek-spölr, the straight way; fara réttan rakspöl, to go straight on. rakstr, m. a raking: raktrar-kona, u, f., freq. 2. shaving; rakstr-maðr, m. a barber, Stj. 418. II. [reka, a different word], driving, N.G.L. i. 410; better rekstr, q.v. ram-aukinn, part. powerful, with the notion of charmed power, of a great wizard; r. ok fjölkunnigr, Landn. 249; hann var mjök r., 107, Hdl. 34. ramba, að, to rock, sway to and fro; ramba stól (dat.), to rock a chair: of the body, to strut, hvað dugir þó ríkr rambi, reigi sig og standi á þambi, Hallgr. rambaldi, a, m. the axis on which a bell moves, Run. Gramm., Bjarni 77. ram-bygðr, part. strong-built, Krók. 53, Post. 35. ram-byggiliga, adv. strongly, of building, Fas. i. 88. ram-byggligr, adj. = rambygðr: = reimt, hunted, Bs. i. 467. ram-efldr, part. powerfully strong. ram-görr, adj. strong-built. Fas. ii. 250, Fms. iii. 124, 310, Mart. 127. ram-hugaðr, adj. strong of mind, Bkv. 2. 25. ram-leikr, m. strength; in the phrase, göra e-ð af eigin ramleik. ram-liga, adv. strongly; göra r. samband várt, Ó.H. 6l; binda r., Nj. 136, Hkr. i. 26, Fms. i. 10; stað r., locked strongly, 104; ganga at r., in wrestling, Fas. iii. 253; öxar r. skeptar, Gþl. 104; hestr vel skúaðr ok r., Sks. 402; dysjuðu þeir Þórólf þar r., Eb. 172; setja r. skorður við, Fms. vii. 280; munu vér þurfa at göra r. samband várt, Ó.H. 61. ram-ligr, adj. strong; hús ramlig, Nj. 196; í ramligri lokrekkju, Ld. 268; r. skíðgarðr, Fb. i. 545; ramligt samband, Fms. iv. 148. RAMR, adj., röm, ramt; rammr is a less correct form, as shewn by the passage, ramr er sterkr en rámr enn hási, Skálda (Thorodd) 163: and by the rhymes, gramr, rami Hallfred; sömum, römum, Ht. 38; but we also have gamma, ramma, Vellekla; römm, skömmu, Cod. Fris. 255: mod. usage distinguishes between ramr, strong, and rammr, bitter, whence remma, bitterness: [North. E. ram] :-- strong, stark, mighty, of bodily strength, ramr at afli, Nj. 219, Eb. 182, Ld. 26, Eg. 52, 596, Fs. 3, 54; kvaðat mann raman, Hým. 28: the phrase, setja ramar skorður við e-u, af nokkurum römmum ribbalda, Stj. 65, and passim: the allit. phrase, við raman er reip at draga, to pull a rope with the strong, to struggle against what is fated, Nj. 10, Fs. 75, Fms. ii. 107 :-- strong, mighty, with the notion of fatal or charmed power; ramt tré, Hm. 137; þau blót verða römust er lifandi menn eru blótaðir, Fms. ii. 77; atkvæði ramra hluta, Fs. 23: römm ummæli, Grett. 177 new Ed.; röm ragna rök, Vsp. 40; röm róg, Sdm. 37; ramt mein, Edda (in a verse); sá er goðin ætti ramari, Fms v. 319; ramar fylgjur, Fs. 50; rammar vættir, Fms. ii. 150; raman ok röskvan Ríg, Rm. 1; svá ríkt eðr ramt, Edda 27; gala ramt (adverb.), Og 6; fátt er ramara en forneskjan, a saying, Grett. 