This is page cv_b0301. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
Fas. ii. 64; á hverjum þremr árum, id., Stj. 573; dag inn sjaunda hvern,
K. ÞK.; þriðja hvert sumar, Landn. 299; annan hvern dag, níundu
hverja nótt, Skm. 21, Nj. 190. 2. hverr ... sinn, every ... his;
hverr maðr í sínu rúmi, Nj. 51; hverr sér, each separately; sér hverr,
each in particular, every one; at serhverju hofi, at every single temple,
Landn. 336 (App.); þó at ek greina eigi ser hvat, though I do not tell
each thing in detail, Bs. i. 64; sérhverja atburði, 134; sérhverjum hlut,
Fms. v. 333; sérhverjum þeirra, Nj. 256, Landn. 35, Sturl. ii. 175; sér-
hvern fingr, Fas. iii. 345; sérhvern mann, Fms. i. 149; allir ok sérhverir,
all and several, i. e. everyone, Grág. ii. 36, 140, Eluc. 43, H. E. i. 468;
einn ok sérhverr, one and all, every one, Skálda 161; hverr sem einn,
each as one, all like one man, 165, Al. 91, 93, Bad. 40, Stj. 4; hvereinn,
every one.
C. Relative, = Lat. qui, quae, quod, Engl. who, which, only in later
writers of the end of the 13th and the 14th centuries, and since freq. in
N. T., Vídal., Hymns; at first it was seldom used but with the particles
er, at, as in Engl. who that ...,which that...; þat herbergi, í hverju
er ..., in which that..., Stj.; takandi vátta, hverir at sóru fullan bóka-
reið, Dipl. ii. 2; með fullkomnum ávexti, hverr at þekkr mun verða,
Fms. v. 159 and passim: singly, tvær jarðir, hverjar svá heita, Dipl. v. 27;
Guðs orð, hver frjófgask munu, Fms. v. 159; Gerhardus, hverr með
fögrum píslar-sigri fór brott, Mar.; með hverjum hann hugar-prýði vann,
Fb. iii. 567.
HVERRGI or hvergi, indef. pron. each, every, Lat. unusquisque.
A. Forms: I. declined like hvárrgi, viz. nom. hverrgi, passim;
gen. hverkis, N. G. L. i. 126; dat. masc. hverjumgi, Grág. (Kb.) 14;
fern, hverrigi, 655 iii. 4; acc. masc. hverngi, Grág. passim; neut. hvertki
or hverki, passim; see more references s. v. -gi, p. 199 A. II. de-
clined as an adjective, hverigr; acc. sing. fern, hverega, Thorodd; dat.
sing. fem, hveregri, N. G. L. i: nom. plur. hverigir, Grág. i. 392; hverigar,
94; hverigra (gen. pl.), ii. 20: hveriga (acc. pl.), Nj. 101; hverigar (acc.
fem, pl.), 623. 48, Ó. H. 74. 2. mixed forms, acc. hverngan, Grág.
ii. 13; hvernegan, Hkr. ii. 79; hveregi handsöl (acc. pl.), Grág. i. 140.
B. Usage: I. alone, mostly as subst.; hvat hverigum hentir,
Fms. iv. 147; hvat hverrgi hefir, Skálda 160; hverr hverrgi er, Fms. viii.
314; hverr hverrgi sé, xi. 152; hvat sem h. segði, ix. 256; hvat hverrgi
talaði, ii. 67; hverju heilli hverrgi kemr, Fas. iii. 41; Njáll vissi þá görla
hverr hverrgi hafði verit, Nj. 104; hann sagði fyrir heima-mönnum sínum
hvat hverrgi skyldi starfa meðan hann væri í brottu, 196; hvat hverrgi
þeirra hefir af sér tekit, Skálda 159; vant er þat at sjá hvar hverrgi berr
hjarta sitt, Orkn. 474; skipar jarl til hvar hveregir skyldu at leggja, 360;
af hverjungi bætil hverrar kirkju, K. Jj. K. l. c.; hvar hverrgi þeirra mundi
jarðaðr verða, Al. 14, Fms. x. 323; ok eigi vitu hvar hverkis skulu leita,
N. G. L. i. 126. 2. as adj., hverngi dag, every day, Rb. 1812. 57; hvar
hvergi hús höfðu staðit, Fas. ii. 558. II. adding er, whosoever, Lat.
quicunque, subst. and adj.; hverrgi er þá beiðir, Greg. 53; hvertki þess er
þrýtr, Grág. i. 48, 2 77; hverngi veg (howsoever, Lat. quocunquemodo) er þeir
hafa áðr setið, 69, 174, ii. 13; hverrgi er fyrr let göra, Kb. 14; hvernegan
veg sem hann vill svara, Hkr. ii. 79; hverngi (staf) er ek rít, Skálda
(Thorodd) 165; nú hverngan veg sem aðrir vilja, Hkr. iii. 370; hverega
tungu er maðr skal ríta annarrar tungu stöfum, þá verðr sumra stafa
vant, Skálda (Thorodd) 160; á hverega lund er, K. Þ. K. (Kb.) 23;
hverega helgi sem hann vill á leggja þingit, Eb. 24; þá skalt þú aldri vera
í móti mér, við hverega sem ek á um, Nj. 101; hveregir aurar, sem ...,
Grág. i. 392; hverngi annarra sem hana berr, Rb. 46; hverigar úhæfur
sem hann tekr til, Fms. iv. 259; með hveregi skepnu sem er, N. G. L. i.
hvers-dagliga, adv. every day, Fms. ix. 267, 384, Skálda 199, Eb.
