This is page cv_b0374. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
374 LARFR -- LAUKR.
(Fenrir) running after the sun (Edda 7) and trying to swallow him. This poem however cannot be ancient, for this French word prob. came to Iceland through the English trade of the 15th century. The explanation given in Fél. x. 10 is erroneous. larfr, m., esp. in pl. larfar, rags, tatters. las-burða, adj. feeble, ailing. lasinn, adj. dilapidated, half broken, Orkn. 528: medic. ailing; eg er lasinn, hálf lasinn, I am not quite well. laska, að, to break asunder: reflex. to be half broken: part. laskaðr, bruised, and of wood with flaws. laski, a, m. a flaw, fissure in wood. II. the wrist-piece of a gauntlet beneath the thumb, (opp. to ló or lóð = the finger part); the phrase, á ló og laski! The foreman of a fishing-boat divides the catch of fish into two heaps, then throws a glove between these heaps, and turning his face away shouts, á ló og laski! whereupon each man of the crew has, in his turn, to choose either the ló or the laski, and take his share according to the side to which the laski or the ló points. las-legr, adj. = lasinn. las-leiki, a, m. ailment. las-meyri, f. decrepitude, Mar. las-meyrr, adj. mellow, decrepit, Band. 28 new Ed., Stj. 98. lasna, að, to decay, become dilapidated. last, n. vituperation, Sighvat, freq. in mod. usage. LASTA, að, [Germ. lästern], to blame, vituperate, speak ill of; löstuðu þat flestir, Eg. 196; mun sjálft lofa sik ef vel er, enda mun sjálft lasta sik ef ílla er, Nj. 176; Þorfinnr jarl kom þá at ok lastaði ekki verkit, Orkn. 114; lýta ok lasta, Stj. 135, Greg. 49; lasta Guð, to blaspheme, Fb. i. 287. lasta- in compds, see löstr. lastan or löstun, f. slander, reproach, blame; lof eð löstun, MS. 677. 10, Ísl. ii. 450. lastanar-orð, n. pl. words of blemish, Fms. vi. 33. lastan-ligr, adj. (-liga, adv.), reprehensible, Mar. last-auðigr, adj. vicious, evil, 655 xi. 2, Hom. last-fullr, adj. full of evil, Hom. 24. last-ligr, adj. slanderous, Germ. lästerlich, Rétt. 61. last-mæli, n. slander, Grág. ii. 148, Fms. viii. 252, Pass. 11. 15. last-orð, n. = lastmæli, Fas. i. 107. last-samligr, adj. (-liga, adv.), reprehensible, Stj. 156. last-samr, adj. slanderous, Stj. 8. last-varliga, adv. without guile or sin, Bs. i. 300. last-varr, adj. guileless, virtuous, Sks. 24, 687. lata, að, to be slow, slacken, abate: impers., Helgi sækir at fast er hann finnr at Þorgrími latar, Fs. 138; þá er hann finnr at élinu latar, abates, (latrar Ed.), Fms. xi. 137. latan, f. slackening :-- metaph. dissuasion, Sturl. ii. 106. lat-hendr, adj. slow of hand, Sturl. iii. 200. lati, a, m. the late or lazy one, Edda (Gl.) lat-liga, adv. slowly, Fms. vi. 207, Krók. 42, MS. 686 B. 1. LATR, adj., fem. löt, neut. latt, compar. latari, superl. latastr; [Ulf. lats = GREEK, GREEK; A. S. læt; Engl. late, lazy; O. H. G. laz; Germ. lass; Swed. lat; Dan. lad] :-- slow, lazy, Sturl. ii. 155, Fms. xi. 256; latr ok ó-hlýðinn, 686 B. 2: so in the saying, latr sækir latan heim: with gen., latr e-s, Fms. xi. 256; ó-latr, diligent: passim and freq. in mod. usage, eg er latr, latr að læra, latr að vinna, etc. LAUÐR, n., mod. löðr, but the diphthong is borne out by old rhymes as, lauðri, rauða, Fms. vi. 47 (in a verse); nauð, vii. 66; as also by the derivative leyðra, q.v.: [A. S. leaðor = a kind of nitre, used for soap; Engl. lather] :-- the froth or foam of the sea water; lauðr var lagt í beði, Fms. vi. 180 (in a verse); ljótu