This is page cv_b0435. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
MORGUNSTJARNA -- MÓR. 435
147, Stj. 611, v.l. morgun-stjarna, u, f. the morning star, Rb. 110. morgun-stund, f. the morning hour; morgunstund hefir gull í mund, a saying. morgun-svæfr, adj. given to sleep in the morning, morgun-tíðir, f. pl. morning-tide, matins, Sturl. ii. 246, Fms. v. 341. morgun-tími, a, m. morning-time, Stj. 184. morgun-vakr, adj. early awake, early rising; var hann kveldsvæfr ok myrginvakr, Eg. 3 (Cod. Wolph.); inn morginvakri, a nickname, Edda 98 (in a verse). morgon-veiðr, f. a catch (of game) in the early morn, Ó.H. 78. morgin-verk, n. morning work, Ad. 22, Fms. xi. 435. morgun-ligr, adj. =matutinus, Hom. 12. morkinn, part. [akin to meyrr, q.v.; from a lost verb; cp. Lat. marcere], rotten, decayed, of meat, fish. Morkin-skinna, u, f. Rotten-skin, the name of a vellum. morkna, að, to become rotten, of flesh, Stj. 185, Fas. iii. 345, Róm. 214, Bær 19. morn, f. a murrain; þik morn morni, Sks. 31. morna, i.e. morgna, að, to become morning, dawn, Landn. 161 (in a verse), Nj. 69, 203, Eg. 240, Fms. vi. 188, xi. 35. MORNA, að, [Ulf. maurnan = GREEK; A.S. murnan; Engl. mourn; O.H.G. mornen] :-- to mourn; in prose only used in the phrase, morna ok þorna, to mourn and wither away; nú vil ek heldr bera harm ok áhyggju ok morna hér ok þorna, þann veg sem auðnar, heldr en þú sért eigi í þeim stöðum sem þér þykir gott, Fas. ii. 235; hón mornaði öll ok þornaði, ok lifði þó mjök lengi við þessi úhægindi, Bjarn. 69 :-- in poets, móðir Atla, hón skyli morna, a curse, may the mourn! Og. 30; at ér í maura mornit haugi, that ye may mourn in mounds of ants, a curse, i.e. may be tormented, Fas. i. 436 (in a verse); þik morn morni, a curse, Sks. 31. Morna-land, n. a local name, perh. = Moravia, Og. 1. mornan, f. morn, dawn, Bs. i. 539. morsel, n. [a Lat. word], a bit, Játv. 27. mortil, n. a mortar, Dipl. v. 18. MOSI, a, m. [mid. H.G. mies; Germ. moos; Dan. mos; Lat. muscus] :-- moss, botan. lichen, Korm. 234 (in a verse); hrífa mosa, to pick moss, Bs. i. 329; reyta mosa, Nj. 267; mosa-hrúga, a heap of moss, Fms. iii. 527. II. a moorland, moss, [ = Dan. mose; North. E. and Scot. moss]; þeir fóru stundum mosa, mýrar ok merkr eðr brota stóra, Fms. viii. 31. mosa-vaxinn, part. moss-grown, Bs. i. 329, Fas. i. 298: in local names, Mos-fell, whence Mosfellingar, m. pl. the men from Moss-fell. mos-háls, m. a nickname, Landn. mosk, n. scraps of moss in hay, fjalla-grös, or the like; tína moskið úr, to pick the moss out; það er fullt af moski, 'tis full of moss. mosóttr, adj. mossy, swampy, Orkn. 172. mos-rauðr, adj. moss-red, Korm. (in a verse). Mostr, f., gen. Mostrar, an island in Norway on which the first Norse church was built, Fms.: in a nickname, Mostrar-skegg, n. Moster-beard, i.e. the man of M., esp. Eyjarskeggi, Landn. (Eb.) Mostrar-stöng, f. a nickname, Fms. Mostrar-þing, n. a parliament in the isle of M., N.G.L. i. 147. motr, m., gen. motrs, [a for. word, akin to Germ. mütze], a kind of lady's head-gear, cap, Ld. 188 sqq. motra, u, f. a woman wearing a motr, Edda 236. MOTTI, a, m. [Ivar Aasen mott; Swed. mått; Engl. moth] :-- a moth; sem mölr eða motti etr ok eyðir, Barl. 44: metaph. a sluggish person, [as in provinc. Engl. a moth, drone], Edda (Gl.), Fms. vi. 170 (in a verse). mott-étinn, part. moth-eaten, D.N. móask, að, dep. [early