32, 258, Gullþ. 20, Jb. 33, Eg. 598, Ld. 22, of week days.
hvers-dagligr, adj. daily, every day, Gþl. 42, Greg. 42, 625. 178;
h. hættir, Bs. i. 164; h. búningr, a dress to be used on week days, K. Þ. K.
82, Vm. 46; h. maðr, Nj. 258.
hvers-dags-, mod. pronunciation hvundags, every day: in compds,
hversdags-búningr, m. (-föt, n. pl.), one's every-day dress, work-a-
day clothes, K. Þ. K. 140: hversdags-hökull, m., -klæði, n., Vm. 52,
Grág. i. 323: -leika, n., Sturl. iii. 127; -maðr, m., Nj.: in mod. usage,
hvundags, -búningr, -föt, etc., Vm. 38; opp. to spari-föt.
hvers-konar, adv. of every kind, Hom. 87, 91, passim.
hvers-kyndis = hverskyns, Thom. 113.
hvers-kyns = hverskonar, Fms. x. 379, passim.
hversu, adv., proncd. hvursu, (hversug, N. G. L. i. 27, 91, qs. hvers-
veg, what way, = hve) :-- how, Nj. 2, 68, Al. 10, Fms. x. 404, Ísl. ii.
364, N. G. L. i. 91, Hom. 103, passim; for hversu is the common word,
whereas hve is obsolete.
hversu-gi, adv. howsoever, = hvegi, q. v.; with the particle sem or er,
Fms. viii. 59; h. mikit fé er þeir gefa með sér, Grág. i. 223; h. margar
sem fígúrur eru, Alg. 360.
hvert, proncd. hvurt, neut. sing, of hverr, used as adv. whither, Germ,
wohin, interrog.; Gunnarr sagði þeim hvert hann ætlaði, Nj. 76; Jarl
spurði hvert hann færi þaðan, 132; gera ráð hvert hann sneri þaðan, Fms.
v. 24. II. hvert er, whithersoever; hvert er hann ferr, Nj. 129;
hann let reka skipit hvert er vildi, Fms. i. 293; hvert er hann ferr fullum
dagleiðum, þá er ..., Grág. i. 93; gefi gaum at, hvert er hann er (in
what direction) frá merki því er hann skal fylgja, O. H. 204.
hvertki, adv. whithersoever; h. sem hann fór, Greg. 53, Þjal. 351.
hver-vetna, see hvarvetna, everywhere, passim.
HVESSA, t, [hvass], to sharpen; hvessa ok hvetja, Fms. vii. 37; hvessa
sýn, Pr. 474; h. augu, to look with a piercing glance, Hkv. I. 6, Edda
36, Eg. 44, 457, Fms. ii. 174, vii. 172: to make keen for a thing, en-
courage, Al. 33, Fms. vii. 37, Bs. i. 750: of weather, to blow keenly,
blow up a gale, impers., veðr (acc.) tók at hvessa mjök, Ld. 326; hvesti
veðrit, Fms. ix. 21; þá hvessti svá, at ..., 387, freq.; það er farit að
hvessa, það fer að hvessa, it 'fares to blow sharp.'
hvessir, m. a wbetter, sharpener, Lex. Poët.
HVETJA, hvatti, hvatt, pres. hvet, part, hvattr, Gh. 6; a middle
form hvöttomc, Hom. 29; [A. S. hwettgan; Engl. whet; Germ, wetzen;
cp. hvass] :-- to whet, sharpen a cutting instrument; h. sverð, Kormak;
h. spjót, Fb. i. 189; Skarphéðinn hvatti öxi, Nj. 66, Fs. 72, Landn. 293;
h. gadd, Stj. 77. II. metaph. to make one keen, encourage; þats
mik hvatti hugr, Ls. 64; síðan hvatti hann lið sitt, Fms. ix. 509, Hðm. 2 ;
hvat hvatti þik hingat, what urged thee to come here ? Nj. 6; h. ok hvessa,
Fms. vii. 37; hugr mik hvatti, Fm. 6; heilög ritning hvetr oss opt at
fara, Hom. 9, Fs. 6, passim: part, hvetjandi, an inciter, instigator, Mar.
656 A. i. 12: pass, hvatinn, cut; hvatinn spjóti, pierced with a spear,
Fas. ii. (in a verse), GREEK cp. hvatt (q. v.), of the sheep mark, which
seems to point to an affinity between Engl. to cut and Icel. hvetja.
hvet-vetna, adv. = hvatvetna, q. v.
