This is page cv_b0376. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
(i. e. unencumbered) across the bridge, Konr.; skal þat lið á móti því
er laust er ok eigi er í fylkingu, Eg. 293: ríða laust, to ride (travel) unen-
cumbered, without luggage, Hrafn. 27; lauss hestr, a led horse, Fms. v.
285. 2. disengaged, with gen.; en ek skal lauss allra mala ef
hann kemr eigi svá út, Ísl. ii. 217; vit erum lausir allra svardaga, Fb.
1. 232; lauss einka-mála, Ó. H. 194. 3. void, not binding; nú er
laus veðjan okkar, Fms. vi. 370; laus eru oil nýmæli ef eigi verða upp
sögð et þríðja hvert sumar, Grág. (Kb.) i. 37; en ef Sigvaldi kemr eigi
þessu fram, sem nti var skilt með þeim, þá skulu mál þeírra oil vera
laus, Fms. xi. 100; kuggrinn star á kjölnum fast en kaup er laust,
Stef. 01. 4. vacant; viljum vér gefa yðr Ólafs kirkju, þvíat hón er
mi laus, Bs. i. Soo; lauss biskupsdómr, a vacant bishopric, Mar.; laust
brauð, a vacant living for a priest. 5. with the notion of empty;
sigla lausum kili, t o s ail' w ith a l oo se keel, ' i. e. without a cargo, 0. H. 115;
sig'. a lausu skipi, id., Bs. i. 518. 6. li g" ht, of sleep; hann var
kominn í hvilu sina ok sofnaðr laust, Mar.; þá seig á hann svefn, ok
þó svá lauss, at hann þóttisk vaka, Ó. H. 195, Vkv. 29. 7. dissolved,
of a meeting (þing-lausnir); þing skal laust segja á miðjum degi, Grág. i.
116; dag þann er sóknar-þing er laust, 117. 8. l oos e, i. e. personal,
property; lond ok lausa aura (see lausafe, lauseyrir), Eg. 34, Js. 62;
lausir penningar, l oos e money, cash, D. N. v. 488. &. not lined, of
a garment; þrír dúkar með rautt skinn ok enn fjórði lauss, Vm. 47;
hökull lauss, stola laus, 15. 10. absolved from ban; hann sung yfir
þeim miserere, ok segir þeim þó, at þá vóru þeir eigi lausari en áðr, Sturl.
ii. ii. 11. l oos e, dissolute; lauss í sínum framferðum, Mar.: heed-
le ss, lauss ok með litlum athuga, id. III. as the last part in
compds mostly suffixed to a root word, often in gen., in a negative sense,
in Icel, almost in endless instances, of which many remain in English, sak-
lauss, sackless; auðnu-lauss, luckless; athuga-lauss, thoughtless; mein-
lauss, guileless; vit-lauss, witless, insane, etc., from which is formed the
neut. subst. termination -leysi.
laus-tækr, adj. easily taken, Band. 28 new Ed.
lausung, f. [A. S. leasung; Old Engl. leasing; North. E. lee sw m] :--
lying, falsehood; gjalda lausung við lygi, Hm.; lausnng fyrir staðiesti,
Al. 23, Fbr. 74 j með lausung, at large; á þeima degi sem þú gengr út
... með lausung, Stj. 557. í Kings ii. 42; þeir stela nauti, en gefa laus-
ungina Guðs nafni, they steal the ox, but give the offal to the name of God,
Prov. xx. 25 in a note to the Bible of 1644; cp. ' to steal a pound and
give a penny. ' II. loose living, life of a libertine, Mar., Hom.,
Fms. xi. 423, passim in old and mod. usage. COMPDS: lausungar-
kona, u, f. a loose woman, harlot, Mar. lausungar-maðr, m. a losel,
libertine, Mar. lausungar-orð, n. deceit, Jb. 385.
laus-yrði, n. breach of one's word, Fms. vii. 151, Sks. 776, Fbr. 64.
laus-yrðr, adj. unreal in one's words, Sks. 773.
LAUT, f. [hita; early Swed. lot -- pasture, Schlyter], a hollow place,
Grett. (in a verse). Lex. Poët.: the word is freq. in mod. usage, but
seems not to be recorded in old prose.