lauðri dreif á lypting, id.; alda lauðri faldin, Orkn. (in a verse); viðr þolir nauð í lauðri, Fms. vii. (in a verse): lauðr Óðins elda, poët. = the blood, Gísl. (in a verse); haf-lauðr, sea-scum, Lex. Poët.; vápn-lauðr = blood. II. in prose esp. of a kind of nitre or soap used in cleaning, e.g. the head; cp. Swed. lodder = a kind of soap, Engl. lather; ok þó hón höfuð hans, ... ok hafði hón eigi þvegit lauðr ór höfði honum, Ísl. ii. 333 (Heiðarv. S.): líneik (the maid) strauk lauðri um skör mína, Vígl. 82 new Ed. (in a verse). lauðra, að, mod. löðra, to foam, to be dripping wet with salt water: and esp. of blood, löðrandi af blóði, dripping with blood. lauðrungr or löðrungr, m. a box on the ear, prob. metaph. from washing and lathering the head; [cp. vulgar Engl. to lather = to beat.] LAUF, n. [Ulf. laufs = GREEK; A. S. and Engl. leaf; Germ. laub; Dan. löv; Swed. löf] :-- a leaf, foliage, Hðm. 5, Fs. 135; aldin eða lauf, Gret. 14, Sks. 105; rjúpna-lauf :-- metaph., lauf á hjálmi, El. 17, Sturl. iii. 140: in local names, Lauf-áss, whence Laufæsingar, the men from L. COMPDS: laufa-dráttr, m. leaf-formed embroidery, Art. laufa-fettir, m. a name of a fox, Edda (Gl.) lauf-blað, n. a 'leaf-blade,' single leaf, Edda 29. lauf-góðr, adj. leafy, abundant in leaves, Barl. 149. lauf-grænn, adj. leaf-green, Rkv.; laufgrænn kyrtill, Hrafn. 13, El. 12. lauf-gyltr, part. gilt-wreathed, MS. 4. 16. lauf-hús, n. a 'leaf-house,' Hkr. iii. 180. lauf-segl, n. a leaf-shaped sail; in the phrase, sigla með laufsegli at e-m, to deal leniently with a person, Eb. 96, Fas. i. 7. lauf-settr, part. ornamented with leaves, El. lauf-skáli, a, m. a 'leaf-house,' summer-house, Konr., Fas. iii. 303, Karl. 78. laufskála-hátíð, f. the Jewish feast of Tabernacles, O. T. lauf-steindr, part. leaf-dyed, = laufgrænn, Karl. 341. lauf-viði, n. leaf-wood (ash, elm, etc.), opp. to needle-wood (fir, pine), B. K. 55. laufgask, að, dep. to be leafy, Skálda 200: part. laufgaðr, leaved, Bær. 15, Barl. 149, Pass.: metaph., laufgaðr hjálmr, El. Laufi, a, m. the name of the sword of the hero Böðvar Bjarki, Landn. lauf-léttr, adj. light as a leaf. lauf-ligr, adj. leafy, Sks. 627. lauf-ugr, adj. leafy, Konr. lauf-viðr, m. leaf-wood, = laufviði, Merl. LAUG, f., old dat. laugu; with the article laugunni, Rd. 276, Thom. 484, but lauginni, Sturl. ii. 98, Fms. vii. 150; pl. laugar: [cp. Swed. lör; Dan. löver in lör-dag, löver-dag, = Icel. laugar-dagr, q.v.] :-- a bath; hón varðveitti barn drottningar óborit meðan hón var í laugu, Landn. 110; taka laugar, Fs. 72; þar vóru laugar görvar, en er konungr var í lauginni var tjaldat yfir kerit, Fms. vii. 150; prestr er skyldr at vígja þrjár laugar um dag (of baptismal water), N. G. L. i. 347; laug skal göra hveim er liðinn er hendr þvá ok höfuð (of washing the dead), Sdm. 34 (Bugge); síðan vóru borð tekin, en Flosi tók laugar ok lið hans, Nj. 176, (hand-laug, mund-laug, q.v.): the bath in which a new-born infant is washed is called laug. II. in Icel. a hot spring, which was used for bathing; en Föstudags-aptan fóru biskupar báðir til laugar í Laugar-ás eptir náttverð, Bs. i. 78; eitt hvert kveld er þeir fóru til laugar, ... en laugin (the spring) var ekki á almanna-veg, 621; þat var eitt kveld er Snorri sat í laugu, at talat var um höfðingja, ... Sturla Bárðarson hafði haldit vörð yfir lauginni ok leiddi hann Snorra heim, Sturl. ii. 98; fyrir sunnan ána eru laugar (hot springs) ok þar hjá jarðholur stórar, Eg. 747; Kjartan