This is page cv_b0381. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
LEIÐANGESFALL -- LEIGLENDINGA&ATTR. 381
angri ok skipum, i. 12; hafa leiðangr úti, to make a sea expedition,
0. H. 51; Ólafr konungr for með liði sínu ok hafði leiðangr liti fyrir
landi, 134; samna leiðangr (sea forces), opp. to landherr (land forces),
O. H. L. 12: allit. phrases, lið ok leioangr, Fms. viii. 334, O. H. L. 12,
Fb. ü. 303: the proverb, róa leiðangrinn, ok gjalda leiðvítið, to pay the
tax first, and the fine to boot (i. e. to pay twi c e over), Hkr. i. 200;
rjúfa leiðangrinn, to break up, of the levies or crews breaking up and
returning home, Fms. viii. 307, passim. 2. w a r contributions, a
fixed perpetual duty or tax payable to the king; this sense of the word
is esp. freq. in the Norse as also Dan. and Swed. law of the 12th and
Ijth centuries; þeir tóku leiðangra ok allar konungs-skyldir, Fms. ix. 8,
347; þar tóku þeir Baglar leiðangr mikinn er Einarr hafði saman dregit
urn Rogaland, 12, 368; biskupar báðu at kardínallinn skyldi biðja
konung, at hann gæfi nokkut af leiðöngrum til heilagrar kirkju, x. 121;
hann hafði sent austr í Vik eptir landskyldurn sinum ok leiðangri til
mála-gjafar, 482. COMPDS: leiðangrs-fall, n. a fine for default as
to the levy or tax, Gþl. 91, 92, D. N. passim. leiðangrs-far, n. a levy
ship, Fms. iv. 320. leiðangrs-ferð, f. a war expedition, Hkr. i. 391.
leiðangrs-fólk, n. levied folk, Fms. x. 122, xi. 245. leiðangrs-
görð, f. the raising a levy. Fms. vii. 19, Gþl. 75. leiðangrs-lið, n. a
levied army, Fms. i. 62, 0. H. 154. Fser. 79, Orkn. 68. leiðangrs-
maðr, m. a levied man, p'ms. viii. 312. leiðangrs-skip, n. a levied
ship, N. G. L. i. 198. leiðangrs-vist, f. the fixed time of service for
n levy, N. G. L. i. 200. leiðangrs-víti, n. the fine for default in the
duty of levy, (lethangs withe, Thorkel. Dip!, i. 3), N. G. L. i. 202.
leið-beina, d, to guide.
leið-beining, f. guidance.
leiði, n. a leading wind, fair wind; sem leiði gaf, Fms. i. 203, Orkn.
410; gott leiði, 332, Fb. ii. 338, passim; byr-leiði, q. v. II.
[O. H. G. leita], a t om b (leiða III), Ver. 47, Bs. i. 340; mér mislíkar er
griðkona þín þerrir fætr sína á leiði mínu jafnan, er hón gengr frá stöðli,
Fms. i. 254; stendr þar nú kirkjan sem leiði hans er, Landn. 52; Svíar
brenndu hann ok grétu allmjök yfir leiði bans, Hkr. i. 15; var hann
grafinn hjá leiði Kols biskups, Bs. i. 64, Fms. vii. 251, Stj. 101, 250,
passim; völvu-leiði, Vtkv.
leiði, a, in. irksomeness, Háv. 40: a feeling uneasy, mod.
leiði-fífl, n. a fool to be led about, Eb. 250.
leiði-gjarn, adj. wearisome, Stj. 152, 246.
leiði-liga, adv. hideously, Háv. 52.
leiði-ligr, adj. (mod. leiðin-ligr, Bs. i. 802, Bárð. 178), loathsome,
loathly; ljut ok 1., Fms. ii. 137, Stj. 417, 436; fill ok 1., 265, Hom. 143,
Bs. i. 452: mod. tiresome, irksome, passim.
leiðindi, n. pl. loathing, Stj. 49, Mom. 9: an unpleasant thing, en
biðja ekki griða st':r, svá at bórði væri leiðindi í því, Sturl. iii. 39: an
uneasy feeling, líkams krásir göra seði ok leiðindi, Greg. 28; leggja leið-
indi á við e-n, to take a dislike to a person, Korni. 132, Pr. 225: in
mod. usage, irksomeness, tiresomeness.
leiðindr, adj. loathsome, tiresome, Stj. 152.
leiðing, f. leading, persuasion, Stat. 260. COMPDS: leiðinga-maðr,
m. a n easily-led person, Fms. iv. 117, Sturl. ii. i. leiðinga-samr,
adj. -- leiðitarnr, Sturl.
leiði-orð, n. 'leading-word, ' walking and talking with a person, Ld.
246.
leiðir, m. a leader, N. G. L. i. 357. leiðis-lauss, adj. without a
leader, alone, id.
leiði-tamr, adj. easy to be led, Fms. ii. 112, Hrafn. 20.