LAX, m. [Scot, lax; O. H. G. lahs; Germ, lachs; Dan. lak s; Swed.
lax] :-- a salmon, Edda 40, 72, Nj. 69, Fs. 35, 164, Fb. i. 539, passim:
the male lax is called hæingr (contr. hængr), cp. goð-lax, q. v. In Lent it
was forbidden even to mention meat by name, and hence at that season
people called it jestingly klauf-Iax, ' cloven-hoofed salmon, ' see the story
told in Maurer's Volks. 207, 208. II. freq. in Icel. local names,
Lax-á, L -- Laxwater, Salmon water, a name of many rivers; whence
Laxár-dalr, m. Laxwaler dale, and Lax-dælir, m. pl. the men from L.: Laxdæla-Saga, u, f. the Saga ofL., Eb. 334, Grett. 15 new Ed., Fms. ii. 257. COMPDS: laxa-fiski, n. salmon-dishing, Boldt. laxa- kast, laxa-verpi, n. a salmon casting-net, Boldt.
lax-á, f. a salmon river, Gþl. 419; see lax.
lax-bróðir, m. a kind of salmon.
lax-ganga, u, f. shoals of salmon entering rivers, Bs. i. 595.
lax-varpa, u, f. a salmon cast, Boldt.
lax-veiðr, f. salmon-fishing, Eg. 136, Ld. 14, Bs. ii. 140, 141.
lax-verp, n. a salmon-cast, B. K. 29.
LAZ and latz, n. [for. word, from Fr. lace, Germ, lat z, Lat. laqueus] '. -- a lace; kyrtia ok latz at síðu, kiriles laced on the sides. Eg. 602: drag-kyrtla latz, Fms. vi. 440.
laza, að, to l ac e; laza klæði sin, Sir. 81.
lazan, f. lacing; lazan klæða sinna, Sir. 82.
LÁ, f., pl. lar, the line of shoal water along the shore, edged by the surf; þekti hann at tré flaut í lánni, Mar.; hann hleypr nt í lárnar ok bregðr í fiskinn öðrum enda á snaerinu, Finnb. 220; liki Pompeius köstuðu þeir á sjá út, ok rciddi þat í lánni, Róm. 232: still in mod. usage :-- poet, the s ea generally, Lex. Poët.; odd-lá = blood, Höfuðl.; járn-lá. II. = Ix, craft, a äv. Afy. in Vsp. III. hai r, Lat. lanugo, cp. lóð; hár heitir lá, Edda 109.
LÁ, pres. lái, pret. láði, part, láð; [Ulf. laian -- \otoopw, John ix. 28, and used strong; A. S. lean; Hel. and O. H. G. lahan] :-- to blame; la e-m e-t, eg lái þér það ekki, I do not blome the e for it; or, það er ekki
luandi (gerund.), it is excusable. It is curious that no instance is on record from old writers, although the word must be old.
LÁÐ, n. [prob. akin to lán, Germ, lebn (ð = n), prop, denoting a
fief] :-- land, but mostly only in poetry: in the allit. phrase, land ols
láð, land and lea, Hkm. 21; fyrirgöra landi ok láði, Fms. xi. 363;
láð og log, land and sea; láðs og lagar dýr, an amphibious animal;
hann kom fram á eitt fágrt láð, Kar). 71: freq. in poetry, see Lex. Poët.:
as also in poet, compds, esp. as láð-gefandi, pa. rt. fief-giving: láð-
göfgaðr, part, gifted with lands: láð-Valdr, m. a fief-wielder = a king;
láð-varðaðr and láð-vörðr, m. a land-warder, all epithets of a king,
Lex. Poët.
lá-deyða, u, f. a smooth, dead sea.
láð-maðr, m. [an A. S. word, as the root vowel a = ei shews] :-- a
loadsman, pilot, guide; Keisarinn sendi konungi herlið mikit ok láðmenn
af sinu riki, Fms. xi. 313, v. 1. (cp. the verse), Fas. ii. 304 (in a verse).
láfi, a, m. a thrashing floor, barn floor, Stj. 397, 620, Gpl. 346; láfa
fili, a barn floor, N. G. L. i. 38; láfa garðr, a barn, Stj. 392, 397.
Láfi, a, m. a pet name = Olafr, Grarnm. p. xxxv.
LÁG, f., loóg in Edda 68, 85; [Swed. låga; Ivar Aasen log; Engl.
log] :-- a felled tree, log; lrf?g heitir ok tré þat er fellr í skógi, Edda 85;
loog, þat er tré, 68; vóru þar fen stór ok höggnar á lágir, Eg. 577; såtu
þeir allir samt á einni lag, Fms. i. 179, xi. 64, 332; þ;i spurði Hávarðr,
hverr fell af láginni ? Hkr. i. 241; ok því næst koma þeir at lag nok-
kurri er liggr urn þvera götuna, Fb. iii. 376: the word is now obsolete in
Icel. or is only used in the sense of II. pl. lugar, a deep, hollow
place; lag and laut are synonymous: the phrase, láta e-ð liggja í láginni,
to let a thing lie in the hole, i. e. hide, conceal it.
