This is page cv_b0456. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
mér er trúat til, Nj. 112; er þú níðisk á drykkju við gamalmenni, Fms. vi. 241; níðask á trú sinni, to apostatise, i. 126.
Níð-höggr, m. the name of a mythical serpent, Vsp.
níðing-ligr, adj. (-liga, adv.), villanous, Sks. 456, Or. 29, Karl. 27.
níðingr, m. [A. S. or Early E. nidering = slander], a nithing, villain, legally the strongest term of abuse (like Germ, ehrloser), for a traitor, a truce-breaker, one who commits a deed of wanton cruelty, a coward, and the like; sækjask sér um líkir, saman níðingar skríða, a saying, Fms. ix. 389; minnsk þess at sá er einu sinni deyr níðingr verðr alldri öðru sinni drengr, N. G. L. ii. 420; þú ert miklu meiri n. en dugandi manni sæmi at eiga þik at mági, Ísl. ii. 377; heit hvers manns níðingr ella, Nj. 176; en þú ver hvers manns n. ef þú þorir eigi, Eg. 351; þeir búðu níðinginn þegja, sögðu hann nú sem fyrr útryggjan, Fms. ix. 52: an apostate (trú-n., Guð-n.), Julianus níðingr = Julian the Apostate, Ver. 48; grið-n. (q. v.) a truce-breaker :-- a niggard, miser, mann-n., mat-n., q. v. COMPDS: níðings-herr, m. a band of traitors, N. G. L, i. 56. níðings-nafn, n. the name (title) of a nithing, Fms. viii. 66, v. l.; bera n., Eg. 492. níðings-orð, n. the name of being a nithing, Fms. viii. 65. níðings-ráð, n. a villanous plot, Sks. 763. níðings-skapr, m. villainy, Greit. 157, Fms. vii. 18, xi. 264. níðings-sunr, m. nithing's son, a term of abuse, Bær. 13. níðings-sök, f. a charge of villainy, Stj. 555, Sks. 764. níðings-verk, n. a dastard's work, villainy, Fms. vii. 296, Eg. 415, Gþl. 133 (of high treason): of the three 'nithing's works' to which the mythical hero Starkad was doomed, see Gautr. S. ch. 7. níðings-víg, n. a 'foul murder,' Fas. i. 331, Fms. xi. 339, Hkr. iii. 425, Eg. 415, Gþl. 133; defined as a law term in N. G. L. i. 66.
níð-liga, adv.; tala n., to use foul language, Grett. 116.
níð-reisning, f. the raising a pole of níð, Bjarn. 33.
níð-samligr, adj. mean, villanous, Sks. 456.
níð-skár, adj. libellous, of a poet, Ísl. ii. 203, Sturl. ii. 39, Fs. 86.
níð-skældr, adj. (níð-skældinn, Grett. 92 A), Ísl. ii. 203, v. l.
níð-stöng, f. a 'nið-pole,' see níð, Eg. 389, Grág. ii. 147.
níð-virki, n. villainy, Sks. 571 B.
níð-vísa, u, f. a lampoon, Hkr. i. 227.
ní-kvæða, d, = neikvæða, to deny, Sks. 576, 586, 654 B, Anecd. 44, Mar. passim.
ní-kvæðr, adj., eiga níkvætt, to have the 'jus negandi,' N. G. L. i. 84.
nípa, u, f. and nípr, m. a peak; see guípa and gnípr.
ní-ræðr, adj. measuring ninety (fathoms, ells . . .); or of age aged UNCERTAIN ninety years, Fms. x. 13, see Gramm. p. xxi.
nísta, t, to gnash, = gnísta, q. v. II. to pin, see nista.
NÍTA, tt, (nítta, að, Hom. 124), to deny = neita (q. v.), Stj. 44, 119, 143, Nj. 80, Hom. 78, Grág. i. 347; níttaði, Hom. 124.
nítiligr, adj., to be said nay to, ekki n. kostr, a choice not to be refused, Bjarn. 47.
nítján, a cardinal number, nineteen, 415. 9, passim.
ní-tjándi, the nineteenth.
ní-tugti, the ninetieth.
NÍU, a cardinal number, [Ulf. niun, and so in all South-Teut, languages with a final n, which has been suppressed in the Norse and Icel.; Swed. nio; Dan. ni] :-- nine, passim; níu vikna fasta, beginning on Septuagesima Sunday, Rb. 504.
níund, f. a nonad, a body of nine; þrennar níundir meyja, three bevies of maids, nine each, Hkv. Hjörv. 28 (not mundir, see Bugge l. c. in the foot-note).
níundi, the ninth, passim.
níu-tigir, m. pl. (mod. níu-tíu, indecl.), ninety, passim.
nízka, u, f. [níð], niggardness.
nízkr, adj. [cp. Dan. gnier], niggardly.
