This is page cv_b0359. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
KUNNANDI -- KUTI. 359
viii. 350. 3. with prep.; kann ek ekki við því at yðr þykki sumt ofjarl en sumt ekki at manni, I do not care for what you call ..., Fms. vi. 53; kannka ek mart við veifanar-orði manna, I take no notice of idle rumours, Hallfred; hence the mod. phrase, kunna við e-ð, to be pleased with; eg kann ekki við það, I do not like it; kunna vel, ílla við sik, to feel happy, unhappy in a place or condition; eg kann vel við mig þar, I like the place. B. To be able, Lat. posse, (in Engl., can, pret. could, has ceased to be used except in the finite moods), with infin.; the senses often run one into the other, but the use of the infinitive shews that the sense can is at least partly implied; þá mælti konungr, ertu skáldit? -- Hann sagði, kann ek yrkja, I know I can make verses, Hkr. i. 288; hann kunni görr veðr at sjá en aðrir inenn, Eb. 150; þá hluti er þeir kunna honum til at segja, 112; freista hvat hann kynni segja honum, Hkr. i. 228: hón sagði hann eigi k. at þiggja sóma sinn, Fs. 131; hugsit um hvar þann mann kann fá, where that man can be had, Stj. 460; svá hygginn at hann kunni fyrir sökum ráða, Grág. ii. 75; hvárt kanntú mér höll smíða? 656 B. 8; þeir er mildlega kunnu stýra Guðs hjörð, Hom. 37; kanntú nökkut yrkja? Fms. vi. 361; kunna eigi at mæla, he could not speak, Ld. 30; mikil tíðendi kannþú (= kannt þú) at segja af himnum, Edda 12; þú skalt eigi kunna frá tíðindum at segja, thou shalt not be able to tell the tidings, shall not escape with life, Nj. 8; um þá hluti er ek kann görr at sjá en þér, Ld. 186; ekki kann biskup görr at sjá mann á velli en ek, Fms. ii. 173. II. to chance, happen; ef Björn faðir þeirra kann fyrr andask, if B. should happen to die first, Dipl. v. 3; hvar sem þik kann at bera, wheresoever thou may happen to arrive, Fms. iv. 176; ef nokkut kann þat til at bera á þinni æfi, Gísl. 25; ef hann kann lengr at dveljask í brottu, D. N. v. 43; ok hón kann af þessum heimi brott at fara, iii. 137. C. Recipr. to know one another; þeir kunnusk, Mork. 106. 2. part. kunnandi, cunning, knowing, learned, with gen.; veit ek at þú ert margs kunnandi, 655 xix. 3; hón var margs kunnandi, Fs. 73; Gyða var marg-kunnandi á fyrnsku ok fróðleik, 131. kunnandi, f. knowledge, Edda 31, Bær. 19, Hom. (St.) kunnand-leysi, n. want of knowledge, N. G. L. i. 346, 361. kunnasta and kunnusta, u, f. [Germ. kunst], knowledge, knowing, Jb. 353 B, Fms. vi. 95, Edda (pref.), H. E. ii. 59: with the notion of witchcraft, Fms. i. 8, Stj. 101, Landn. 179. COMPDS: kunnustu-lauss, adj. ignorant, kunnustu-leysi, n. ignorance, N. G. L. i. 346. kunnátta, u, f. knowledge, Edda (pref.), Fms. iii. 184, freq. in mod. usage: as also of knowing by heart, þetta er engin kunnátta! -- magical knowledge, Eb. 44, Landn. 179. COMPDS: kunnáttu-lauss, adj. ignorant. kunnáttu-leysi, n. ignorance, Fms. ix. 331. kunn-göra, ð, to make known, publish, Dipl. iii. 5, 9, Fas. i. 28, iii. 189. kunnig-leiki, a, m. information, knowledge, of a thing, Fas. i. 9: familiarity, acquaintance. kunnigr, adj., mod. kunnugr: I. [kunna], 1. of a thing, known; göra kunnigt, to make known, Eg. 282; vera kunnigt, to be known, 36, 38; hinna fyrri biskupa sem lands-háttr var hér kunnigri, H. E. ii. 79; menn svá vitrir, ok kunnig lögin, to whom the law is so well known, Hkr. iii. 258; þér mun hér kunnigt um húsa-skipan, Eg. 235; var mér kunnigt um Brynjólf, enn kunnara um Bárð, 39; kunnigt er mér um hag ykkarn, Nj. 17; þat er yðr kunnigt, you know well, Fær. 138. 