This is page cv_b0303. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
HVlTABJÖRN -- HYGLI. 303
æ-acute; sé svá miskunsamr, at..., Fms. i. 295; en ef ek skal á guð nacquat trúa, hvat er mér þá verra at ek trúa á Hvita-Krist en á annat guð ? Ó. H. 204; Arnljótr svarar, heyrt hefi ek getið Hvíta-Krists, en ekki er mér kunnigt um athöfn hans eða hvar hann ræðr fyrir, 211; en þó trúi ek á Hviíta- Krist, Fb. ii. 137. 2. the great festivals, Yule (see Ld. ch. 40), Easter and Pentecost, but especially the two latter, were the great seasons for christening; in the Roman Catholic church especially Easter, whence in Roman usage the first Sunday after Easter was called Dominica in Albis; but in the northern churches, perhaps owing to the cold weather at Easter time, Pentecost, as the birthday of the church, seems to have been specially appointed for christening and for ordination, see Hungrv. ch. 2, Thom. 318; hence the following week was termed the Holy Week (Helga Vika). Hence; Pentecost derived its name from the white garments, and was called Hvíta-dagar, the White days, i. e. Whitsun-week; frá Páskadegi inum fýrsta skulu vera vikur sjau til Drottins-dags í Hvíta- dögum; Drottinsdag í Hvítadögum skulu vér halda sem hinn fyrsta Páskadag, K. Þ. K. 102; þváttdag fyrir Hvítadaga = Saturday next before Whitsunday, 126, 128; Páskadag inn fyrsta ok Uppstigningar-dag ok Drottinsdag í Hvítadögum, 112; þá Imbrudaga er um Hvítadaga verða, 120; vóru afteknir tveir dagar í Hvítadögum, Bs. i. 420; um várit á Hvítadögum, Orkn. 438: Hvítadaga-vika, u, f. White-day week = Whitsun-week, K. Þ. K. 126: in sing., þeir kómu at Hvítadegi (= Whit- sunday) til Björgynjar, Fms. x. 63, v. 1.: Hvíitadaga-helgi, f. the White-day feast, Whitsuntide, Fms. viii. 373, xi. 339, Sturl. iii. 206: Hvítadaga-hríð, a snow storm during the White days, Ann. 1330: Hvit- Drottins-dagr, m. the White Lord's day, i. e. Whitsunday, the northern Dominica in Albis, Rb. 484, Ems. vii. 156, Bs. i. 62, where it refers to the 20th of May, 1056, on which day Isleif the first bishop of Iceland was consecrated. The name that at last prevailed was Hvíta-sunna, u, f. Whitsun, i. e. White-sun, D. N. ii. 263, 403: Hvítasunni-dagr, m. Whitsuday, Fb. ii. 546, Ems. viii. 63, v. l.: Hvítasunnudags-vika, u, f. Whitsun-week, Fb. ii. 546; Páskaviku, ok Hvítasunnudags-viku, ok þrjár vikur fyrir Jónsvöku, ok svá fyrir Michials-messu, N. G. L. i. 150; hvítasunnudagshátíð, Thom. 318. As the English was the mother-church of that of Norway and Iceland, the Icelandic eccl. phrases are derived from the English language. See Bingham's Origg. s. vv. White Garments, and Dominica in Albis, where however no reference is given to Icel. writers. In modern Denmark and Norway the old name has been displaced by Pindse, i. e. Pfingsten, derived from the Greek word, whereas in Icel., as in Engl., only the name Hvitasunna is known, UNCERTAIN In Denmark the people make a practice of thronging to the woods on Whitsun morning to see the rising of the sun, and returning with green branches in their hands, the trees being just in bud at that season. C. COMPDS: hvíta-björn, m. the white bear, K. Þ. K. 110, Sks. 191, Landn. 174; see björn. hvíta-dagar, see B. II. 2. hvíta-gnípa, u, f. white peaks, the foaming waves, Lex. Poët. hvíta-logn, n. a white calm, of the sea. hvíta-matr = hvítr matr, K. Þ. K. Hvíta-sunna, see B. II; hvíta-váðir, see B. I. hvíta-valr, m. a white/ al co n, Sks. 189. hvít-armr, adj. white-armed, Hm. 162 (epithet of a lady). hvít- bránn, adj. white-browed, Fas. iii. (in a verse). hvít-brúnn, adj. white-browed, Ems. x. 321. hvít-dreki, a, m. a white dragon, Merl. 2. 