This is page cv_b0413. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
MARKATAFLA -- MARSVIN. 413
422; þat fé gékk með mörkum Þóris, Gullþ. 26: phrases, erfða-mark, a 'hereditary mark;' eiga mark saman, Grág. i. 423; nauta-mark, 397. COMPD: marka-tafla, u, f. an entry of all the 'marks' in a district using the same mountain pastures, see also the description in Piltr og Stúlka, as an illustration of Icelandic life; even the church had a mark, kirkja á mark, Vm. 29. III. metaph. a mark, sign; ek vil segja þér eitt til marks um, at ..., Nj. 56; ok til marks, at sýna várn góðvilja, Fms. i. 104; ok er þat eigi mark (that is of no mark) þvíat mér eru hér allar leiðir kunnar, ii. 80; þetta er eigi meira mark, is of no more mark, Mirm.; ok at lítið mark sé at, hverju þú heitr, Fms. vii. 120; ekki er mark at draumum, Sturl. ii. 217; ekki er enn mark at, nær munu vit gangask enn áðr lýkr, i.e. this is nothing, only the beginning, Nj. 176; þat göra hér ungir sveinar er lítið mark mun at þykkja, Edda 32; lítið mark var þá at, er þeir Beli hittusk ..., 23; enn er meira mark at of hjörtinn Eikþyrni, 24; þat er eitt mark um lítillæti hans, 81; ok til marks, at þú hefir verit, Fs. 18; sem í þessu marki sýndisk þeir hlutir, at ..., Bs. i. 750; dauða-mörk, lífs-mark, q.v.: at marki, adverb, greatly, signally, Karl. 171, 181, 196, Bs. ii. 65. IV. spec. usage, of embroidery, woven marks, figures; hón hafði knýtt um sik blæju ok vóru í mörk blá, Ld. 244. COMPDS: marka-deili, n. landmarks, D.N. ii. 496. marka-mót, n. pl. boundaries, N.G.L. i. 87. marka-skrá, -tafla, u, f. a scroll on which the sheep marks are entered. marks-maðr, m. a man of mark, Eg. 15, v.l. MARKA, að, prop. to draw outline of, sketch, cp. mark above, [Engl. to mark; cp. also Lat. margo, a kindred word] :-- to mark, draw the outline of; marka grundvöll, to mark out, draw the ground-plan of a building; lagði hinn helgi Jón biskup af sér skikkju sína ok markaði sjálfr grundvöll undir kirkjuna, Bs. i. 171, MS. 656 B. 8; síðan markaði konungr grundvöll til kirkju í þeim stað, Fms. i. 203; var þar markaði hólmstaðr, Eg. 486; hann markaði tóptir til garða, Ó.H. 42; marka sér völl, Fs. 128; oss var aldr of markaðr, Landn. (in a verse); er í þeim fræðum mörkuð öll skepna, Ver. 1; markat (drawn) hefir ek fyrir þér með nokkurum orðum birting lopts, Sks. 236. 2. to fix; marka verð hve vera skal, to fix the price, Grág. ii. 234. 3. impers., ok markaði svá til, at ..., it appeared as if, of the outlines, Fms. v. 314. II. to sign, mark as one's property; þau naut vóru öll einn veg mörkuð, Fms. i. 152; nú markar maðr annars fé sínu marki, Grág. i. 416: metaph., hann markaði sik sjálfan því hreinlifis marki, Ver. 14 (of the circumcision); kotkarl einn markaði þrettán kúlur í höfði þér. Band. 13; lét Óðinn marka sik geirs-oddi, ... lét hann marka sik Óðni, Yngl. S. ch. 10, 11. 2. to mark by an emblem; vér skulum marka (merkja, Ó.H. l.c.) lið várt ok göra herkuml á hjálmum várum ok skjöldum, Fb. ii. 338; er þat mitt ráð, at menn marki stálhúfur sínar, Sturl. iii. 240. 3. to draw; hann hafði rauðan skjöld ok markaðr á hjörtr, Nj. 143; þar með vóru mörkuð himin-tungl, en á neðra ræfinu vóru markaðar forneskju-sögur, Fms. v. 340; hann var markaðr (merkðr, Ó.H. l.c.) eptir Þór, Fb. ii. 190; er á hlutnum markaðr Freyr af silfri, Fs. 19; gef ek þér skjöld, ok er á markaðr kross með líkneski Drottins várs, Bs. i. 8. III. metaph. to mark, observe, infer; þar eptir mátt þú marka hans fegrð, Edda 15; má af því m. hverr maðr hann var, Bs. i. 72; má af slíku m. hversu þungan matar-afla þeir höfðu, Fs. 146; ok má af því m. landskosti, 26; nú skal á slíku m. at Guð ..., Sks. 468; nú skaltú ok þat marka, at ..., 491. IV. to signify, matter; þat er ekki at marka, that is nothing to signify; markaðu þat ekki, heed it not, take no notice of it; marka drauma, to mind dreams, Sturl. ii. 131. 