2. wise, supernatural, in which sense it has the contr. forms kunngir etc.; Ása-fólk var svá kunnigt, at allir hlutir géngu at vilja þeirra, Edda (init.); Haraldr konungr bauð kunngum manni at fara í hamförum til Íslands, Hkr. i. 228; Simon Magus lastaði Petrum ok kvað hann vera kunngan mjök, Post. 656 C. 26; margar kunngar úvættir byggja land þat, Fms. xi. 182; fjöl-kunnigr, q.v. 3. in mod. usage, knowing well, well acquainted, familiar; vel kunnugr, gagn-kunnugr, hund-kunnugr, intimately acquainted. II. [kyn], high born; Ás kunnigan, Rm. 1; kunnigri kván Niðaðar, Vkv. 23: kindred, Ás-kunnigr, Goð-k., Álf-k., q.v. kunningi, a, m. a friend, acquaintance, but less than vinr; vinir ok kunningjar, Eg. 116, Fms. ii. 5, 308, iv. 379, vi. 329, xi. 262, Fs. 8, Sks. 447; forn-k., an old acquaintance. kunn-kona, u, f. a female acquaintance, Ó. H. 196, Greg. 33. kunn-leikr, m. (-leiki, a, m.), knowledge, intelligence; göra e-m e-t í kunnleika, to inform a person of, Fms. vi. 400, vii. 33, Ísl. ii. 182, Bs. i. 717, Fs. 21; e-m er k. á e-n, to know, be informed of, Grág. ii. 343; var honum allr k. á Brynjólfi, he knew B. very well, Eg. 162, Rd. 285; ef þeir eru hér sumir, er eigi er þat í kunnleika, who does not know, Fms. viii. 313; ok má þat opt annarr vita er öðrum er eigi í kunnleika, Bret. 99. 2. intimacy, familiarity; þar vóru áðr kunnleikar miklir með þeim Sigurði, Eg. 37; nú hafa lengi kunnleikar milli vár verit, Valla L. 202; fékk Steinn þar allgóðar viðtekjur, þvíat þar vóru áðr kunnleikar miklir með þeim, Ó. H. 143. kunn-liga, adv. intimately, as an old acquaintance; kveðjask k., Fb. i. 272; þessi maðr kvaddi Þorgils kunnliga, Ld. 276; vitja mín k., Fs. 131; Þorgils skyldi k. senda menn til Sigurðar, Fms. vii. 220; vitja þú k. Þorkels Geysu, hvenar sem þú þykisk þess við þurfa, vi. 223; þá leita þú k. á fund þess manns er ..., 224; látask k. við, Fs. 88; kunnliga ríða þeir þó, 105. kunn-maðr, m. a friend, acquaintance, Hkr. ii. 3, Fms. viii. 15, MS. 732. 13. kunn-mið, n. a word of unknown sense in Orkn. 386; prob. corrupt from some Gaelic local name. kunnr, adj., older kuðr, which form is freq. in poets, Hm. 56, and in old MSS.; dat. fem. sing, kuðri (notae) rhymed with Súðvík (Southwark), Ó. H. (in a verse), as in the compds ú-kuðr etc.; [Goth. kunþs; A. S. cuð, whence Engl. un-couth, prop. = strange; Germ. kund] :-- known; vil ek göra þér kunnt, hvat vera skal um þínn hag, 655 ix. A. 2; var mér kunnara um Bárð. Eg. 39; þér munu kunnar leiðir, Fms. i. 71; jókk því es mér varð síðan kunnara, Íb. (pref.); jafn-kunnr; Björn var frægr maðr ok mörgum kuðr (kunnr, Ó. H. 53, l.c.) at sýn ok at máli, Hkr. ii. 78: familiar, grannar þínir ok kunnir menn, neighbours and friends, Hom. 151; vinir hans ok kunnir menn, Sks. 109; þeir vóru mjök kunnir áðr, intimate friends, Ld. 166. 