Njarðar-, see Njörðr.
njarð-gjörð, f. the close girdle, epithet of the girdle of Thor, Þd.
njarð-láss, m. a kind of charmed latch, Sól.
Njarð-vík, f. a local name in Icel., Landn.; whence Njarð-víkingar, m. pl. the men from N. Njarðvíkinga-Saga, u, f. the Saga of the N., Ld., see List of Authors.
Njáll, m. a pr. name [from the Gaelic], Landn.; whence Njáls-brenna, u, f. the burning of Njal, An. 1010, Nj. ch. 130, inscr.: Njáls-Saga (commonly called Njála), named in Þorst. Síðu H. Anal. 170, see List of Authors: in the sayings, vera vitr sem Njáll, to be as wise as Njal; or, Njáls bíta ráðin, a saying quoted as early as by Arngrim in 1593.
njól, f., and njóla, u, f. a poët, appellation of the night; nótt heitir með mönnum en njól (njóla, Edda 103, l. c.) með goðum, Alm. 31, Edda (Gl.)
njóli, a, m. wild angelica; for the form of this word and the spurious n see jóll.
NJÓSN, f. [Ulf. niuhseins = GREEK] , a spying, scouting, looking out; á njósn, Hm. 113, Fms. ix. 32; halda til njósn um e-t, Eg. 72, Eb. 188; hafa njósn af, Nj. 5, Eg. 13; senda mann á njósn, Gísl. 60; göra njósn fyrir sér, Fms. vii. 256; halda njósnum, Eb. 186: plur. scouts, spies, njósnir höfðu verit allt suðr í Naumudal, Eg. 93 :-- news, engi njósn fór fyrir þeim, they came unawares, Fms. i. 19; njósn hafði farit efra um land, Eg. 93; hvárigir höfðu njósn af öðrum, Fms. ix. 365; göra e-m njósn, to send one intelligence, of an impending danger or the like, þá kom til konungs njósn hans, ok höfðu þeir menu sét her Vinda, Ó. H. 240, Eg. 582; ek vil göra þér n. at þeir hafa margar fyrirsátir, Nj. 160; bera njósn, Fb. ii. 52; hann beið þar njósnarinnar. Fms. vii. 256. COMPDS: njósnar-berg, n. a look-out hill, Sturl. iii. 264. njósnar-för, f. a spying journey, Stj. 360, v. l. Njósnar-helgi, a, m. a nickname, Gísl. njósnar-maðr, m. a spy, Eg. 94, Fms. i. 68, Bs. i. 627, Ó. H. 61, passim. njósnar-skip, n., or -skúta, u, f. a spy boat, Nj. 44, Fms. ix. 475.
njósna, að, [Ulf. bi-niuhsian = GREEK, Gal. ii. 4; A. S. neôsian; UNCERTAIN O. H. G. and Hel. niusian] :-- to espy; vil ek n. hvers ek verða víss, Eg. 374; n. hvat um hag Ástríðar mundi vera, Fms. i. 68; n. um e-t. Eg. 141; n. um hvers hann yrði víss, Fms. i. 68; n. um ferðir e-s, viii. 183, passim.
NJÓTA, pres. nýt; pret. naut, nauzt, naut, pl. nutu; subj. nyti; imperat. njót: [Ulf. niûtan UNCERTAIN and ga-niutan = GREEK, GREEK, but also = GREEK, Philem. 20; as also nuta = GREEK, GREEK GREEK; it may be that net, nót (= a net) are derived from the same root, and that the primitive sense of this word was to catch, hunt, whence metaph. to use, enjoy; A. S. niotan; O. H. G. niozan; Germ, nützen, geniessen; Dan. nyde.]
