This is page cv_b0443. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
MÆLSKUANDI -- MÖL. 443
nema mælsku allra þjóða, Konr.: pronunciation, mod. mæli, hón kvaðsk kenna mælsku hans at hann var Galverskr, 656 C. 4. COMPDS: mælsku-andi, a, m. the spirit of eloquence, Sks. 560. mælsku-maðr, m. an orator, Sks. 315, MS. 656 C. 14. mæltr, part. spoken so and so, Grett. 146: esp. in compds, fá-mæltr, harð-mæltr, lin-mæltr, loð-mæltr, sein-mæltr, fljót-mæltr, hýr-mæltr, glað-mæltr, and so on. MÆNA, i.e. mœna, d, to provide with a mænir, to roof; leka möndi húsit ef ekki mœndi smiðrinn, Skálda (Thorodd) 163, D.N. v. 637. 2. to reach or jut out, project, Lat. eminere; þeir sáu hrauka ... ok mændu upp ór kollarnir (viz. out of the fog), Sturl. i. 179; mændu þeir aptr (they turned back, prob. erroneous = vendu) en Hákon bar í haf, Fms. vi. 249. II. to gaze, look (stretching out the neck), esp. with the notion of supplication; mæna á e-n. mæna vonar-augum, freq. in mod. usage, where the ancients said kaga, q.v. mæna, u, f. the spinal marrow, Slurl. ii. 95, freq. in mod. usage, mænu-sótt, f. disease of the spine. mænir, m., i.e. mœnir, [Dan. mönning], the ridge of a house, Fs. 42, Ísl. ii. 194, Sks. 146, Skíða R. 179; hús-mænir, q.v. mænir-áss, m. the ridge-rafter. MÆR, f., gen. meyjar, dat. meyju, acc. mey; pl. meyjar, dat. meyjum: meyja, u, f. a later form in MSS. of the 14th century, sú meyja, meyjan, Stj. 136, Bs. ii. 27; þú meyja (voc.), Fb. ii. 194, Skáld H. 1. 9; as also nom. mey, Fas. iii. 177; [Ulf. mawi = GREEK; A.S. meowle = meyla, q.v.; Swed. and Dan. mö; the Engl. maid and Germ. magd are derivatives] :-- a maid, girl, virgin; þaðan koma meyjar, Vsp. 20; mey, Hm. 81, 96; meyjar orð, 83; mörg góð mær, 101; en horska mær, 95, Vþm. 47; meyja, 49; meyjar ástir, Alm. 8; mér tíða mey, Skm. 7; mær (voc.), 23, 25, 26; mær er mér tíðari, 7; mær heitir fyrst hver, en kerlingar er gamlar eru, Edda 108; leizt honum mærin fögr, Eg. 23; Egill sá þar mey fagra, ... mærin var úkát ok grét ... Egill mælti við meyna, 481, 483; mær tvítug eða ellri, Grág. i. 307, 465; ekkjur ok meyjar tvítöga ok ellri, ii. 108; eigi mær heldr göfuglig ekkja, Fms. x. 294: a girl, hón lék sér á gólfi við aðrar meyjar, hversu lízt þér á mey þessa, þykkir þér eigi fögr! ærit fögr er mær sjá, Nj. 2; Þóra ól barn um sumarit, ok var þat mær, Eg. 166; litlu síðarr fæddi hón barn, þat var mær, Steinn hélt meyjunni undir skírn, hét sú mær Þóra, Steinn gaf meyjunni fingrgull, Ó.H. 144; hvárt sem er sveinn eða mær, N.G.L. i :-- a virgin, Gefjon, hón er mær ok henni þjóna þær er meyjar andask, Edda 21; hón var mær alla æfi, 655 ix. C. 1: allit., brúðr Guðs, mær ok móðir, Mar., esp. of the Virgin Mary, Lil.; mær meyja, the maid of maids, Hdl. (begin.) :-- of the zodiac, Rb. (1812) 16. 2. freq. in poetry = a daughter, thus answering to mögr; Gýmis meyjar, the daughter of G., Skm. 12; mey átti hann, Rm. 36 (Bugge); hefir minn faðir heitið meyju sinni, Hkv. 1. 18; Hýmis meyjar, Ls. 34; meyjar Mögþrasis, Vþm. 48; Billings mey, Hm. 96; Högna mær, Hkv.; fögr mær fíra, Vkv. 2: allit., Loka mær, the daughter of L. = Hel. Ýt.; mær ok mögr, daughter and son, Og. 9.COMPDS: meyjar-mál, n. pl. courtship, Fas. iii. 84, 94. meyjar-mundr, m. a maid's mundr (q.v.), Fas. iii. 170. MÆRA, ð, [Ulf. merjan = GREEK], to praise, laud, Ad. 1, Höfuðl. 