Germ. mewen; Ivar Aasen tygge mo = ruminate] :-- to be digested, of food in the stomach of ruminating animals; sem vánligt var at grasit móaðisk með honum eptir náttúru, Bs. ii. 87. mó-álóttr, adj. a horse with a dark streak along the back. mó-berg, n. [mór], a kind of tufa. mó-brúnn, adj. dark brown, Eb. 56. MÓÐA, u, f. a large river, it may prop. have meant loamy, muddy water, see móðr below; svimma í móðu marir, Fm. 15, Fms. xi. 96 (of the Thames), vi. 408 in a verse (of the Ouse), vii. 266 in a verse (of the Gotha River); eina nótt er veðr var kyrt lögðu þeir upp í móðu eina, Eg. 528 (in Frisland); þeir kómu at einni móðu ok steyptu sér ofan í hana ok var þvílíkast sem þeir væði reyk, Fms. iii. 176; einni móðu er féll í nánd, Karl. 548; konungr lét leiða skip sín upp í móðu nokkura, Fms. vi. 334; móða mikil féll í straumum með miklum hávaða, Fas. ii. 230; var þar skógr mikill við móðu eina, Fb. ii. 122. II. [cp. Scot. mooth = misty], the condensed vapour on glass and the like, caused by breathing on it; það er móða á glerinn, af leiri ok af móðu, of earth and mud, Ó.H. 86, cp. Hkr. Ed. 1868, p. 315. 2. [cp. mo Ivar Aasen and Dan. korn-moe = the radiation or glimmer of heat in the summer] :-- mist, haziness; það er móða í lopti, and similar popular phrases. móðerni, n. the mother's side, of lineage, Fms. i. 4, vi. 223, Eg. 267, 338 :-- a mother, parent, Edda 18, Fms. xi. 56; opp. to faðerni, q.v. móðga, að, [móðigr], to offend, raise a person's anger or displeasure, Post. passim. móðgan, f. offending. MÓÐIR, f., gen. dat. acc. móður; plur. in nom. and acc. mæðr (mœðr), gen. mæðra, dat. mæðrum. There is also a monosyll. form mæðr, indecl. throughout in the sing., and answering to feðr, föðr or bræðr (= faðir, bróðir); but these forms are unknown in mod. Icel., and are seldom used in the genuine old writers, being mostly found in legendary writers, who probably followed some provincial Norwegianism; thus passim in Stjórn, af mæðr konungsins, Stj. 82; mæðrinnar kvið, 80: [this word is common to all Teut. languages except Goth., which used aiþei = Icel. eiða (q.v.) instead] :-- a mother; sonr á at taka arf eptir föður sinn ok móður, Grág. i. 171; föður-móðir, a father's mother, 172; faðir ok móðir, id., in countless instances: as a nickname, konunga-móðir, Jarla-m., Fb. iii: in popular tales, the mother of a whole brood (animals), skötu-m., sela-m., laxa-m., represented as an ogre, Maurer's Volks. 34. COMPDS: móður-afi, a, m. a mother's grandfather, and móður-amma, u, f. mother's grandmother. móður-arfr, m. maternal inheritance, Ísl. ii. 29, Landn. 114, Dipl. v. 3. móður-brjóst, f. pl. a mother's breasts, N.G.L. i. 340. móður-bróðir, m. a mother's brother, uncle, passim: in the saying, móðurbræðrum verða menn líkastir, Ísl. ii. 29, Bs. i. 134. móður-faðir, m. a mother's father, grandfather, Grág. i. 177, Fms. i. 223. móður-frændr, m. pl. kinsmen on the mother's side, Grág. ii. 113, Fms. i. 4. móður-hús, n. a mother's house, home, Stj. 420. móður-kviðr, m. a mother's womb, Hom. 51, Fms. i. 221, x. 275. móður-kyn, n. a mother's kin, Eg. 267, Fms. vii. 224, Finnb. 