This is page cv_b0461. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
NÆRA -- NÖTRA. 461
göra orð nær líkast væri at veita atför jarli, Fms. i. 54; kveða á nær hón varð léttari, Grág. i. 349; nær þeir (supposed that) auka jömnu, ii. 257. NÆRA, ð, [akin to Ulf. nisan and nasjan = GREEK; A.S. genesan; Germ. genesen; as also Germ. nahren, changing s into r] :-- to nourish, nurse; ok næra svá sína unga, Sks. 48; næra sín híbýli, 326 B; engi gneisti lífsins má næra mik eðr lífga, Fms. x. 368; synir né nærendr, nourishers, H.E. i. 505 :-- to nurse, refresh, þeir þógu ok nærðu líkamina, Stj. 237; svá nærir önd mína hunang-fljótandi mál ór munni þínum, Eluc. 55; heldr at næra en slökkva, Sturl. ii. 15. II. reflex. to take slight food, so as just to keep body and soul together :-- to be refreshed, of a sick or faint person, nærðisk hón svá sem frá leið, Fms. vi. 353; hón dreypir víni á varrir þeim ok nærðusk þeir skjótt, Fas. iii. 571. nær-föt, n. pl. under-clothing. nær-gi, adv. [-gi], whensoever; nærgi er, Korm. (in a verse), Grág. i. 154, ii. 124; nærgi sem launat verðr, Nj. 77. nær-gætinn, adj. = nærgætr. nær-gætni, f. 'guessing true,' guessing what a person can bear and perform, with the notion of kindness, opp. to exaction. nær-gætr, adj. 'guessing true,' Eb. 262, Fs. 45, 54, Nj. 254. nær-göngull, adj.; vera n. e-m, to be near about one's person, Sks. 279: in a less good sense, to mob, throng one, 361 B. nær-hæfis, adv. nearly, almost. næring, f. nourishment, food, Germ. nahrung, Sks. 48 B, 51, Anecd. 4. næringar-lauss, adj. (-leysi, n.), taking no food, of one sick. nær-kominn, part. 'near come to,' entitled to, Fms. Lx. 250, 345. nær-kona, u, f. a midwife, Stj. 247, 248. nær-kváma, u, f. a coming near, Sks. 38. nær-kvæmi or -kœmi, f. a 'coming near to,' accuracy, Sks. 443, 482 B. nær-kvæmr or nær-kœmr, adj. close, Stj. 270 :-- accurate, með nærkæmri visku, Sks. 572 B. nærri, adv. = nær, near, nigh; sitja nærri, Grág. i. 50; ganga nærri, Fms. vi. 112; vera hvergi nærri, vii. 283, Sks. 363 (compar.); nærri túni, Lv. 44; nærri sér, Sks. 363 B. B. Adj. compar. answering to ná-, nearer, and superl. næstr, nearest; hinn nærri ok hinn norðari partr, Stj, 94; þeir er nærri vóru, Nj. 237: nearly entitled to, þótt þær sé nærri arfi, Grág. i. 204; the compar. is rarely used. II. superl., 1. gener. next, next after; þá er næstir búa, Grág. i. 82 B, 115: of time, næstir eptir e-n, Fms. i. 108; þar næst, Eg. 512; enn næsta vetr, the next winter, Ld. 180; inn næsta dag eptir, Grág. i. 57; næstu nótt eptir, Fms. vi. 166; hinn næsta vetr er ek kem til Íslands, ii. 34. 2. also next preceding; hann hafði sekr orðit it næsta sumar (= næsta sumar áðr), Íb. 10; hefir svá fram farit inn næsta mánuð, Fms. iii. 117; á hinum næsta sunnudegi, N.G.L. i. 348; á hinum næsta fundi, Sks. 237; áðr hann fór hit næsta sinn af Noregi, Fms. i. 204; hvar skildisk þú við þetta skeyti næsta sinni (the last time), xi. 71. III. metaph. nearest in point of right or title; sá er boði er næstr, Gþl. 294; vér erum næstir sigrinum, Fms. i. 168 :-- neut., it næsta, hann sat it næsta honum, Nj. 2, 50, Ld. 26. nær-spár, adj. 'near-spacing,' prophesying true, Bárð. 164. nær-sýnn, adj. short-sighted, Sturl. i. 70. nær-vera, u, f. presence, Hkr. iii. 276. nær-verandi (-verandis), part. being present, Th. 77, Fms. v. 200. næst, superl.; næst bæ Arinbjarnar, Eg. 515; næst Skotlandi, 267; næst skapi, nearest to one's mind; þar næst Gunnarr, Nj. 240, and temp., Grág. i. 242; -- temp. next, last, næst er ek beidda, Sd. 187; næst nýs, next before, just before, Hkv. 2. 