This is page cv_b0350. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
350 KOMA -- KONUNGR.
Ld. 110; kominn á sik manna bezt, Ísl. ii. 203: vera á legg kominn, to be grown up, Fms. xi. 186; vera svá aldrs kominn, to be of such an age, Fs. 4, 13, Sturl. iii. 100, Fms. xi. 56; hér er allvel á komit, it suits well enough, Bs. i. 531: hann sagði henni hvar þá var komit, how matters stood, Nj. 271, Fms. ii. 152; hann undi vel við þar sem komit var, as it stood, in statu quo, Nj. 22; Sveinn segir honum sem komit var þessu máli, Fms. ii. 159; at svá komnu, as matters stand, Bs. i. 317; málum várum er komit í únýtt efni, Nj. 164, 190 :-- vera kominn til e-s, to be entitled to, have due to one; ef hann fengi þat er hann var eigi til kominn, Fms. x. 7; þeir er til einskis eru komnir, ix. 248; fá þeir margir af yðr sæmd mikla er til minna eru komnir, en hann, Eg. 111; þeim til sæmdar er til þess er kominn, Sks. 311, rétt komnir til konungdóms, rétt kominn til Noregs, right heir to the kingdom, to Norway, Fms. ix. 332; lézk Sigvaldi nú kominn til ráða við Astríði, xi. 104: fit for, entitled to, hann þótti vel til kominn at vera konungr yfir Danmörk, i. 65: shapen, þetta mál er svá til komit, vii. 130; sagðisk hann eigi verr til manns kominn en Sturla bróðir hans, Sturl.; eigi þóttusk þeir til minna vera komnir fyrir ættar sakir, entitled to less, Eb. 17. II. part. pres. komandi, a new comer, stranger, Fbr. 168, Stj. 525: one to come, future generations, verandum ok viðr-komendum, N. G. L. i. 121; allir menn verandi ok eptir-komandi, D. I. i. 3; komendr, pl. guests, comers. koma, u, f. = kváma, arrival, komu-maðr, m. a guest. kommun, n. [for. word], a commune, guild, H. E. i. 504, D. N. passim. kommun-stofa, u, f., kommun-hús, n. a guild-house, D. N. kompa, u, f. the copy-book in which schoolboys write their Latin compositions, Piltr og Stúlka 71. 2. a small closet. kompán, m. [for. word], a companion, fellow, Edda ii. 497. kompása, að, [for. word], to compass. Mag. 13, Sks. 16 new Ed. kompáss, m. a compass, sketch, Stj. 62, Pr. 436: mod. a ship glass. kompílera, að, [for. word], to compile, Stj. 131, Skálda 177. kompon, n. a composition in Latin, Bs. ii. 77. kompona að, Lat. componere, to compose, in Latin, Fb. i. 516. KONA, u, f., kuna, Fms. vii. 106; gen. pl. kvinna, 109, 274, Hdl. 15, but usually kvenna, which form is a remains of an older obsolete kvina: [Goth. qino = GREEK; Hel. quena; O. H. G. chiona; Swed. kåna; Dan. kone; again, the forms of the Goth. quens or qveins, A. S. cwen, Engl. queen, Scot. quean = Engl. wench, Dan. kvinde answer to the obsolete kván, q.v.]: -- a woman; karl ok kona, man and woman, passim; brigðr er karla hugr konum, Hm. 90; kona ok karlmaðr, Grág. i. 171; kona eða karlmaðr, Nj. 190; hón var kvinna fríðust, Fms. vii. 109; henni lézt þykkja agasamt, ok kvað þar eigi kvinna vist, 274; konor þær er óarfgengjar eru, Grág. i. 228; mun þat sannask sem mælt er til vár kvenna, Fms. iv. 132; kveðr hann vera konu níundu nótt hverja ok eiga þá viðskipti við karlmenn, N. G. L. i. 57: sayings, köld er kvenna ráð, Gísl.; meyjar orðum skyli manngi trúa, né því er kveðr kona, Hm. 83; svá er friðr kvenna, 89; hón var væn kona ok kurteis, Nj. 1; ok var hón kvenna fríðust, she was the fairest of women, 50; hón var skörungr mikill ok kvenna fríðust sýnum, hón var svá hög at fár konur vóru jafnhagar henni, hón var allra kvenna grimmust, 147; fundusk mönnum orð um at konan var enn virðuleg, Ld. 16; Unnr var vegs-kona mikil (a stately lady), Landn. 