This is page cv_b0362. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
wanion; Germ. weinen] :-- either, kveina um e-t (mod. k. yfir e-u), to complain of a thing, or absol. to wail, mourn, lament, but not used transitively as in A. S.; er hér kveinat um eldiviðar-fæð, Fms. i. 291; görðit hón hjufra né höndum slá, né k. um sem konur aðrar, Gkv. 1. 1 (2. 11); taka nú k. um þat, er ..., Al. 52, Fas. iii. 154; hón kveinaði um mjök meðan hón starfaði, Hom. 113: absol., munu þér k. ok kalla til Dróttins, Stj. 441; krytja eðr k., 370, Fas. i. 200; en þeir létu sem þeir heyrði eigi hvat er hón kveinaði, Fms. vi. 352.
kveinka, að, to complain; k. um e-t, O. H. L. 78, Rb. 174, Bs. ii. 64: mod., k. sér, to wail, cry, from pain.
kveinkan, f. lamentation, Rb. 174, Bs. ii. 561, Thom. 248, Karl. 191.
kvein-samlegr, adj. lamentable, Al. 149.
kvein-stafir, m. pl. wailings, lamentations, Al. 154.
KVEISA, u, f. a whitlow, boil; hafa kveisu í fæti, Hrafn. 14; kveisa er komin í hönd þér, Pr. 470; kveisu-nagli, the core of a boil, Hrafn. 14, 15, Nj. 244; kveisu-sullr, a boil, Bs. ii. 168: in mod. usage, of shooting pains, iðra-k., colic: as also, flug-k., shooting pains. kveisu-gras, n., botan. entiana.
kveistinn, adj. touchy, tender; þú ert svo kveistinn!
kveistni, f. touchiness, tenderness.
kveita, u, f. [kveite, Ivar Aasen], a halibut, flounder (heilag-fiski); kalt vatn augum en kveita (kvett or kveit. MS.) tönnum, lérept líki, in the Merman's song, Fas. ii. 33; this is prob. the meaning of the word in this much-contested passage, and not as suggested in Aarb. (1866) 377.
kveita, tt, a false form for kneyta, Fas. ii. 131.
KVELD, n., proncd. kvöld: [akin to kvelja, for evening is the quelling or killing of the daylight; Ivar Aasen kveld; Swed. quäll] :-- evening; in Icel. as well as in Norway kveld is the common popular word, whereas aptan (eve) is poetical and solemn; kveld is prob. elliptical, from kveld dags, quelling of day: sayings, at kveldi skal dag leyfa, Hm.; allir dagar eigu kveld; at kveldi, at eve, in the evening, K. Þ. K. 102; at kveldi dags, on an evening, Fms. vi. 83, Eg. 106; í kveldi, this evening, Skíða R.; í kveld, to-night, Stj. 121, Nj. 252; á kveldit, in the evening, Ld. 14; um kveldit, Nj. 6, 120; ok er mjök leið á kveldit ..., þat vilda ek at þú færir eigi heim í kveld, ... Gunnlaugr kom eigi heim um kveldit, Eb. 46, 48; þat kveld er líkmenn kómu heim, 268; á kveldum, Fs. 143. COMPDS: kveld-langt, n. adj. the evening long; drekka k., Fas. i. 13, Barl. 144, Sd. 141. kveld-lestr, m. an evening lesson, evensong, Safn i. 85; see húslestr. kveld-ligr, adj. vesper time, Sks. 41. kveld-matr, m. = kveldverðr. kveld-mál, n. eventide, Fr. kveld-máltíð, n. a supper, Fas. iii. 282: eccl. the Lord's Supper, Germ. Abendmahl, Dan. Nadverd, Swed. Nattvard: Kveldmáltíðar-Sacramenti, n. the Holy Communion. kveld-riða, u, f. an 'evening-rider,' night-hag, witch, riding on wolves in the twilight, Hkv. Hjörv. 15, Hallfred, Lex. Poët.; Þorbjörn stefndi Geirríði um þat at hón væri k., Eb. 46; hón var fjölkunnig, ok hin mesta k., Fas. iii. 650; kveldriðu stóð, the 'ogress-steed' = the wolves, Hallfr. kveld-roði, a, m. the evening red of the sky, opp. to morgun-roði. kveld-seta, u, f. a sitting up late, Fms. vii. 126. kveld-stjarna, u, f. the evening star. kveld-svæfr, adj. fond of sleep in the evening, opp. to morgun-svæfr, Eg. 3, Fms. vii. 126. kveld-söngr, m. evensong, vespers, MS. 625. 178, Bs. i. 849. kveld-tími, a, m. eventide, Fas. ii. 427. Kveld-úlfr, m. a nickname, Eg. kveld-vaka, u, f. eve-wake, the time between twilight (rökkr) and bed-time, when people sit and work by candle-light, also simply called vaka. kveld-verðr, m. a supper.
kvelda, að, mod. kvölda, to draw towards evening; er kveldaði, Fms. iii. 114, vi. 156, Hkr. i. 24, Fs. 14; nú tekr at k., Al. 81; þá var svá kveldat, at ..., Fms. xi. 63; vert þú hjá oss, þvíat kvölda tekr og á daginn líðr, Luke xxiv. 29: absol., áðr en þessi dagr kveldi, MS. 4. 32.