lá-garðr, m. a 'fence of la., ' the surf; þá sá þau at sylgja lá á steini í
lágörðunum, Bs. i. 317; kom þar urn síðir at hann þreyttisk á sundi,
var hann þá kominn í lágarða, dru hann þá niðr, í því sá hann hvar
kerling ein stór óð út at honum, Fas. 11. 435.
lága-söngr, m. the ' low-chant' in the Roman Catholic mass when
the host was elevated, Bs., Hom., H. E. passim; lágasöngva bók, kver,
skrá, the b oo k (scroll) containing the low-chants, Vm., Am., Pm.
lág-leikr, m. lowliness, 'humility. Mar.
lág-lendi, n. low land, flat land, Stj. 591.
lág-lendr, adj. low-lying, flat, of a county.
lág-liga, adv. lowly, Stj. 601; secretly, Fms. x. 425, 437.
lág-ligr, adj. low, Fas. i. 43.
lág-mæltr, part, loiv spoken, with a low voice, Fms. i. 159, Ver. 30.
lágna, að, to become high, of meat: part, lágnaðr, of meat, fish.
lág-nætti, n. ' low-night, ' the depth of night, midnight, opp. to high day
(hádegi).
LÁGR, adj., compar. lægri, superl. lægstr; [Dan. lav; Swed. l og;
not found in A. S., so that probably the Engl. low is borrowed from the
Scandin. word] :-- low; lát hæl þinn síga nokkut svá lægra en tær, Sks.
372; at nti sé lægra í hornínu en áðr, Edda 32; cn lægstr Magnúss kross,
Hkr. iii. 221; þá er sólin er lag um kveldit, when the sun is low on the
horizon, þiðr. 338: s h or t, þat er mitt ráð, at þú trúir aldri lágum manni
ok rauðskeggjuðum, F'ms. xi. 428; öxi mikla ok lágt skaptið, Sturl. i.
64; jjórðr enn lági, Ó. H. 139 :-- low, low-lying, of land, þegar regn
koma þá er úvært at biia þar sem lágt liggr, Fms. vi. 136 :-- low, of the
voice; hann svarar ok heldr lágt, i. 159; konnngr tók kveðju hans
lágt, Sturl. iii. 305; biðja fyrir sér lágt, Hom. (St.) II. phrases,
bera lágt höfuð, t o c a rry o ne's head low, hang the head, be discomfited,
Nj. 94; stefna þá at Birkibeinum ok standa nu en gum mun laegra en
þeir, are noworse off than they, Fms. ix. 44; en hina lægri daga (the lower
holy days) þrim aurum, K. Á. 170; munda ek þat vilja áðr þessu þingi
er lokit, at ér færit lægra, I would like to see ye lowered, humbled, Nj.
220; bera lægra hlut, t o ^ et the worst of it. Fms. v. 59, vi. 412.
lág-raddaðr, part. = lágraustaðr.
lág-raustaðr, part, low-voiced, Bárð. 176.
lág-skeptr, adj. with a s h or t handle, of an axe, Fms. ii. 71, 100.
lág-talaðr, adj. speaking in a low voice, Fb. i. 336.
lág-vaxinn, part, low-grown, short of stature, Fas. iii. 307.
Láki, a, m., contr. for þorlákr, Gramm. p. xxxv.
Lá-land, n. Laaland, a Danish island, Fms. xi.
lámr, m. [Gael, lamb] , a paw, of the hand, Edda no.
LÁN, n., but an older feminine is indicated by the compd lanar-
dróttinn; [A. S. lœ n; Engl. loan; Dan. laan] :-- aloan; in the saying, ekki
er lán lengr en hið cr; þiggja lán, to receive as a loan, Grág. i, 437; at
lani, as a loan, Fms. ix. 404; hafa at láni, to get on credit, Nj. 259;
selja at lani, to lend, Grág. i. 400. 2. with the notion of land, a fief;
en ef þú vilt þráliga halda á ríkinu, þá mun þér hinn til at fara á fund
hans ok görask hans inaðr, munu V('T þá biðja með þér, at hann fúi
þér at láni þetta ríki, Ô. H. 45; 11 því láni, Sighvat, cp. láð; Guðs bin,
a loan from God, Hom. 149. 3. metaph. luck, good luck; ó-lán,
ill-luck, freq. in mod. usage. COMPDS: láns-fé, n. lent money, Fms.
iv. 328, 0. H. 149, N. G. L. i. 22. láns-hestr, m., láns-hross, n. a
borrowed horse, Grág. i. 433. láns-klœði, n. pl. borrowed clothes, Al.
85. láns-maðr, m. a lucky man; ó-lúnsmaðr, an ill-fated man.
lána, að, to lend; þetta er lúnsfó er ymsir menn hafa lánat mér, Fms.
iv. 328; en þeim lánaði ht'n klæði er eigi úttu sjúlrir, Hkr. ii. 31; ok