117; konur skulu ræsta húsin ok tjalda, Nj. 175; konu-hár, -klæði, -föt, woman's hair, attire, Fms. iii. 266, Greg. 53; konu bú, woman's estate, Grág. ii. 47; konu-líki (liking), woman's shape, Skálda 172, Grett. 141; konu-nám, konu-tak, eloping, abduction of a woman, Grág. i. 355, Bjarn. 17; konu-mál, rape, fornication, = kvenna-mál, Eb. 182, Fs. 62, Stj. 499: frænd-kona, a kinswoman; vin-kona, a female friend; mág-kona, a sister-in-law; álf-kona, an 'elf-quean;' troll-kona, a giantess; heit-kona, a spouse; brúð-kona, a bridemaid; vinnu-kona, grið-kona, a female servant; ráðs-kona, a stewardess; bú-kona, hús-kona, a house-mistress, house-wife; spá-kona, a prophetess, Scot. 'spae-wife;' skáld-kona, a poëtess. II. a wife; ek em kona Njáls, Nj. 54; Evu Adams konu, Hom. 31; við hans konu Sophram, Ver. 52; af konu minni eða sonum, Nj. 65; en ef bú þeirra standa, þá munu þeir vitja þeirra ok kvenna sinna, 207; messu-djákn enginn, né kona hans né klerkr hans, N. G. L. i. 97. -- The word is now almost disused in sense I, kvennmaðr being the common word, whereas in sense II. it is a household word. konu-efni, n. one's future wife, bride: konu-fé, n. a marriage portion, Js. 80: konu-lauss, adj. wifeless, unmarried, Fs.: konu-leysi, n. the being konulauss: konu-ríki, n., see kvánríki. B. COMPDS, with the gen. plur. kvenna-: kvenna-askr, m. a kind of half measure, opp. to karlaskr, q.v.; hálfr annarr k. í karlaski, Jb. 375. kvenna-ást, f. amour, Bs. i. 282, Fms. v. 341. kvenna-búnaðr, m. a woman's attire, Skálda 334. kvenna-far, n. love affairs, Lat. amores, Fms. i. 187. kvenna-ferð, f. a journey fit for women, Ld. 240. kvenna-fólk, n. woman-folk, Nj. 199. kvenna-friðr, m. sacredness of women, N. G. L. ii. kvenna-fylgjur, f. pl. female attendants, Grág. i. 342. kvenna-gipting, f. marriage, N. G. L. i. 343, Jb. 6. kvenna-giptir, f. pl. a giving in marriage, N. G. L. i. 27, 343. kvenna-hagr, m. woman's condition, Rb. 414. kvenna-heiti, n. names of women, Edda (Gl.) kvenna-hjal, n. women's gossip, Gísl. 15. kvenna-hús, n. a lady's bower, Fas. ii. 162. kvenna-innganga, u, f. entrance of women into the church, churching, B. K. 110. kvenna-klæðnaðr, m. a female dress, Grág. i. 338. kvenna-land, n. the land of the Amazons, Rb. 348, Fms. xi. 414. kvenna-leiðir, m. 'women-guide,' a law term used of a child as the sole witness to lawsuit for a rape; barn þat er heitir k., N. G. L. i. 357, 367. kvenna-lið, n. woman-folk, Nj. 199, Lv. 38. kvenna-maðr, m. a woman's man, given to women; mikill k., Hkr. i. 208, Rb. 414; lítill k., chaste, Fbr. 12. kvenna-mál, n. love matters, Orkn. 334: rape, fornication, 444, Lv. 3. kvenna-munr, m. distinction of women, Fms. x. 387. kvenna-nám, n. a rape, Grág. i. 353. kvenna-ráð, n. pl. women's counsel, Nj. 177. kvenna-siðr, m. habits of women, Grág. i. 338. kvenna-skap, n. a woman's temper, Nj. 68. kvenna-skáli, a, m. a woman's apartment, Sturl. iii. 186. kvenna-skipan, f. arrangement of the ladies (at a banquet), Ld. 202. kvenna-sveit, f. a bevy of ladies, Fms. vi. 1. kvenna-vagn, m. 'woman's wain,' a constellation, opp. to karlsvagn, Rb. 1812. 16. kvenna-vist, f. women's abode, fit for women, Hkr. iii. 339. konfirmera, að, [for. word], to confirm, H. E. i. 477. konfirmeran, f. confirmation, eccl., Mar. kongr, m. a king; see konungr. kongr, m., qs. kúfungr (q.v.), a conch-shell, Lat. concha, Eggert Itin. kongur-vofa, see köngurváfa, Eluc. 23. konr, m. kind, an obsolete noun only existing in gen. sing. -konar, as suffixed to adjectives, as Lat. -modi; alls-konar, of all kinds; hvers-konar, of every kind; ymiss-konar, of sundry kind, Mar.; nokkurs-konar, of some kind; margs-konar, of many kinds; sams-konar, of the same kind; þess-konar, of that kind; einskis-konar, of no kind; -- see these words. KONR, m., pl. konir, acc. pl. koni, the gen. is not recorded; this word is solely poetical, and used by poets of the 10th and 11th centuries, but since disused; it is the masc. answering to kona (q.v.) :-- a man of gentle or noble birth; hve þik kalla konir? how do men call thee? Hkv. Hjörv. 