KVELJA, pres. kvel, pret. kvaldi, part. kvalðr, kvaliðr, kvalinn; with neg. suff., imperat. kvelj-at, Vkv. 31; [A. S. cweljan; Engl. to quell, kill; Hel. quellian = cruciare; Germ. quälen; Dan. quæle; Swed. quälja] :-- to torment; mátti enga skemtan af hafa at kvelja þá, Eg. 232; at hann mundi svá vilja kvelja hana, Fms. vi. 352; ek skal alla vega láta k. Markvarð, Mag. 2; at eigi kveli bruna-þefr bókanna þá menn er ..., 656 B. 1; ekki má verra vera en öfund sú, er kvelr af anuars góðu, Hom. 21; hann barðisk allan dag í gegn mér ok kvaldi mik, Fms. viii. 240; kvelit mik ekki lengr, Anal. 186; Grímhildr kvelr bræðr sína, Þiðr. II. reflex. to be tormented; kveljask í vesöld, Fs. 172; muntu kveljask með fjándanum í Helvítis loga, Fms. i. 202; þvíat ek kvelst þungliga í þessum loga, Luke xvi. 24; nú er hann (Lazarus) huggaðr en þú kvaliðr, Greg. 22; hann varð ílla við ok kveðsk kvaldr, ... er hann skyldi kveljask úti í hverju íllviðri, Grett. 178 new Ed., Fs. 172: to be quelled, þá kvölðusk öll ráð fyrir konunginum, Hom. 112. III. part. as adj.; klárinn sækir þangat mest sem hann er kvaldastr, Fas. ii. 252.
kveljari, a, m. a 'killer,' tormenter, 656 B. 5, Al. 78.
kvelling, f. [perhaps akin to keli-, q.v., cp. also kvilli], ailment, ailing, Post. 210, Grett. (in a verse). kvellinga-samr, adj. ailing, valetudinarian, Eg. 126, Sturl. ii. 53.
kvelli-sjúkr, adj. ailing; ekki hefi ek verit k., Ld, 54, Eg. 126.
kvelli-sótt, f. ailment, Eg. 519.
kvelni, f. quailing, despondency, Hom. 86.
kvendi, n. a woman, womankind, Stj. 71, 257, 289, Grett. 161 A; kvendum ok körlum, MS. 4. 13: in mod. usage in a low sense.
Kvenir, m. pl. the Tchudic people of Kvenland in northern Russia, Eg.
KVENNA-, gen. pl., see kona B.
kvenn-borinn, part. cognate, Fms. iv. 8.
kvenn-búnaðr, m. women's dress, Eb. 256, Edda 68, Stj. 186.
kvenn-dýr, n. a she-beast, Stj. 71, 77.
kvenn-fat, n. woman's attire, Landn. 119, N. G. L. i. 255.
kvenn-fólk, n. woman-folk, women, Fas. iii. 644, freq. in mod. usage.
kvenn-fugl, m. a hen-bird, Pr. 409.
kvenn-gildr, adj., opp. to karlgildr, q.v.: in the phrase, k. úmagi, a half pauper, who can do something for himself, Vm. 52, D. I. passim.
kvenn-gjöf, f. a gift to a woman, N. G. L. i. 75.
kvenn-hallr or kvenn-hollr, adj. amorous, Fms. v. 341.
kvenn-hempa, u, f. a woman's petticoat.
kvenn-kenna, d, to address as a woman, Fas. iii. 75, Vígl. 24: gramm. kvennkendr, feminine, Sks. 103, Clem. 29.
kvenn-kind, f. womankind, Stj. 79.
kvenn-klæði, n. pl. women's dress, Grág. i. 338, Landn. 119, N. G. L. i. 75.
kvenn-kné, n. kin by the woman's side, cognate lineage, Hkr. i. 112: a female degree of kin, Fms. ix. 251, 327.
kvenn-kostr, m. a good match, of a woman, Fb. i. 407; þótti sá k. einnhverr beztr í Noregi, Fms. vi. 353; hinn bezti k., Grett. 71; um kveldit varð þeim tíðrætt um kvennkosti, Korm. 56.