B. To use, enjoy, with gen.; neyta eðr njóta vættis, Nj. 238, Grág. ii. 79; njóta yndis, Vsp. 63; ættir jóku, aldrs nutu, Rm. 37, Fs. 39; vel keypts litar hefi ek vel notið, Hm. 107; nýtr manngi nás, 70; knáka ek þess njóta, Am. 52; njóta Guðs miskunnar, Hom. 43, O. H. L. 88; skal hann n. draums síns, he shall enjoy his dream undisturbed, Nj. 94; ef hann hefði eigi notið hans ráða ok vizku, Fb. ii. 80; njóti sá er nam, Hm. 165; njóttú ef þú namt, Sdm.; niout kubls! see kuml; njóttú heill handa, blessed be thy hands! an exclamation, Nj. 60, Gísl. 87; svá njóta ek trú minnar, at . . ., upon my faith! upon my word! Edda i. 130. II. to derive benefit from or through the virtue of another person; Sigríðr. kona þin, er þess van at þit njótið hennar bæði nú ok síðarr, Fms. ii. 18; naut hann drottningar at því, v. 348; Egils nauztú at því föður þíns, Ísl. ii. 215; at hann mundi njóta föður sins en gjalda, Gísl. 73; heldr geldr Leifr Þrándar en nýtr frá mér, Fms. ii. 116 (see gjalda II. 2) :-- to get advantage from, nauztú nú þess (it saved thee, helped thee) at ek var eigi við búinn, Nj. 58; vér skulum þess n. at vér erum fleiri, 64; n. liðsmunar, to avail oneself of one's greater strength :-- n. e-s við, to receive help at one's hands; fyrir löngu værir þú af lífi tekinn ef eigi nytir þú vár við, Fb. ii. 130; því at þér nutuð mín við, Ó. H. 136; mun ek yðar þurfa við at n. ef ek fæ rétt af, Nj. 6 :-- n. af e-u, to consume; naut vóru ærin nutum af stórum, Am. 92. 2. impers., þess naut mjök við í Þrándheimi (it availed much) at menn áttu þar mikil forn korn, Ó. H. 102; naut at því mest forellris, Fms. viii. 11: in the phrase, það nýtr sólar, the sun is seen; ekki nýtr þar sólar, there is little sun, Edda 40. III. recipr. to enjoy one another; Þorveig seiddi til þess at þau skyldi eigi njótask mega, Korm. 54; þó höfum vit bæði breytni til þess at vit mættim njótask, Nj. 13; ok þótti fýsiligt at þau nytisk, that they should marry, O. T. 32.
njótr, m. an enjoyer, user; hafra njótr = Thor; geisla n. = the fire; and in many poët. compds, hirði-n., etc., all appellations of men, Lex. Poët.: in pr. names, Sig-njótr, a victor; Þór-njótr, Baut. :-- a mate = nautr, drekka njóts minni, Fms. vi. 52, v. l.
Njörðr, m., gen. Njarðar, dat. Nirði, [cp. Nerthus, the goddess in Tacit. Germ. ch. 40; a similar worship is in the Northern account, Fms. ii. 73-78, attributed to Njord's son Frey] :-- Njorð, one of the old Northern gods, father of Frey and Freyja; about whom see Vþm. 38, 39, Gm. 16, Ls. 33, 34, Edda passim: Njord was the god of riches and traffic, hence the phrase, auðigr sem Njörðr, wealthy as Njord, a Croesus, Fs. 80. The name remains in Njarðar-vöttr, m. Njord's glove, i. e. a sponge, Matth. xxvii. 48, freq. in mod. usage, and that it was so in olden times is seen from the words, þessa figúru köllum vér Njarðar-vött í skáldskap, this figure (a kind of antonomasia) we call Njord's glove, Skálda 196: in local names, Njarð-vík, in eastern Icel., q. v.; Njarðar-lög and Njarð-ey, in Norway; cp. also njarð-láss, njarð-gjörð. In old Icel. translations of classical legends Njord is taken to represent Saturn, Bret., Clem. S. passim.
Njörðungr, m. = Njórðr, in poët. appellations of a man, Lex. Poët.
Njörvi, a mythical pr. name, Fas. iii. 706. Njörva-sund, n. the narrow strait (?), was the name given by the old Norsemen to the Straits of Gibraltar, Orkn. passim, which were for the first time passed by a Norse ship in 1099 A. D., see Fms. vii. 66 -- þat er sögn manna at Skopti hafi fyrstr Norðmanna siglt Njörvasund. The ancient route of the Scandinavians to the East in former ages was by Russia, along the rivers down to the Black Sea, cp. the remarks s. v. fors.
norðan, adv. from the north; á leið norðan, Eg. 51; koma, fara, ríða, sigla ... norðan, Fms. iv. 233, passim; n. ór landi, n. ór Skörðum, Band.; n. af Hálogalandi, Fagrsk. 14; bónda-herinn norðan ór landi, Fms. vi. 258; kaupmenn þar um Víkina ok n. ór landi, i. 11 :-- of the wind