144 :-- vehement, röm ást, strong love, Korm.; ramr harmr, Fms. iv. (in a verse); röm víg. fiery slaughter, vi. (in a verse) :-- as a nickname, hann var mikill maðr ok sterkr ok kallaðr Þórarinn rammi, Korm. 140; Finnbogi rammi, Landn. II. bitter, biting, opp. to sweet; ramr reykr, Merl. 1. 12: vatn þat er þrysvar ramt, ... en gott ávalt þess á milli, Rb. 354; römm reyksvæla, Hkr. Cod. Fris. 255 (in a verse); ramt gras, Eluc. 141; rammar súrur, Hom. 119; ramr drykkr, Hom. (St.) III. in poët, compds, ram-dýr, of ships; -blik, the strong beam = gold; -glygg, a strong gale; -þing, a meeting = battle, Lex. Poët. ram-riðinn, part. hard-ridden, an epithet of the sea crossed by the sea-steeds, Ad. 13. ram-skakkr, adj. quite wrong, absurd. ram-sleginn, part. hard-beaten, mounted, of swords, Lex. Poët. ram-staðr, adj. stubborn as if rooted to the spot, of a horse, Bs. ii. 335. v.l. ram-syndr, adj. a strong swimmer, Lex. Poët. ram-viltr, part. quite bewildered. randar-, see rönd; from rönd, a shield, whence also are formed the poët, compds, rand-álfr, -berendr, -ullr, -viðr, = a warrior; rand-él, -fár, -óp, = battle; rand-áll, -gálkn, -hængr, -laukr, -linnr, -ormr, = a sword; rand-garðr, -hvel, -láð, -völlr, = a shield. 2. pr. names of men, Rand-verr; of women, Rand-eiðr, Fms.; Rand-gríð, one of the Valkyriur, Gm. rand-verk, n.; in Darr. for randverks blá read Randves-bana = Odin(?), see the tale in Edda 76, 77; the poet seems to take Bikki to have been Odin in disguise. ranga-, see röng, a ship's rib. rangali, a, m. a passage, a narrow crooked lane, alley. rang-barmr, m. = rangbyrði, Edda (Ht.) rang-beinn, n. wry-legged, the name of a giant, Edda (Gl.) rang-byrði, n. [röng], the gunwale(?); Án skaut einum fork undir rangbyrðit á skútunni, Fas. ii. 355. rang-dæma, d, to judge unjustly, Anecd. 108, Bs. ii. 60, Barl. 44. rang-dæmi, n. a wrong doom, unjust sentence, Al. 4, Anecd. 118, Sks. 110. rang-eygr, adj. squint-eyed, Fms. ii. 154; ert þú þar fyrir rangeygðr þóat ek sé góðgjarn, Matth. xx. 15. rang-fenginn, part. wrongly got, got by iniquity, Fms. xi. 446, Gþl. 121. rang-flytja, flutti, to state wrongly, misstate, Anecd. 106. rang-fluttr, part. carried wrongly, Grág. ii. 382. rang-færa, ð, = rangflytja, Jb. 171 :-- to misconstrue. rang-hverfa, u, f. the wrong side of a cloth, opp. to rétthverfa, Dan. vrangen, vrang-siden. rang-hverfr, adj. turning inside out. rang-hvolfa, ð; in the phrase, r. augum, to roll the eyes wildly. rangindi, also spelt rangyndi, n. pl. unrighteousness, Nj. 142, Eg. 350, Fms. vi. 27, ix. 330, x. 402, N.G.L. i. 125, Al. 34, Bær. 16, Fs. 36, passim. rang-kveðja, kvaddi, to summon wrongly, Grág. i. 51, Nj. 237. rangla, að, (rangl, n.), = ragla (q.v.), to stroll idly about. ranglát-ligr, adj. unjust, Sks. 15. rang-látr, adj. unrighteous, unjust, Nj. 223, Eg. 336, Fms. x. 420, Hom. 5, N.T., Pass., Vídal. :-- as a nickname, Landn. 198. rang-leikr, m. injustice, Hom. 33. rang-liga, adv. wrongly, Fms. ix. 509, Band. 9, Bs. i. 392, ii. 71, N.G.L. ii. 150. rang-ligr, adj. wrong, unjust, Anecd. 