2. with prep.; kunnr at e-u, known, convicted of; verðr hann at því kunnr eða sannr, N. G. L. i. 16, Gþl. 17: in a good sense, en þú, Einarr, ert k. at drengskap, Fms. vi. 21; emk kuðr at slíku, Fms. vi. (in a verse); kuðr at máli = málkunnugr, 'speech friend,' on speaking terms, Hm. 56: nafn-kunnr, famous; ú-kunnr, unknown. kunnug-lega, adv., mod. for kunnlega, q.v. kunnug-leiki, a, m., mod. for kunnleikr. kunta, u, f. cunnus. kurfaldi, a, m. a coal cutter (?), a mean churl, cp. Dan. kulsvier, Fms. vi. 363 (in a verse). KURFL, n., proncd. kurl, cuttings of wood for charcoal. Fas. iii. 356, freq. in mod. usage: the saying, það koma ekki öll kurl til grafar, not all the cuttings come into the coalpit, of waste. kurfla, að, mod. kurla, to chop kurfl; kurflaðr viðr, Jb. kurfr, m. a chip, a cut-off piece; hann hafði í hendi af spjótbroti lítinn kurf, Karl. 329: flugu kurfarnir yfir höfuð þeim, Art. 82. KURR, m. (kuðr, Skíða R. 34, for the sake of rhyme) :-- a murmur, grumbling, uproar; staðnaði þá kurr búandanna, Ó. H. 69, Hkr. i. 142; þá varð þegar kurr mikill af bóndum, Fms. i. 33; hann lét þá eigi heyra íllan kurr kaupmanna, Nj. 124; kurr nokkurr hafði verit í herinum, Fms. ix. 497, v.l.; engi þorði þenna kurr djarflega upp at kveða, Ó. H. 51; sögðu þeir honum kurr bónda um fjár-drátt, Fms. vi. 191. 2. rumour; þá flaug til konungs kurr nokkurr, Stj. 521; spurðisk þessi kurr í Vindland, Fms. x. 341; sá kurr mun loginn, Ld. 34. kurra, að, [Dan. kurre, of the whirr of birds of the grouse kind], to murmur, grumble; hvat sem ér Danir kurrit, Fms. xi. 246; kurraði þat hverr í sínum híbýlum, Sturl. iii. 127; vinnumenn ok þrælar kurruðu um þat, at ..., Fms. i. 33; bændr kurruðu ílla, Orkn. 40; kurruðu bændr mjök, Fms. vi. 191; hví sitja bændr eigi niðr ok hlýða eyrendi, en kurra eigi svá, Fb. ii. 393. kurr-hugr, m. or kúr-hugr, low spirits; vera í kúrhuga, to be concerned, anxious, Fms. ix. 462; hann bað menn eigi vera í kurrhuga um þetta, 478, Thom. 400. KURT, f. [for. word], courtesy, chivalry, good manners; þá kurt (chivalrous feat) nam ek í Húnalandi, Þiðr, 57, Konr. 9; með kurt ok hævesku. Fas.: freq. in poets of the 15th to the 17th centuries, enga ber kurt, Hallgr.; hjartað mitt er hlaðit með kurt, a ditty, Ísl. Þjóðs. ii. 303. kurteisi, f. (korteisi, Fms. x. 381, 393), courtesy, feat of chivalry, fine manners, grace; yfirlit ok k., Nj. 17, of a lady; góðra siða ok k., Sks. 242; görum þá k. (good manners), segir Hrafn at vit færum þetta eigi í kappmæli, ok látum konung ráða, Ísl. ii. 236; kurteisis-kona, Fms. ii. 21: chivalry, hann lét kenna honum alls-konar k., i. 17; riddaraskap ok k., x. 381; manna bezt at sér görr í allri k., 393: pomp, með svá miklu drambi ok k., 232. kurteisliga, adv. courteously, gracefully; heilsa k., Fms. i. 78: splendidly, stately, tjalda þeir búð sína vel ok k., Ld. 104; en er svá k. var komit ráða-hag Dagfinns, Odd. 32: gently, with dignity, bar hann svá k. sinn harm, Ld. 228. kurteisligr, adi. courteous; væn kona ok k. (graceful), Fms. ii. 132. kurteiss, adj. [Fr. courtois], courteous, gentle; k. maðr, Sturl. ii. 133; kurleisar konur, gentle ladies, Fms. vii. 105; væn kona ok k., Nj. 1, Fms. xi. 106: of chivalrous, stately appearance, með ágætum riddarabúnaði, var þessi maðr inn kurteisasti, vi. 225; hann var lítill vexti en þó k., he was small of stature, but yet stately, vii. 157; riddari k. ok vaskr, Anal. 292; með kurteisri kveðju, 235. kurtr, m. = kurt, Karl. 168, 465. kus, kus! cow, cow! a milkmaid's call. kusli, a, m. = kussi; nú er kusli dauðr, dauðr er kusli! Bs. i. 610. kuslungr, m. = kussi, Ems. ix. 403. kussa, u, f., mod. kusa, a cow, as a colloquial dimin., freq. in mod. usage; and so cush is used in the north of England: as a nickname, Fms. viii. 247. kussari, a, m. [for. word], a corsair, Hkr. iii. 56. kussi, a, m., mod. kusi, a dimin. a calf, bullock. Bs. i. (in a verse), freq. in mod. usage. kuti, a, m. a little blunt knife; cp. Engl. cut.