Leið-mót, n. a Leet meeting, Lv. 8, Nj. 168, Fs. 75.
LEIÐR, adj., leið, leitt, [A. S. l tVS], loathed, disliked; at öllum së"r þú
at leiðari, Fas. i. 333; at leið so laun ef þægi, Hm. 37, leið erumk fjöll,
Edda (in a verse); andstyggr ok leiðr, Hom. 102; mér eru allir staf-
karlar leiðir, Fms. i. 70; e-m er e-t leitt, to dislike, Ld. 44; mer er leitt
at segja þik afhendan, Fs. 34: allit., Ijufr ok leiðr, beloved and loathed,
Hm. 38; hann segir Sveini pa ljuft ok leitt sem farit hafði, Orkn. 284,
Fms. viii. 48, N. G. L. i. 50, 51, Js. 76; see Ijufr. 2. medic., mer
er leitt, to feel unwell.
leið-rétta, t, to put right, mend, correct, redress, Glúm. 341, Fas. i.
512, Bs. i. 142, K. Á. 66: reflex, to mend oneself, be mended, Stj. 117,
Sks. 608, Rb. 3, Greg. 47: passim in mod. usage.
leið-rétta, u, f. an amending, putting right, K. Á. 226: redress, Sturl. '•73-
leið-rétting, f. (leið-réttan less correct, Bs. i. 166, cp. Gramm.
p. xxxi), a setting right, correction, Hom. 12. 104, Post. 656 A. ii. 7:
passim in mod. usage.
leið-saga, u, f. 'lode-saying, ' guidance, Ld. 74) Fms. viii. 52, Bs. ii.
96, Stj, 286: esp. piloting, leiðsögu-maðr, m. a ' lode-sayer, ' guide,
Fs. 105, Gullþ. 5, Fms. vii. 52: esp. a lodesrnan, pilot, Gþl. 96, Jb. 386,
Nj. 122, Ron. 6. 3.
leið-sagari and leið-sagnari, a, m. = leiðsagi, Karl. 544, Sturl. iii. 6.
leið-sagi, a, m. a guide, Stj. 284.
leiðsla, u, f. guidance, leading, Hom. 6l, Anal. 292; hand-L, passim
in mod. usage: metaph. a vision, being 'led' in a vision through heaven . and hell, as in Dante's Commedia, the Súlarljóð, and other works of the
Middle Ages; leiðsla Rannveigar, Bs. i. 451; Duggals-leiðsla, the Vision
ofDuggal, an old legend; hence the mod. phrase, ganga í leiðslu, t o
walk a s in absence of mind or distraction. II. burial, interment,
Fas. i. 204, Bret.; út-leiðsla. leiðslu-drykkja, u, f. a parting bout,
Hkr. iii. 181.
leið-stafir, m. pl. loathsome Runes, charms, Ls. 29.
leið-sögn, f. = leiðsaga, Fms. ix. 233, 376, Sturl. iii. 289, Bs. i. 484.
leiðsagnar-maðr, m. = leiðsögumaðr, Fms. viii. 52.
leið-togi, a, m. a guide, Fms. i. 69, Stj. 347, Ísl. ii. 232, 265.
leið-vegis, adv. upon the road, N. G. L. i. 421.
leið-vísan, f. = leiðarvísan, 655 xxvii. 18.
leið-vísi, n. knowing the course on the sea, Sks. 53.
leið-víti, n. = leiðarvíti, Hkr. i. 250, Hom. (St.); see leiðangr.
Leið-völlr, m. the 'thing-wall' or place of a Leet, K. b. K. 29, Ísl.
ii. 92.
LEIF, f., pl. leifar, [Ulf. laib a, Mark viii. 8]: I. sing, a ' leav-
ing, ' patrimony, inheritance, of an estate: freq. in Norse and Dan. local
names, Haders-lev, Snolde-löv, = Höðrs-leif, Snjalls-leif, but obsolete and
not used in Icel.; cp. leifð. II. pl. leifar, leavings, remnants,
esp. of food; hann blótaði forsinn, skyldi bera leifar allar í forsinn,
Landn. 291; varga leifar, Gkv.; sjö karfir með afgangs-leifar, Mark
viii. 8; en er þeir vóru mettir, þá hirði Arnljótr leifar þeirra, Ó. H. 153,
passim. 2. metaph. effects; ilia gefa ills ráðs leifar, Nj.
Leif, f. and Leifr, m., pr. names, Landn.; and in compds, of women,
Ingi-leif, As-leif, etc.; of men, bor-leifr, Hjör-leifr, etc., id.