2, Geisli 20 :-- mæra e-n e-u, to bless one with a gift, Fms. vii. 152 (in a verse). mærð, f. [Ulf. meriþa = GREEK], praise, laud, Stor. 5, Lex. Poët, passim: an encomium. 2. mod. cant, flattery, hypocrisy, freq. mæringr, m. [mærr], a noble, illustrious man, Edda passim, also in mod. usage: the name of a sword, Bjarn. mærna, að, to become cheesy, of milk, Björn. MÆRR, f. (i.e. mœrr), gen. mærar, dat. and acc. mæri :-- a land, prop. border-land, only in poetry; mærar, Skálda 236 (in a verse); and in compds, blá-mœrr (q.v.), the blue land = the sea; borð-mœrr, máfa m., id.; dag-mærr, the day-land, i.e. the heaven; hauk-mœrr, the 'hawk-land' = the hand; Móins mær, serpent-land, i.e. gold. Lex. Poët.: the word remains in landa-mæri, border-land, and II. in the local name Mæri, f. a county in Norway; Sunn-mæri, Norð-mæri, Fms. passim; whence Mærir, m. pl. the men of M.: Mæra-jarl, the earl of M., a name of earl Rögnvald, the ancestor of the dukes of Normandy and the earls of Orkney: Mærskr, adj. from Mæri, Fms. Mæri or Mærini, a famed temple in Drontheim in Norway: hann lagði Mærina-helgi á allan fjörðinn ok lét engu tortýna þar nema kvikfé heimilu, i.e. he made the whole fjord a sanctuary, extended the sanctuary to the length of the whole fjord, Landn. l.c. MÆRR, adj., compar. mærri, mærstr; [Ulf. mers in waila-mers = GREEK; O.H.G. mâri] :-- famous, glorious, great, Germ. herrlich, of persons; mjötuð mæran, Vsp. 2; mærir tívar, Hým. 4; mæran kon; inn mæri mögr Sigröðar, Kormak; ins mæra burar, Gm. 50; mærr jöfurr, Lex. Poët.: absol., báru mjöð mærar, Am. 8, 93; ena mæru Ingunni, Fms. viii. (in a verse); deyrat mildingr mæri (compar.), vi. 427: of things, í enum mæra Mímis-brunni, Vsp. 22; inn mæra fimbul-vetr, Vþm. 44; inn mæra mjöð, Skm. 16; mæran drykk mjaðar, Ls. 6; hrís þat et mæra, Akv. 5; inn mæri vöndr, Korm. 98 (in a verse): þjóð-mær, glorious. MÆTA (mœta), t, [mót; Ulf. môtjan; A.S. mêtan; Engl. meet; Hel. môtjan; Dan. möde; Swed. möta] :-- to meet, with dat. to meet a person; mætti hann Þór miðra garða, Þkv. 9; mæta e-m á brautu, Hm. 88; mættu þeir Ögmundi, Nj. 5; eigi veit hvar manni mætir, a saying (= mod. eigi veit hvar manni kann at mæta), Fs. 106; ok mætir austmanninum Erni, Ísl. ii. 149; þat mætti hann Grím inum rauða, Nj. 245; þá mætti Þorgeirr Þorvaldi, id., passim :-- láta ráð ráði mæta, to pay like for like, Fms. i. 15; þá skal mæta horn horni, hófr hófi, N.G.L. i. 41; láta dal mæta hóli, Fms. vii. 2. metaph. to meet with, suffer, undergo; mæta skaða, Bs. ii. 137; mæta kvölum, 623. 64; mæta görningum, passim. II. recipr. to meet one another; þeir mættusk á förnum vegi, Nj. 60. 2. to join; þar er mætisk Sogn ok Hörðaland, where the two counties S. and H. meet, Fms. i. 95; í flæðar-máli þar sem sær mætisk ok græn torfa, N.G.L. i. 13; ok skal þat grafa út við kirkju-garð, þar sem mætisk vigð mold ok úvígð, K.Þ.K. 16; menn eigu at æja hrossum sínum í annarra manna landi of sumar þar er mætisk slátta ok sina, Grág. ii. 291. mætask, t, dep. [meta], to make oneself costly; láta biðjask lengi ok m. ok myklask, Str. 9: act. part. in auð-mætandi, a valuer, taxer of wealth, Kormak. MÆTI, n. [meta], good things, wealth; mörg mæti, many good things, Hým. 32; man ek at vér meiri mæti áttum, Vkv. 13; mætum ágætum, Am. 66; nökkut mæta (gen. pl.), Fsm. 29; veglig mæti, Lex. Poët.; veraldar mæti, Nikuld., Skáld H. 2. 