fór opt til Sælingsdals-laugar (the well in S.), jafnan bar svá til at Guðrún var at laugu, Ld. 160; Gestr kemr til Sælingsdals-laugar, ok dvelsk þar um hríð, Guðrún kom til laugar ok fagnar vel Gesti frænda sínum, 124. III. in Icel. the hot springs were public bathing-places, and the word is freq. in local names, Laugar, f. pl., Laugar-á, Laugar-áss, Lauga-ból, Laugar-brekka, Laugar-dalr, Laugar-dælar, Laugar-nes, Lauga-land, Lauga-vatn, Lauga-fell, Laugar-vellir, Lauga-sker, Laugar-hús, Landn.; see the Sagas, the map of Icel., Eggert Itin.; and as the latter part of a compd, Valla-laug, Sælingsdals-laug, Reykja-laug, etc., all indicating places with hot springs used for baths in olden times. IV. Saturday was the day appointed for cleansing and bathing, and hence the day took its name, laugar-aptan, m. 'bath-eve,' Saturday evening, Ísl. ii. 274: laugar-dagr, m. 'bath-day,' Saturday, Grág., K. Þ. K., N. G. L., the Sagas passim: laugardags-morginn, m., -kveld, n. Saturday morning, evening, passim: laugar-kveld, n. = laugaraptan, Ísl. ii. 247: laugar-morginn, m. 'bath-morning,' Saturday morning, Ísl. ii. 232: laugar-nátt, f. 'bath-night,' Saturday night, (the night between Saturday and Sunday, as shewn by Sturl. ii. 170); ok er lofat at eta hvítan mat miðviku-nátt ok laugarnátt í Hvíta-dögum, K. Á. 188, K. Þ. K. This washing and fasting had a religious character, as is shewn bv laugavatn, Sól. 50; as also by the verse in Skíða R., -- aldrei frá ek at aumum þrjót | mun íllra meina batna | fyrr en lofar at leggja af biót | ok laugarnætr at vatna, 202: and that it came from the remote heathen age, when the year was still counted by pentads and not by heptads, we may infer from the freq. use of laug as the latter part of the compd in proper names, esp. of women, Ás-laug, Guð-laug, Þór-laug, Odd-laug, Sigr-laug, Snæ-laug, Vé-laug (= the Holy well, the Holy bath); and of men, Her-laugr, Guð-laugr, see Landn. and the Sagas. V. COMPDS: laugar-hús, n. a bath-house, Bs. ii. 22. laugar-ker, n. a bathing-tub, MS. 451. laugar-píning, f. 'passion' in a bath, of a bishop who died when in a bath, Bs. i. 78, (see the context of the passage.) lauga-vatn, n. bathing-water, Sól. 50. lauga, að. [Swed. löga; cp. Lat. lavare], to bathe; þeir tóku kyrtil Joseph, lauguðu hann ok lituðu í kiðja-blóði, Stj. 194; hann laugaði öxina í blóðinu, Eb. 200; þvá hann ok lauga, Greg. 61; fór hann þá út til Jórdanar ok laugaði sik þar sem siðr er til pálmara, Hkr. iii. 67: a nurse's term, to bathe a new-born infant, performed in olden times, and perhaps still, with some ceremony. II. reflex. to bathe; laugaðisk konungr í ánni Jordan, Fms. vii. 87, 92; allr líkami Lausnarans laugaðist þá í blóði hans, Pass. 3. 9: metaph., laugaðr í leiri ok moldu, Karl. 409; silfri laugat, Fas. iii. 627; laugaðr í rauðu gulli, i. 172. laug-móðr, adj. 'bath-weary,' weary after having bathed, Thom. 484. lauk-jafn, adj. 'leek-even,' straight, just, metaph. from the plant, Sighvat. LAUKR, m. [A. S. leâc; Engl. leek; O. H. G. louh; Germ. lauch; Swed. lök; Dan. lög] :-- a leek; hón hafði þar gört í steinkatli stappalauk (onion) ok önnur grös, ok gaf at éta enum sárum mönnum, þvíat kenndi af laukinum út ór sári því er á hol var, Ó. H. 223. 2. in old writers and in poetry esp. garlic (geir-laukr, q.v.), Fas. 176, 205, 246; þá var grund gróin grænum lauki, Vsp. 4; lítið kveða lauki gæft til auka, a saying, Sighvat, Lex. Poët., passim. 3. metaph. of sleek, taper-