2. to betoken; en þær marka villumenn, 673. 2; markar þat úeinarðan mann, id. :-- to shew, þeir hafa markat at hug hafa, Hkr. i. 142. marka- or markar-, see mörk. markaðr, m., gen. markaðar, Fb. i. 304, l. 12; spelt marknaðr, Fms. viii. 304 (v.l.), D.N. iii. 229: [not from marka, but like Engl. market, Germ. markt, borrowed from the Lat. merc-s, mercatus; the genuine Norse word for market is torg, q.v.] :-- a market; meðan markaðrinn stóð, Fms. i. 185; var þar m. ok kaupstaðr, viii. 304, ix. 219, Fb. i. 204 (of an Engl. market) :-- metaph., var þeim settr inn sami m., they got the same treatment, Fms. viii. 41; ferr hann til annarrar borgar ok settisk þar um, ok setti þeim þvílíkan markað sem inum fyrrum, x. 237. mark-bygð, f. [mörk], a 'forest-country,' opp. to open country made into fields, Hkr. i. 88, Magn. 442, Ó.H. 201, Fms. vii. 25. mark-deili, n. a march-boundary, D.N. i. 81. mark-garðr, m. a march-fence, boundary fence, Dipl. ii. 1. mark-húnn, n. the blubber with the harpoon's print in it, Gþl. 462. mark-land, n. forest-land, with the notion of march-land, border-land, Hkr. i. 45, Eg. 58. II. a local name = Labrador(?), Fb. mark-lauss, adj. without a mark: metaph. meaningless. mark-leið, f. a track through forests, Hkr. i. 76. mark-leiði, n. = markleið, Hkr. i. 55. mark-leysa, u, f. nonsense. mar-knútr, m. [marr = sea], a kind of fish, cottus scorpius. Norse martulk, Edda (Gl.), Eggert Itin. 359. mark-plógr, m. a kind of plough used in a woody county, Sks. 425. mark-rá, f. = markreina, N.G.L. i. 245. mark-rein, f. = markreina, D.N. i. 81. mark-reina, u, f. a boundary line, N.G.L. i. 42, Gþl. 460. mark-skil, n. pl. borders, marches, Gþl. 452. mark-steinn, m. a mark-stone, landmark, Gþl. 286, 543, Eg. 492 (of a battle field): stones laid to mark a spot, Bs. i. 346. mark-stika, u. f. a boundary stake, Bs. i. 329. mark-teigr, m. a border field, N.G.L. i. 42. mar-líðendr, part. pl. 'sea-sliders,' sea-farers; margir eru marlíðendr, many there are who slide over the sea, of witches, spirits, Eb. 44, a saying. marmari, a, m. [Lat. word], marble, Stj. 46, Róm. 342, Sks. 188, Bs. ii. 103; marmara-grjót, -steinar, slabs of marble, Symb. 57, Str. 5, Karl, 14. mar-mennill, m., thus Landn. 76, 77; mar-mandill, Fas. ii. 31 (thrice); in popular mod. usage in Icel., mar-bendill; the Hauksbok (Landn. l.c.) spells it margmelli; whence the mod. Norse marmæle, Ivar Aasen :-- prop. a 'sea-mannikin,' a kind ot sea goblin or sea dwarf, in the Norse fairy tales. The marmennil is now and then hooked by fishermen; being a soothsayer, he tells them what is to happen. The classical passages in oid Icel. writers are the Hálf's S. ch. 7 and the Landn. 2, ch. 5; for mod. times see Maurer's Volks. 