7: er næst ræddum vit um, Sks. 239; því næst, þessu næst, next in turn, Fms. i. 118, vi. 144, Ísl. ii. 209; vil ek at þit reynit hverir munn næst séð hafa, who have seen closest, i.e. truest, Fms. xi. 284. næst, adv. next; í næst, Edda 103. næsta, u, f. the last time; næstunni, Fms. iii. 140. næsta, adv. the next time, last; kom svá næsta, at Ljótr lét þau orð um munn fara, Háv. 51: very, næsta gamall, very old, Þórð. 68; næsta glaðr, Vígl. 16; þungt ok mæðisamt næsta, Hm. 125; þeir taka n. at amask við mik, Fs. 32. næsta-bræðra, u, f. a female second cousin; ef maðr liggr með næstabraeðru sinni, Grág. i. 345, Bjarn. 50; Þórdísi næstabræðru mína, 52. næsta-bræðra, -bræðri, m., either indecl., the bræðra being a gen. pl., or decl. as a weak noun, second cousins; næstubræðra eigu upp at rísa, Grág. i. 69; þeim mönnum er honum eru firnari en næstabræðri, 285; næstabræðrar, 229; næstabræðrum, ii. 172. næstr, see nærri B. næstum, adv. next before, the last time; hví heldr nú en næstum? Sks. 541; svá skildum vér næstum, Nj. 49; svá reiðr sem jarl var næstum, 134; næstum er vér komum á yðvarn fund, Fas. iii. 98, Fms. vi. 245, 370, Nj. 226, Eg. 411. nætingr, m. a bird, the nightingale(?), a GREEK, Edda (Gl.) nætr-, gen., see nótt C. -nættr, adj. [nott]; in compds, ein-nættr, þrí-n., one, three nights old. NÖF, f., pl. nafar. later nafir, [A.S. nafu], the clasps, naves, rings by which the projecting ends of beams at the corners of walls were welded together, and when they were torn or broken the wall gave way; þeir skutu öðrum endanum út í hyrninguna svá hart, at nafarnar (nafarnir Ed.) hrutu af fyrir utan, ok hlupu í sundr veggirnir, Eg. 91; þeir hlupu þá á veggina svá at af gengu nafarnar af timbr-stokkunum, Fas. ii. 43 (Hálfs S. in Bugge's Ed., Cod. nafarnir); hann átti lokrekkju görva af timbr-stokkum ok brutu berserkirnir þegar upp svá at af gengu nafarnar fyrir útan, Eb. 41 new Ed. 2. a wheel-nave; hann kallar bauginn nöf hjólsins, Edda. 3. metaph. the pole of the world; tveir eru hvirflar heimsins er fornir spekingar kölluðu nöfina nörðri ok ena syðri, Pr. 476. 4. hjól-nöf, a wheel-nave; baug-nöf, the 'circle-nave' of a shield, Bragi: the phrase, vera kominn á fremstu nöf, on the uttermost verge, brink (in extremis), at the end of one's resources. nögl, f. a nail; see nagl. NÖKKURR, nökkvarr, nökkvat, see nekkverr. nökkverr, m. a GREEK in a dub. passage, a nick (= nykr?), -- nökkvers nökkvi, the nick's coble = the stone, the rock(?), lasta lauss er lifnaði á nökkvers nökkva Bragi, when the guileless Bragi was left on the rock, Stor. 3; cp. hann tók dvergana, ok flytr þá á sæ út, 'ok setr þá í flæðarsker,' Edda 48. NÖKKVI, a, m. [A.S. naca; O.H.G. nakko; Germ. nachen = biremis] :-- a small boat rowed with a pair of sculls, a cock-boat, Edda 35 (the fishing-boat of Hymir the giant), 38 (of Balder's ship); þeir sá mann einn róa frá hafi útan á einum nökkva, ... hann kastaði árunum ok hvelfði nökkvanum undir sér, Fms. i. 180, 182 (cp. the verse 181), Fas. ii. 232, 233, 236 (of the giant's boat); stein-nökkvi, a stained, painted boat(?), (not a stone boat), 231, Bárð. 3 new Ed.; hann sá at maðr reri útan ór Kaldár-ósi á járnnókkva, Landn. 