HVIÐA, u, f. [A. S. hwiða], a squall of wind, Ld. 326, freq.: medic.
a fit; hósta-h., a fit of coughing.
hviðuðr, m. the 'squatter, ' poet, the wind, Aim. 21.
hvik, n., mod. hik, a quaking, wavering. COMPDS: hvik-eygr, adj.
with wandering eyes, Bs. i. 671 (in a verse, v. l.) hvik-lyndi, n.
fickleness. hvik-lyndr, adj. fickle. hvik-mál, n. pl. slander,
Bjarn. 57 (in a verse), emend. MS. hvitmál, qs. hvicmal. hvik-saga,
u, f. an idle tale, nonsense, Al. 4, Sturl. iii. 125. hvik-tunga, u, f. a
slander-tongue, tale-bearer, N. G. L. ii. 437.
HVIKA, að, mod. hika (a strong pret. hvak occurs in Fms. x.
(Ágrip) 383) :-- to quail, shrink, waver; ok hvikaði (Ed. hinkaði
wrongly) hestrinn undir honum, Fs. 159: of ranks in battle, Karl. 364;
hvika undan, io quail; konungrinn hvak undan lítt þat, shrank from the
blow, Fms. x. 383; hefir þú jafnan undan hvikat, Korm. 202; þat er
nú ráð at h. eigi undan, Vígl. 72 new Ed.; hvikit ér allir, Nj. 78, Bs.
ii. 229; Sigmundr kvað nú ekki göra at h. um þetta, Fb. i. 148: impers.,
hví hvikar þér svá, why quakest tbou thus? Nj. 143.
hvikan, f. a quaking, Lv. 54: wavering, Bs. i. 654 (in a verse).
hvikari, a, m. a coward, Karl. 363.
hvikr, adj. quaking, epithet of a stag; hviks í hjartar liki, Pd. 7.
hvikull, adj. shifty, changeable; ú-hvikull. firm.
HVILFT, f. [Ulf. hwilftri = GREEK , a coffin, Luke vii. 14] :-- a grassy
hollow, a combe or corrie, Edda ii. 482; 566, l. c., spells hvilmt; freq.
in mod. usage. II. a local name in western Icel.
HVIMA, að, [cp. Engl. whim], to wander with the eyes, of a fugitive
look, as of one frightened or silly; hvirna og skirna í allar áttir.
hvim-leiðr, adj. loathed, detested, Bjarn. 71 (in a verse); see hví.
hvimpinn, adj. shaking the bead from fright, of a horse.
hvimsa, adj. [cp. hvima], blank, discomfitted, Grág. ii. 55, Fas. iii. 290:
freq. in mod. usage, and proncd. hvumsa.
hvinand-orði, a, m. ' whining-speaker,' a nickname, Fms. vii.
hvinnir, m., poët, a stealer, i. e. the wolf, Edda (Gl.)
HVINNR or hvinn, m. a pilferer, Fbr. (in a verse); distinguished
from a thief; ef maðr stell örtug eða örtug meira, þá er sá þjófr;... enn ef
maðr stell minna en örtog, þá er sá torfs-maðr ok tjöru;... en ef minnr stelr
en þveiti, þá skal sá heita hvinn um allan aldr síðan ok eigi engan rétt
á sér, N. G. L. i. 253, Edda ii. 495; ef maðr stel einhverju þessu (viz. a
plough, harrow, etc.), þá heiti æ hvinn at úsekju, Gþl. 359; ef maðr
stelr hundi manns, eða ketti, knífi eða belti ok öllu því er minna er vert
en eyris, þá er hvinnska, N. G. L. ii. 172; hvinna-ætt, Sighvat. Hvinn-
gestr, m. a pr. name, Fms. vi. (in a verse).
hvinnska, u, f. petty theft, larceny, Gþl. 197, cp. Jb. l. c., N. G. L.
HVINR, m. (hvimr in Eb. 182, but wrongly, as hvína is the root word),
a cracking, whizzing, whistling, as of a whip or missile; hann heyrir
hvininn af högginu, Fms. vii. 230; hvin örvarinnar, ii. 272; Arnkell
heyrði hvininn (of a stroke), Eb. 182; hann heyrir hvininn af for þÞ
Fbr. 40.
Hvin-verskr, adj. from the county Hvin in Norway, Fms. Hvin-
verjar, m. pl. the men from Hvin: Hvinverja-dalr, a local name,
Landn.
hvirfil-fóylr, m. a squall of whirlwind.
HVIRFILI, m., dat. hvirfli; [Engl. whirl, whorl; Germ, wirbel;
Dan. hvirvel] :-- prop, a circle, ring, = hvirfingr; þeir ráku saman í einn
hvirfil heiðingja, Karl. 360: but esp., II. the crown of the head,
where the hair turns all ways as from a centre, Lat. vertex, Germ, wirbel, (cp. Icel. sveipr); fra iljum til hvirfils, Sks. 159; milli hæls ok hvirfils,