41. Hvítdrottins-dagr, see B. II. 2. hvít-faldaðr, part. white-hooded, of the waves, Fas. i. (in a verse). hvít-fjaðraðr, part. white-feathered, of a swan, Fas. i. (in a verse). hvít-flekkóttr, adj. white-decked, white-spotted, Stj. 93, 250. hvít-fyrsa, t, to be white with foam, of a current, Fas. ii. 252. hvít-fyssi, n. a white foaming stream, Thom. 303. hvít-haddaðr, part, white-haired, Lex. Poët. hvít-hárr and lavít-hærðr, adj. white-haired, 4. 25, Sks. 92. hvít- jarpr, adj. white-brown, blond, of a woman, Fms. (in a verse). hvít- klæddr, part. clad in white. hvít-melingar, f. pl., poët, arrows, Edda (Gl.) hvít-röndóttr, adj. white-striped, Stj. 93. hvít- skeggjaðr, part. white-bearded, Flóv. 41. hvít-skinn, n. white fur, D. N. hvít-váðungr, m., see B. II. as pr. names, Hvítr, Engl. White, Dan. Hvid, Landn.; esp. as a surname, Hvíti, the White, Óláfr Hvíti, Þorsteinn Hvíti, Landn.: Hvít-beinn, m. White-hone, a nickname, Landn.; as also Hvíta-skáld, Hvíta-ský, Hvíta-leðr, Hvíta-kollr, Landn.: in local names, Hvíta-býr, Whitby; Hvíta-nes, Hvíta-dalr, Landn.; Hvít-á, the White-water, a name of several Icel. rivers flowing from glaciers, Hvítár-vellir, Hvítár-síða, Landn.; Hvítramanna-land, White-men's-land, old name of the southern part of the present United States, Landn. HVÆSA, t, [Engl. hiss; Dan. hvœse; akin to hvísla] :-- to hiss; h. sem höggormr, to hiss like a serpent, Greg. 50, Róm. 238; þá nam jötunn h. halt, Ülf. hvæsing, f. hissing, Al. 168. HVÖNN, f., gen. hvannar, pl. hvannir, [Norse kvanne], angelica, arcbangelica L., Grág. ii. 348, Fms. ii. 244, Fbr. 87, 88: wild angelica being common in Icel., the word is freq. in local names, Hvann-á, Hvann-eyri, Hvann-dalr, Landn. In olden times the angelica seems to have been much used to give flavour to ale; see jóll. HVÖT, f., gen. hvatar, pl. hvatir, instigation, impulse, Al. 119, passim, as also in mod. usage, fram-hvöt, q. v.: alacrity, Lex. Poët.: names of poems, Guðrunar-hvöt, Sæm.; Húskarla-hvöt, Ó. H. COMPDS: hvata- buss, m., q. v. hvata-maðr, in. an instigator, Ld. 240, Fms. xi. 263. hvötuðr, m. an instigator, author, Lex. Poët, chiefly in poët. compds. hvötun, f. = hvatan. hyggiliga, adv. wisely, with circumspection, Hkm. ii, Ld. 178, Glúm. 337, Karl. 442. hyggiligr, adj. wise, circumspect, Bs. i. 294, Niðrst. 3. hyggindi, in mod. usage a n. pl., but in old writers often a f. sing, and spelt hyggjandi, Edda (Gl.), Hm. 6, Skv. 3. 49, Fms. iv. 132, Hðm. 28, Hom., Grág. i. 176 :-- circumspection, wisdom, svo eru hyggindi sem í hag koma, a saying; at viti ok hyggindi, Fms. v. 342; at hyggindum, Landn. 259; at hyggindi ok réttlæti, Fms. iii. 106; vill hyggjandi (gen. sing.), out of one's senses, Fas. i. 436 (in a verse); hyggindis-munr, Grett. 147 A- hygginn, adj. clever, intelligent, discreet, Ísl. ii. 341, Fms. v. 221, xi. 17, 33, Sd. 178, Grág. i. 175. N. G. L. i. 231; hyggnir menu, Post. 33, Karl. 352, 359. HYGGJA, pres. hygg. pl. hyggjum; pret. hugði; part. hugt or hugat; pres. reflex, hyggjumk, Stor. 13; pret. hugðumk, Em. I; pres. 1st pers. hykk = hygg ek, Lex. Poët, passim; and with neg. hykk-at, id.; [Goth. hugjan] : -- to think, mean, believe; hugðu þó mjök sér hvárir-tveggju, were of different opinions, Fms. vii. 176; ek hygg at á ekki kaupskip hafi komit jafnmikit fé, Eg. 72; ferr þetta mjök annan veg en ek hugða, 127; minni þurðr en hann kvaðsk hugat hafa, Bs. i. 778; hugði (suspected) því hestvörðrinn úfrið, Fms. ix. 351: to guess, far hyggr þegjanda þörf, a saying, none can make out the wants of the silent, Sól. 28; þær of hugði, made out, Sdm. 13: to observe, muse, sat ek ok hugðak, Hm. 11. 