14; koni (acc.) óneisa, the gentle men, Hkv. 1. 23; dulsa konr, Ýt. 2; of mæran kon, of a valiant man, Edda (in a verse); átt-konr, q.v. 2. a royal kinsman; konungmanna konr, kinsman of kings, Ísl. ii. 229 (in a verse); hildinga konr, siklinga konr, kinsman of heroes, Lex. Poët.; Yngva konr, kinsman of Yngvi, Skv. 2. 14; rögna konr = Gr. GREEK, Vellekla; bragna konr, Ó. H. (in a verse); Ellu konr, kinsman of Ella, Fms. vi. 64 (in a verse); haukstalla konr, Edda (in a verse); sælinga konr, kinsman of the wealthy, Fms. xi. (in a verse); Heita konr, kinsman of the sea king H., Arnórr, cp. Orkn. ch. 3; konr Sigmundar, son of S., Skv. 2. 13. II. as a pr. name, Rm. konst, f. [from Germ. kunst], art, (mod.) konstafill, m. [for. word], a constable, Karl. 10. konstr, n., Germ. kunst, a device, Fas. iii. 293, 308. konunga, að, to address as a king, Fms. viii. 75. See under konungr. konung-borinn, part. king-born, Fms. i. 81, vii. 8, Hkv. Hjörv. 32, Hkv. 46, Ó. H. 16. konung-borligr, adj. of royal birth, Fms. vi. 159. konung-djarfr, adj. speaking boldly to kings, Fms. xi. 203. konung-dómr, m. a kingdom, Skv. 3. 14, Fms. ix. 334, Fb. ii. 278, Sks. 620, Nj. 271, Ld. 84, Eg. 7, 263, Gþl. 60, 157, passim. konung-lauss, adj. kingless, without a king, Hkr. ii. 266. konung-liga, adv. kingly, beseeming a king. konung-ligr, adj. kingly, royal, Fm. 40, Fms. i. 4, vii. 70, ix. 277, x. 322, xi. 114, Stj. 208, passim. konung-maðr, m. a royal person, a king, Eg. 415, Hkm. 20, Ýt. 7, Ó. H. 230 (in a verse), Ísl. ii. 229 (in a verse). konung-menni, n. a kingly person, Fms. ix. 235 (in a verse). KONUNGR, m.; since the 14th century in a contracted form kóngr, and so in the poems and ballads of that time, Lil., Ól. R., Skíða R., Völs. R., as also in the best mod. poets, Hallgrim, Eggert, cp. Pass. xxvii. 8, 9, 13, 15, Bb. 2. 15, 3. 96, 100, passim: the old vellums mostly abbreviate thus, kgr, kg, kgs UNCERTAIN; the contracted form occurs in MSS. of the 14th century or even earlier, e.g. Cod. Fris., and this is also the usual mod. pronunciation: [this word is common to all Teut. languages except Goth., where þiudans = Icel. þjóðan is used; A. S. cynig; Engl. king; O. H. G. chuninc; Germ. könig; Swed. kung and konung; Dan. konge; the word is prop. a patronymic derivative from konr, = Gr. GREEK = a man of noble extraction; the etymology Konr ungr (young Kon) given in the poem Rm. is a mere poetical fancy] :-- a king; hvárki em ek k. né jarl, ok þarf ekki at göra hásæti undir mik, Nj. 176; jarl ok konungr, N. G. L. i. 44; Dyggvi var fyrstr k. kallaðr sinna ættmanna, en áðr vóru þeir dróttnar kallaðir, Hkr. i. 24, passim: the saying, til frægðar skal konung hafa, meir en til langlífis, Fms. iv. 83, vii. 73; cp. fylki skal til frægðar hafa, Mkv.; mörg eru konungs eyru, Hkr. i. 287; langr er konungs morgin, Sighvat: þjóð-konungr, a king of a þjóð, = Gr. GREEK; sæ-konungr, a sea king; her-k., a king of hosts, both used of the kings of old, whose sole kingdom was their camp or fleet, and who went out to conquer and pillage, -- þat var siðr víkinga, ef konunga synir réðu fyrir herliði, at þeir vóru kallaðir konungar, Fms. i. 98; lá hann þá löngum í hernaði ok var kallaðr konungr af liðsmönnum,