78 (of an apparition): nökkva-maðr, m. a man wbo rows a nökkvi, a sculler, Fms. ii. 180. nökleikr (-leiki), m. nakedness, Stj. 34, 35. nökviðr, adj., thus in old vellums, or also contr. nökðan; spelt with ey, neyqþan, Am. (Bugge); the true form is a single k, cp. mod. nakinn, not nakkinn, yet neycquiþr in Hm. 49, and necquiþ in Skv. l.c. (Bugge): contr. forms, nekðir (n., pl. m.), Eluc. 26, MS. 625. 66; nökðir, Eluc. 46; neykðra, Sks. l.c.: mod. nakinn, nakin, nakið, gen. nakins, but pl. naktir: [Ulf. naqaþs = GREEK; A.S. nacod; Engl. naked; O.H.G. nachat; Germ. nackt; Dan. nögen; Lat. nudus, qs. nugdus] :-- naked; lík skal eigi nökkvið niðr grafa, K.Þ.K. 24; vit nökvið hjún, Sks. 504 B; vera nökvið, Stj. 36; at þau sá sik nekvið, Eluc. 27, Maríu S. Egypt, passim; nökðra lima, Sks. 536 B; þegja (thus, as required both by sense and alliteration, not segja) skal þurs ef hann sitr nökviðr við eld, a saying, cp. 'not to speak of a rope in a hanged man's house,' Ísl. ii. 317; neiss er nökviðr halr (a saying, see neiss), Hm.; hón var nökvið, Eb. 97, v.l. 2 new Ed., but nökt in the text; þeir létu þá síga nökða í vök, 623. 33; klæddir eða nökðír, Eluc. 46 :-- metaph. of a sword, nökvið sverð, naked swords, Skv. 3. 4; nökðan mæki, Am. 47; nökð sverð, Fms. v. 233. nöldr, n. a murmuring: nöldra, að, to murmur, grumble. nöllra, að, = gnöllra, Þiðr. 245. nölta, t, to shiver from cold, Lex. Poët. NÖP, f. [napr, nepja], chilliness; e-m er í nöpinni við e-n, to bear malice against one, feel hurt and offended. nörðri, nörðstr, see nyrðri, nyrðstr. Nörfi, a, m. the giant of that name, the son of Loki, Stor.; see Narfi; Nörva-sund = Njörvasund, q.v. nörtr, m. a nickname, Bs. i. 499; cp. narta. NÖS, f., pl. nasar, mod. nasir; an s has been dropped, as may be seen from snös, berg-snös (q.v.), as also from Dan. snuse = to smell; [cp. Engl. nose; Germ. nase; Lat. nasus and nares] :-- the nostrils, the nose as the organ of smelling, also of the front of the nose; nasar þessa líkams skyldu vera erchidjáknar, þeir skyldu þefja ok ilma allan sætleik, Anecd.; opnar eru nasarnar, Nj. 154; eldar brenna ór augum hans ok nösum, Edda 41; svá at blóð hrjóti ór munni eðr nösum, Grág. ii. 11; bregða e-u fyrir nasar e-m, to put it before one's nose, Korm. 34; setja hnefa á nasar e-m, Ld. 36; höggit kom á nasir honum ok brotnaði nefit, Fms. iii. 186; fölr um nasar, pale-nebbed, Alm. 2; taka fyrir nasar e-m, Fs. 141; draga nasir at e-u, to snuffle, smell at a thing, Ísl. ii. 136; stinga nösum í feld, to cover the face in one's cloak, Sighvat; stinga nösum niðr, to bite the dust, Fms. iii. 189; ef herra þinn lýkr nösum, has his nostrils shut, ceases to breathe, dies, Str. 27; áðr en ek lýk nösum, Þórð. 31 new Ed.; þér mun verða annat eins áðr en lýkr nösum, thy nostrils will be closed before that, a ditty, see the remarks to nábjargir; blóð-nasar, bleeding at the nose; ríða kross í nasar ok eyru ok í hjarsa, N.G.L. i. 339 :-- in sing. only of one of the nostrils, upp í aðra nösina; það er ekki upp í hálfa nös á ketti, it will not fill the half of the nostril of a cat = it is nothing. II. metaph. of the beak of a ship; stögin festi á höfði skipsins ok tók af nasarnar, Fms. x. 135, v.l. COMPDS: nasa-læti, n. pl. snuffling, Fas. iii. 499. nasa-vit, n. the sense of scent, Mar.: metaph. of superficial knowledge. nös-gás, f. a kind of goose, Gsp.: mod. bles-önd = anas. nötra, að, = gnötra (q.v.), Sd. 169.