236. móður-lauss, adj. motherless, Fas. ii. 412. móður-leggr, m. the mother-lineage, Jb. 446. móður-liga, adv. (-ligr, adj.), motherly, Sks. 549. móður-mjólk, f. mothers milk, Stj. 127. móður-móðir, f. a mother's mother, Grág. i. 171, Fms. v. 267. móður-sonr, m. a mother's son: in the phrase, engi m., not a mother's son, not a soul, Karl. 199. móður-systir, f. a mother's sister (Dan. moster), Grág. i. 171. móður-tunga, u, f. one's mother-tongue, Bs. i. 906. móður-ætt, f. kinsfolk on the father's side, Grág. i. 171, 177, Eg. 72, Fms. i. 196; falla í m., to fall to mother-earth, to die, Nj. 70. móð-ligr, adj. excited, wroth, Sks. 235. MÓÐR, m. [Ulf. môds = GREEK, Luke iv. 28; A.S. mod; Engl. mood; Germ. muth] :-- wrath; móðr svall Meila bróður, Haustl.; Þórr þrunginn móði, Vsp. 30; af móði, 56; en er hann (Thor) sá hræðslu þeirra, þá gékk at honum móðrinn, ok sefaðisk hann, Edda 28; þó þrútnaði honum mjök móðr til Bolla, Ld. 236; Þorsteini óx móðr (Th.'s mood waxed fierce) við átekjur hans, Bjarn. 54; nú svall Sturlungum mjök móðr, Bs. i. 521; óx þeim mjök móðr ok kapp, Fas. i. 37; nú verðr Þiðrekr konungr svá reiðr ok svá fær hann mikinn móð, at ..., Þiðr. 332; í móð sínum ok trölldómi, Fs. 43; Ás-móðr (q.v.), the godly wrath of Thor; Jötun-móðr, giant-mood, giant-fury. II. moodiness, heart's grief; var móðr mikill í hug hennar, Bs. i. 199; mælti hón þetta af hinum mesta móð, Fms. ix. 221, Fas. i. 262 (in a verse); harðr móðr, Skáld H. 7. 9; lifa við langan móð, 2. 12; móð létti svá þjóðar, Bs. ii. (in a verse); hug-móðr (q.v.), moodiness. Poët. COMPDS: móð-akarn, n. 'mood-acorn,' i.e. the heart, Hkv. 1. 52. móð-barr, -fíkinn, -gjarn, -öflugr, -rakkr, -þrútinn, adj. wroth, fierce, Lex. Poët, móð-sefi, a, m. [A.S. modsefa], mood, Edda (Ht.) móð-tregi, a, m. moodiness, heart's grief, Skm. 4, Sdm. 30, Skv. 3. 44. III. in pr. names, Móð-úlfr, whence Móðýlfingar, Landn.; and as the latter part, Ás-móðr, Her-m., Öl-m., Þór-m. móðr, m. (= móða), in western Icel. muddy snow-banks, heaps of snow and ice projecting into the sea. móðr, adj. [Scot. muth], moody; þá er móðr er at morni kömr, Hm. 22; sorg-móðr, Og. 13; sjá móðr konungr, 16; heipt-móðr, wrath, Lex. Poët.; this sense is poët. and obsolete, but freq. in II. weary, exhausted, losing one's breath; hann var móðr mjök af göngu, Fms. vi. 325, Fs. 27; móðr ok sárr, Þiðr. 332; móðir af erfiði, Ó.H. 187; móðr ok megin-lítill, Sól. 2; Kjartan var lítt sárr en ákafliga vígmóðr, Ld. 222; hestrinn var mjök móðr, Gullþ. 64. móðugr, adj., contr. móðgir, móðgan, [Ulf. môdags = GREEK; Engl. moody] :-- moody, as an epithet of a giant, fierce, Hým. 5, 21; móðugr ok mjök þungyrkr, Fs. 185 :-- moody, gloomy, Akv. 36; móðgir, Gh. 7; móðug spjöll, 9, Gkv. 1. 2, 5, 11; harð-m., þrúð-m., of a hard, fierce mood: móðug á munað, bent on lust, Sól. mó-hella, u, f. a slab or ledge of tufa, used of a slippery place in a river where the gravel has been washed away and the tufa underneath laid bare, Nj. 83. MÓK, n. dozing as half asleep; svefn-mók. móka, að, to doze; used of fishes at rest in water, þeir vóru at metja stökkva og steðja stundum móka því lognið var, Bb. mó-kolla, u, f. a ewe, and mó-kollr, m. a wether of a dusky colour, Grett. 137: mó-kollóttr, adj. of dusky colour, of sheep, id. mómenta, u, f. [a Lat. word], a moment, Rb., Stj. móna, u, f. [the word is still said to be used in provinc. Icel., and also remains in provinc. Swed. lius-muna = ljós-móðir, q.v. (Ihre); Scot. minnie] :-- mammy, of a baby; mona mín móna, kveðr barnið, við mik göra verst hjóna, Skálda (Thorodd) 163. MÓR, m., gen. mós, dat. mó, pl. móar, [akin to Engl. moor; Norse