LEIFA, ð, [Ulf. bi-laibjan = irtpi\t'nrfiv; A. S. lyfan; Engl. leave;
O. H. G. liban; Germ, b-leiben; cp. Dan. levne, Swed. lämna, Lat. lin-
qttere, Gr. \titrtiv~\ :-- to leave a heritage; hann leifði honum lond ok
lausa-fe, Rb. 318. 2. to relinquish; vér höfurn leift fyrir þínar
sakir allt þat er vér áttum, Flóv. 28; ek mun þann kost taka, at
leifa konungs-nafn heldr en berjask, Fms. xi. 222; þeir leifðu skipin
i Raumsdal, vii. 291; eða synisk yðr at leifa skipin ok ganga á land,
viii. 214. 3. to leave out; ef menu leifa nokkut orð í kviðum eða
vættum, Grág. i. 138; ok hafa þat allt er hizug leifir (thus the vellum,
not leyfir) eðr glöggra er, a nd adopt whatever has been left out in the
other book or what is clearer, 7. 4. to leave, of food; fjorir hleifar
ok þar með slátr, ok leifir hann þess ekki, Fms. iv. 246 :-- reflex., eigi
skal nokkurr hlutr af lambinu leifask, ef nokkut vætta leifisk svá at ekki
verðr etið, þá skulu þér þat í eldi brenna, Stj. 280.
leifð, f. = leif (I), only in compds, föður-leifð, ætt-1., patrimony.
LEIGA, u, f. hire, rent, Grág. i. 340, 502, B. K. 9, 41: opp. to instæða
(capital), bygs;ja fó á leigu, to let money out on interest, Bs. i. 684; selja
kú á leigu, N. G. L. i. 24; reiða leigu af, to pay the rent of, 25; hverr á
jorð þá er þú býr á? þér eigit, herra, ok takit leigur af, Fms. viii. 446,
Grág. i. 188; 'leggja leigu eptir hofn, to pay a harbour duty, Fms. xi.
321: of passage money, spurði hvar þat fé væri er hann bauð í leigu
undir sik, Nj. 128. 2. wages; kallask hann engrar leigu makligr,
Fms. xi. 428, Gpl. 8l: of a soldier's pay, Flóv. 30; let biskup reiða
honum fyrir smíðina mikla leigu, Bs. i. 872, Stj. 561. 3. in mod.
usage, leigur, pl. = a kind of land-rent paid in butter, as the rent of a
certain number of kúgildi which belong to each farm. COMPDS:
leigu-ból, n. a rented farm, Grág. ii. 207, 208, Gþl. 344. leigu-
burðr, m. rent of land, Gþl. 255, Jb. 377, Dipt. iii. 9. leigu-fall,
n. default in paying rent, Gþl. 332: deductionfrom wages, 514. leigu-
fé, n. c a// le (chattel) hired, Grág. passim, Landn. 239. leigu-færr,
adj. rentable, Fr. leigu-genta, u, f. a servant girl, D. N. leigu-
jörð, f. a rented farm, N. G. L. ii. 107. leigu-kona, u, f. a female
servant, Fr. leigu-kýr, f. a hired cow, N. G. L. i. 24, Grág. ii.
430, H. E. i. 394. leigu-land, n. rented land, Grág. ii. 249, 337,
Nj. 118. leigu-Iauss, adj. rent free, without interest, Grág. i. 191,
336, 398: gratuitous, Vm. 29. leigu-liði, á, m. a tenant, Gþl.
354, 355, N. G. L. i. 37. leigu-maðr, m. a tenant, Grág. ii. 210,
430, Ld. 2, Fms. i. 5: a hireling, Gþl. 107, 512, Mar., Flóv. 32.
leigu-mál, n. an agreement (as to rent), Grág. ii. 332. leigu-máli,
a, m. an agreement (as to rent), N. G. L. i. 24, Grág. i. 427, Gþl. 336:
of rented land, N. G. L. i. 242. leigu-prestr, m. a hired priest, a
curate, Fms. ix. 272, D. N. passim. leigu-staðr, m. a place where
money is invested, investment, Nj. 31, Sturl. i. 97, B. K. 41.
leiga, ð, mod. leigja, [Dan. le/ e], to hire; leiga e-t at e-m, to hire
from a person, Grág. i. 427; íulegð varðar þeim er þiggr lún eða leigir,
ef hann veil at fleiri eigu, 437; hinn er landit leigir, whohold s the land,
Nj. 236; hann leigði land tíu hundruðum, Bs. i. 418; leiga jörð, N. G. L.
ii. 105; ok leiga (leigja, v. I.) sor til liðs þarlenzkan her, Stj. 512; hann
leigði borlaugu garð, Fms. v. 322; leiga kú, N. G. L. i. 24; leigja verk-
mann, 219; leiga þræl, 35.
leiga, n. rent; only in the phrase, selja at leiga, to lend on interest, Gn'ig.
i. 398, 427; þann er lúði eðr leiga seldi, 434.
leigja, b, -- leiga, N. G. L. i. 219, Stj. 512 (v. I.), and in mod. usage.
leig-lendingr, in. a tenant, Grág. i. 297, N. G. L. ii. 105. leig-
lendinga-þáttr, m. a section about tenancy, Grág. ii. 232.