kvenn-kvikendi, n. a female creature, Stj. 80, Sks. 103.
kvenn-kyn, n. the female sex, Hom. 31, Stj. 56, Barl. 24.
kvenn-kyrtill, m. a woman's kirtle, Bs. i. 506.
kvenn-leggr, m. kindred by the woman's side, the cognates, Gþl. 244, Fms. i. 6.
kvenn-legr, n. fornication, N. G. L. i. 377.
kvenn-liga, adv. woman-like, lady-like, Vígl. 33.
kvenn-ligr, adj. woman-like, Bs. ii. 152, Fas. iii. 576, Fs. 134.
kvenn-list, f. female skill, Vígl. 48 new Ed.
kvenn-maðr, m. a woman, freq. in mod. usage (see kona), Ld. 8, MS. 4. 23; kvennmanna bein, Eb. 338, and in countless compds; kvennmanns-búnaðr, kvennmanns-föt, a woman's dress, Bárð. 173.
kvenn-mannligr, adj. woman-like, Sks. 169, Fas. iii. 528.
kvenn-nýtr, adj. virilis, Stj. 195.
kvenn-samr, adj. given to women, Sturl. ii. 195, Róm. 250.
kvenn-semi, f. the being given to women, Hom. 86, Finnb. 300.
kvenn-sift, f. (kvenn-svift, N. G. L. i. 78, 79), kin by the woman's side, cognate lineage, opp. to karlsift (q.v.), Grág. ii. 176, Hkr. i. 112, Fms. i. 6; kvennsiftar-maðr, a cognate relative, N. G. L. i. 79.
kvenn-silfr, n. the silver or jewels of a woman's dress.
kvennska, u, f. womanhood, Stj. 5: chastity, Gþl. 140, Bær. 11.
kvenn-skari, a, m. a bevy of ladies, Konr. 42.
kvenn-skikkja, u, f. a woman's cloak, Nj. 200, Fms. ii. 134.
kvenn-skinn, n. womankind, in a low sense, Mar.
kvenn-skratti, a, m. a bad woman, termagant, Gísl. 52.
kvenn-skrúði, a, m. woman's attire. Fas. ii. 377.
kvenn-skygn, adj. looking after women, Fas. iii. 527.
kvenn-skörungr, m. a stately, great lady, Nj. 30, Dropl. 6, Fs. 102.
kvenns-ligr, adj. = kvennligr, Al. 34, 172.
kvenn-stólar, m. pl. women's seats or pews in church.
kvenn-styrkr (kvenn-sterkr), adj. a match (in strength) for a woman; varla ætla ek þik kvennstyrkan, Grett. 119 A, Fas. iii. 572.
kvenn-svift, f. = kvennsift.
kvenn-söðull, m. a woman's saddle, side-saddle, Fms. x. 87.
kvenn-úmagi, a, m. a female pauper, Vm. 117, Bs. i. 285.
kvenn-váðir, f. pl. 'women's weeds,' petticoats, Þkv.
kvenn-vælar, f. pl. female plannings, Gísl. 44.
KVER, n. [a for. word; Engl. quire], a sheet folded in a book; var stolit ór (the book) einu kverinu, Fms. viii. 402; þar er aspiciens bók í kverum (not bound), Vm. 122; bækr tuttugu, ok fimm kver at auk, Pm. 5: in mod. usage a small book, volume, Bæna-kver, a Prayer-book; Stafrofs-kver, an a b c book; Fræða-kver, Hallgríms-kver, Þorláks-kver, = the poems of Hallgrim, Thorlac; and esp. with the article Kverið = the volume containing the Catechism.
KVERK, f., pl. kverkr, mod. kverkar: I. in sing. the angle below the chin; hann tók undir kverkina ok kyssti hana, Nj. 2; ok var allt þrútið undir kverkinni, Bs. i. 382; Þjóstólfr laust undir kverkina, Fms. vii. 211: metaph. the inner bight or angle, of an axe, undir kverk öxinni, Nj. 84; féll hverr boðinn í kverk öðrum, Fms. xi. 13; bita-k., sperru-k., the angle under a cross-beam. II. in plur. the throat; konungr for höndum um kverkr sveininum, Ó. H. 196; ör stóð um þverar kverkrnar, Eb. 244; tekr hann þá um kverkr henni, Fms. iii. 224; höku, kinnr eða kverkr, Edda 109; þá er hann leggr hana um kverkr sér, MS. 625. 183; hann laust fremri hyrnu undir kverkr þeim, Fms. vii. 191; nístir tunguna við kverkrnar, Al. 77, Grett. 101 new Ed.; kverknar