31, 32, as also Ísl. Þjóðs. i. 131-134. Inseparable from these tales is the merman's 'laughter;' he generally laughs thrice, e.g. the king kisses the queen, beats his dog, and stumbles over and curses the mound, at each of which the merman laughs; and being asked why, he says that he laughs at the king's foolishness, for the queen is false, but the dog is true and will save his life, and in the mound there is a hidden treasure; hence, þá hló marbendill, then the merman laughed, has in Icel. become proverbial of a sudden, unreasonable, and spiteful fit of laughter. The coincidence with the English legend of Merlin the 'wild man' in the romance of Merlin, (edited by the Early Engl. Text Soc. 1869, p. 434,) is very striking; and one is tempted to suggest that the name Merlin may have been borrowed from the Norse sea goblin (who in Norwegian tales is said to be the bastard of the sea monster hafstramb and a mermaid), and tacked on to the Welsh legend: even the word has a Norse or Teutonic sound: Merlin may well be shortened from the dimin. mer-mann-lin, mer-m'lin, merlin: according to the Pref. to this Engl. romance the name is not found attached to the Welsh legend till the 12th century. COMPDS: marmendils-smíði, n. the mermannikins work = millepora polymorpha. marmendils-þari, a, m. the merman's weed = corallina officinalis, Maurer's Volks. mar-nagli, a, m. in a pun, Skálda 237 (in a verse). marningr, m. [merja], a contusion. MARR, m., gen. marar; [Ulf. marei = GREEK; A.S. mere; Hel. meri; O.H.G. meri; Germ. meer; Lat. mare] :-- the sea; sígr fold í mar, the earth sinks into the sea, Vsp. 57; mik hefir marr miklu ræntan. Stor; vátr marr, Skálda (in a verse); kaldr marr, Edda 101 (in a verse); líða yfir marr, Vþm. 48: metaph., mun-strandar marr, the sea of the breast, the song, Höfuðl.; mistar marr, the sea of mist, the air, Hkv. 1. 96: in prose this old word remains in the marar-botn, m. the bottom of the sea; Páll lifði tvau dægr á marabotnum, 655 xxvii. 6, and so in mod. usage; it also remains in various compds, mar-álmr, mar-bakki, mar-flatr, mar-mennill, mar-gýgr, mar-hrísla, mar-knútr, mar-svín, mar-vaði, mar-rein, etc., q.v. II. in local names, Aust-marr (q.v.), A.S. Eastmere; Mar-bæli, q.v. MARR, m., gen. mars, dat. mari, Vþm. 12; pl. marar, Hkr. i. 237 (in a verse), Skv. 2. 16; pl. marir, Fm. 15, Hkv. Hjörv. 28; but acc. pl. mara, Akv. 37, Rm. 35; marina = mara ina, Akv. 13: (A.S. mearh or mear; O.H.G. marah] :-- a steed, only in poetry, whereas the answering fem. merr, a mare, has become a common word in prose as well as poetry: magran mar, Hm. 82, Og. 3, Skm. 8, 9; maðr stiginn af mars baki, 15; mars bægi, Vkv. 31; mari vel tömdum, Fas. i. 491 (in a verse); mara svang-rifja, Rm. 35; marina mélgreypu, Akv. 13; er hér sitjum feigir á mörum, Hðm. 10; mörum Húnlenzkum, 11; hleða mar, to saddle, Hdl. 5; minn veit ek mar beztan, Akv. 7; hann kvað hest mar heita, en mar (mara? q.v.) er manns fylgja, Fs. 68; hnakk-marr = a saddle-horse, hack, Ýt.: poët, vág-marar wave steeds, ships, Skv. 2. 16; Róða rið-marar, the heaving sea steed, Hkr. i. 237 (in a verse); ægis-marr, súð-marr, vers-marr, borð-marr, segl-marr, stjórn-marr (Hkv. 1. 29), gjálfr-marr, þóptu-marr, all names of ships. Lex. Poët. mar-rein, f. the sea line, in marreins-bakki, a, m. = marbakki, the bank where the deep and shallow water meet; nú hittir maðr sel fyrir ofan marreinsbakka, N.G.L. ii. 149 (v.l. marbakka); hann skal biðja hann heima vera meðan hann rær fyrir útan marreinsbakka eða gengr fyrir ofan garð, i. 89; þá skal hann ganga útan garðs eða fara út um marreinsbakka, ok fara aptr til húss síðan, 23. mar-sleggja, u, f. [merja], a 'crush-sledge,' Art. 78, a GREEK rendering of macue = mace, of the French original. mar-svín, n. 'sea-swine,' sea-hog, a kind of whale, Eggert Itin.; marsvína-rekstr, Fél. vii. 28, the driving whales ashore.