2. to intend, purpose; sóknar-gagna þeirra sem hann hugði fram at færa, Nj. 110; at hann hafi fram færða sókn sem hann hyggr, Grág. i. 60; mæla fagrt en h. flátt, Fms. ii. 91, Hm. 44, 90. 3. to imagine, appre- hend; fleiri en þat of hyggi hverr ósviðra apa, Gm. 34; er eigi má eyra heyra né hjarta manns hyggja, Blas. 44; máka ek hyggja hvé ..., Korm., Am. 12; þat hugðum vér, at vér hefðim þá höndum himin tekit, Fms. i. 33 ; hyggja e-m vel, to be well-disposed towards a person, Sturl. iii. 150; h. e-m gott, Am. 33; h. vel ráði e-s, to he pleased with, Eb. 206 (in a verse); h. vel, to be of good comfort, Gísl. 71 (in a verse); ok munu þau vel hyggja (they will be glad) er þau hafa akrinn, Glúm. 343; h. e-u ílla, to be ill-dis- posed, dislike, Fas. ii. 486, Skv. i. 24, 40: with infin., er hann hygði úhætt fjörvi sínu vera munu, Grág. ii. 32. II. with prepp.; hyggja af e-u, to 'think off' a thing i. e. leave off thinking of it, drop or forget it; h. af heimsku, Hkr. 1. 103; h. af harmi, Fms. vi. 389; hannhugði seint af andláti hans, vii. 17; af hyggja um e-t, to give up, vi. 381: hyggja at, to 'think to' attend to, mind, behold, Rm. 25, Am. 3, Hým. 3, Hm. 23, Stor. 13, Höfuðl. 3; hugði hann at vandliga hvat þar var á markat, Fms. i. 134; konungr hugði vandlega at manninum, Nj. 6; var þá vandliga at hugt siðum allra þeirra, Sks. 245 B, 278 B; Flosi gékk í lögréttu at hyggja at fénu, Nj. 190; hón hugði at spámanna bókum, Mar.; hón hugði at sér vel um messuna sem hón var vön, Bs. i. 435; h. at eigi spilltisk, Fms. ix. 308; hugðu þeir at eldinum, Bs. i. 669 :-- hyggja á e-t, to 'think on' (as in North. E.), attend to a thing; hyggja á flótta, to think of flight, Fms. ii. 306, Am. 101, Ed. 88 (in a verse) :-- hyggja fyrir e-u, to take thought for; eiga bú ok bórn fyrir at h., Fms. v. 24; h. fyrir orði ok eiði = Lat. mentis compos, Grág. i. 461 :-- hyggja um e-t, to think about a thing; h. um meô e-m, to deliberate with one about a thing, Fms. vii. 139; h. um sik, to think about oneself, Fm. 35: e-m er um hugat um e-t, to have a thing at heart, be concerned about it, Glúm. 332. III. reflex., hyggjask, to bethink oneself, suppose, deem; ek hugðumk rísa, me thought I rose, Fm. 1; einn rammari hugðomk öllum vera, Fm. 16, Ísl. ii. 249 (in a verse); hann hugðisk við Esau mæla, 655 vii. 2; ef maðr er kvaddr þess vættis er hann hyggsk eigi í vera, Grág. i. 44; hann hygðisk eiga, 415; hyggstú betr göra munu, dost thou think that thou canst do it better? Nj. 19; hugðusk menn þaðan mundu föng fá, Fms. i. 86: to intend, þú hugðisk ræna mundu Þorstein landeign sinni, Eg. 737; hann hugðisk til áreiðar, Fms. x. 413; hyggjask fyrir, to thinkon before, premeditate, Ls. 15 :-- impers., hugðisk honum svá, it appeared to him so, Landn. 57. IV. part. hugðr, as adj.; nauðleytar-manna, eðr annarra hugðra manna, or other beloved person, 625. 192; af hugðu, intimately, Bjarn. 58; hann ræddi ekki af hugðu, 40; ræða hugat mál, to speak what one has at heart, Korm. (in a verse); mæla hugat, to speak sincerely, Skv. ï. 10, Höfuðl. 13; hugðan hróðr, a song of praise, encomium, Jd. I. hyggja, u, f. thought, mind, opinion; h. ok hugleiðing, MS. 4. 7; at sinni hyggju, N. G. L. ii. 173; Guðleg h., Róm. 308: understanding, mannleg h., Stj.; fyrr fullkominn at hyggju en vetra-tölu, Ld. 18: á-hyggja, care, anxiety; fyrir-h., forethought; van-h., want of forethought; um- hyggja, concern. COMPDS: hyggju-lauss, adj. thoughtless, hyggju- leysi, n. thoughtlessness, Ld. 60. hyggjaðr, part. minded, intending, Gh. 16. hyggjandi, f., see hyggindi. hyggnask, að, to give an insight, Þjal. 20. hygli, f. consideration, K. Á. 104.