38; hans mæti kná ek hljóta, Edda (in a verse). 2. in prose; the phrase, hafa mæti á e-u (mod. mætur), to have a fancy for, to value highly; ok hefir Úlfr enn meiri mæti á Sigmundi þaðan frá en áðr, Fær. 52; brandkrossarnir, þeir sem hann hafði mest mæti á, Vígl. 61 new Ed.; Gunnhildr lagði mikil mæti á Ólaf, Ld. 72. COMPDS: mæta-gripr, m. a costly thing, Fas. i. 61. mætis-maðr or mæta-maðr, m. a worthy man, Sturl. i. 9, Fas. i. 28. mæti-ligr, adj. valuable, Al. 93. mætir, m. one who meets, Lex. Poët. mætr, adj. valuable, excellent, of persons meet, worthy; mætr ok ágætr, El., Stj.; mætan mar, Hdl. 5; Guði ok hans mætu móður, D.N. i. 51; mætustu móður, Th. 78; maðr mæztr und sólu, Gkv. 1. 7 :-- lawful, valid, dæma sök mæta eðr úmæta, Grág. i. 67; lög-mætr, lawful; ú-mætr, invalid. mætur, f. pl.; in the phrase, hafa (vera) mætur á e-u, = mæti, Ld. 60, Fb. i. 262, Grett. 68 new Ed., Fas. i. 247 (in a verse), and in mod. usage; see mæti above. mögðir, m. a peg, Edda (Gl.) 494. mögl, n. murmuring, Stj. 324, Mar. passim. MÖGLA, að, to murmur, Stj. 291, 322, 324, Bs. ii. 115, Fb. i. 440, Mar., N.T., Vídal. passim. möglan, t. a murmuring, Hom. 26; möglunar orð, Grett. 153. möglunar-samr, adj. grumbling, 686 B. 2, Grett. 148. MÖGR, m., gen. magar, dat. megi, pl. megir, acc. mögu; [Ulf. magus = GREEK, Luke ii. 43, ix. 42, xv. 26; = GREEK, ii. 28; A.S. magu; Hel. magu; Gael. mac; mögr is masc. answering to fem. A.S. mægð, Engl. maid, Germ. magd] :-- prop. a boy, youth, and so, like GREEK a son; mannskis mögr, no man's son, Hm. 147: allit., mey ok mög, daughter and son, Vþm. 33; mæla við mög, Hðm. 23, Skm. 2; okkarn mög, 1; geta mög, Ls. 35, 36; megir Heimdalar, sons of H., Vsp. 1; maga þinna, Am. 79; mögr Sigföður, Vsp. 55; mögr Hlóðynjar, 56; megi hveðrungs, 55: míns magar, Gm. 24; magar Þóris, Ad. 16; magar Hallgarðs, Ht.: allit., mögr móður kallar, Grág. ii. 170; mögr fann ömmu, Hým. 2; ósk-mögr, a son by adoption, also a beloved son. II. a mate, a man, Fm. 33; fífl-megir, Vsp. 51; víl-megir, sons of misery, slaves, Bm. 1; heipt-megir, enemies, Hm. 149; Muspells megir, the men of Muspell = demons, Ls.; her-megir, war-men, warriors, Hkv. 2. 4; Hropts-megir, the men of H. = the gods, Ls. 45; ljóð-megir, the people, Hkm.; sess-megir, bench-mates, Hm. 153; dag-megir, daysmen(?), Am. 61; Ás-megir, the Ases, gods, Fsm.; drótt-megir, the sons of men, Vþm. 11, 12. III. in prose obsolete except in Mögr, a pr. name, dat. Mög, Bs. i. magar-arfi, a, m. a son's heir, N.G.L. i. 206. mögu-liga, adv. possibly. mögu-ligr, adj. [from Germ. möglich; the word appears in the 14th century] :-- possible, Fms. xi. 431, Fas. i. 45, freq. in mod. usage. Mög-þrasir, m. the giant father of the weird sisters (hamingjur), Vþm. mök, n. pl. intercourse; in the phrase, eiga mök við e-n, ef þeir eiga við hann kaup eðr önnur mök nokkur, Grág. ii. 164; see mak. MÖKKR, m., dat. mekki, [akin to makki?], a dense cloud; upp setr mökk inn mykla, Skálda (in a verse), Fb. i. 212 (the verse), freq. in mod. usage; og hrynja lætr hvarmskúrar haglið úr mekki blám, of a cloud on a mountain top, Bjarni 58; þoku-m., ský-m., gufu-m., a cloud of fog, vapour. Mökkur-kálfi, a, m. the name of the clay giant, Edda 57. mökkvi, a, m. a cloud, mist, Sks. 203; ok um miðnætti máni í mökkva sig hylr, Bjarni 145. MÖL, f., gen. malar [mala], pebbles, worn stones, i.e. the bed of