12, Fms. i. 22, Stj. 406. rang-lýsa, t, to announce wrongly, Grág. ii. 25. rang-læti, n. unrighteousness, Anecd 16, Band. 12, Bs. i. 135, Fs. 35, Eb. 56 new Ed., Th. 27, Bs. ii. 60, Stj. 546; ranglætis dómr, flekkr, an unrighteous doom, a sentence, a blot, work of iniquity. Anecd. 22, Stj. 142. COMPDS: ranglætis-maðr, m. an unrighteous man, Fs. 8. rang-lætis-verk, n. a work of unrighteousness, Stj. 239, Mar., Vídal., passim. rang-muðr, m. wrong-mouth, a nickname, Orkn. rang-mæli, n. a false expression. rang-nefndr, part. wrongly nominated, Jb. 51. RANGR, röng, rangt, adj., compar. rangari, superl. rangastr; older form vrangr, which remains in Bragi: [mod. Swed. vrång; Dan. vrang; and in southern Norway also sounded vrang, Ivar Aasen; as also Goth. wraiqs: Engl. wrong. The Engl. wrong seems to be a Dan. word, as it does not appear in the A.S., although it has the parent word wringan, Engl. wring] :-- awry, not straight, opp. to réttr; skór er skapaðr ílla eðr skapt er rangt, Hm. 127; ofra vröngnm ægi, he wuuld not paddle in the wrong water, i.e. pull backwards, Bragi; er hann fóttreðr flein sinn rangan. Fas. ii. 122 (in a verse); fótr var rangr, the foot was wrung, sprained, D.N. iv. 90: as also in the compds rang-eygr, rang-hverfa (q.v.), and rang-hvolfa :-- this sense, however, although common in mod. Dan. and Swed., was never used in Icel., even by the oldest writers, and the word is only used II. metaph. wrong, unjust, unrighteous; telja þat rangt er rétt er, en þat rétt er rangt er, Anal.; rangr dómr, Barl. 44, N.G.L. ii. 63; rangr eiðr, 174; röng fýst, Fb. ii. 391; ef menn hafa stikur rangar eðr kvarða ranga, Grág. i. 498; alnar rangar, id., rangar vættir, 499; röng kaup, Hom. 21; búar rangir í kvöð, Grág. ii. 40 :-- neut., með röngu, wrongly, Eg. 282; aðrir rétt en aðrir rangt, Grág. i. 80; stefna rangt, Nj. 35; hafa rangara mæla, Grág. i. 393. rang-sáttr, adj. disagreeing, Fms. viii. 30, Orkn. 40, Fas. i. 443. rang-settr, part. misplaced, Anecd. 20. rang-sleitni (rang-sleitinn, adj.), f. injustice. rang-snara, að, to turn wrong, Stj. 244. rang-snúa, sneri, = rangsara, Stj. 343: to misstate, Bs. ii. 64. rang-sýni, n. a wrong view, Al. 101. rang-sælis, adv. [sól], withershins, against the sun, Grett. 167, Fær. 169, Fb. i. 553, Fas. iii. 337 (sec andsælis). rang-særi, n. perjury, Hom. (St.) rang-turna, að, to turn the wrong way, upset, Bs. ii. 71, Mar. rang-virða, ð, to reckon wrongly, Grág. ii. 200. rang-virðing, f. wrong reckoning, Fbr. 142. Rang-æskr, adj. and Rangæingar, m. pl. the men from the county Rangár-vellir in Icel.: Rang-á, f. the Rang-water, i.e. the 'wrong, crooked water'(?), prob. thus called from the angle or bend near Oddi, for in old times the Thwerá was but a small tributary river until the Markarfljót broke into its bed; cp. Dan. Wrange-bek, Dipl. Arnam. i. 22.