This is page cv_b0296. Please don't edit above this dashed line. Thank you!
-----------------------------------------------------------------------------
296 HVALFJARA -- HVARVETNA.
hval-fjara, u, f. a whale beach, on which a whale has drifted and is cut
up. hval-fjós, f. whale blubber, Ám. 83, Rd. 251. hval-flutningr,
m. carrying blubber, Ám. 78. hval-flystri, n. = hvalfjós, Rétt. 10, II.
hval-fundr, m. the finding a (dead) whale, N. G. L. hval-föng, n. pl.
stores of whale (blubber), Bs. i. 549, Fbr. 41. hval-grafir, f. pl. whale
pits where blubber was kept, Sturl. i. 136: a local name in western Icel.
hval-gæði, n. pl. = hvalgögn, H. E. ii. 130. hval-gögn, n. pl. gain
derived from whales, Ám. III. hval-járn, n. a whale-iron, harpoon,
Sturl. iii. 68. hval-kaup, n. purchase of whale-blubber, Lv. 59.
hval-kálfr, n. a whale-calf, young whale, Fas. iii. 546. hval-klippa,
u, f. = hvalfjós, Grett. (in a verse). hval-kváma, u, f. a drifting of
whales ashore, Sturl. i. 190, Bs. i. 665. hval-látr, m. 'whale-litter,'
a place where whales cast their young: a local name in Icel. hval-
magi, a, m. whale-maw, a nickname, Landn. hval-mál, n. 'whale-
case, ' i. e. a claim to whales as jetsum, Bs. i. 666. hval-reið, f. = hval-
reki, Lv. 58. hval-reki, a, m. a drift of whales, Grág. ii. 210, 366,
Ld. 4. hval-rekstr, m. whale hunting (as described by Sir Walter
Scott in the Pirate), Gþl. 458, Ann. 1296, Bs. i. 801, Boldt. 143.
hval-rétti, n. 'whale-right,' as to jetsum, N. G. L. i. 59. hval-réttr,
m. whale hunting, Ann. 1296. hval-rif, n. a whale's rib, Háv. 48,
Grett. 89. hval-ró, f. a nickname, Landn. hval-saga, u, f. whale
news, Bs. i. 463. hval-skipti, n. whale sharing, Grág. ii. 381, H. E.
ii. 126. hval-skíð, n. whale gills. hval-skurðr, m. whale
carving, cutting up whales, Fbr. 41, Bs. i. 666, Am. 36. hval-skyti,
a, m. a whale harpooner, Grág. ii. 377, Jb. 326. hval-taka, u, f.
taking, stealing blubber, Sturl. ii. 29, Rd. 251. hval-tíund, f. a tithe
paid from whales, Vm. 76, B. K. 53. hval-vágr, m. a whale creek,
where whales are caught, Gþl. 464. hval-ván, f. a whale expected to
be driven ashore, Vm. 174. In poetry the sea is called hval-frón, -jörð,
-mænir, -tún, = the abode ... town of whales, Lex. Poët.
HVAMMR, m. [Ivar Aasen kvam] :-- a grassy slope or vale; þar
var byggilegr hvammr, Fs. 22; kaus hann sér bústað í hvammi einum
mjök fögrum, 26; sá var einn h. í landi Geirmundar, at hann kvaðsk
vilja kjósa í brott or landinu, -- varð búfé hans statt í hvamminum, -- hann
eltir féð ór hvamminum, Sturl. i. 5; með þeim viði er í þeim hvammi er
vaxinn, 6; þeir kómu at því síki er leið liggr til Kirkjubæjar ok skamt
var frá þeim hvammi er þeir Ögmundr sátu í, Sturl. iii. 112: very freq. as
an appellative in every Icel. farm or as a local name, Hvammr, Landn.:
the best known is the seat of the Sturlungar in Broadfirth, Hvamms-
dalr, Hvamms-fjörðr, Landn.; Hvamms-land, Hvamms-verjar,
or Hvamms-menn, m. pl. the men from Hvam, Sturl.; Hvamm-
Sturla, m. Sturla from H., the father of Snorri.
hvann-garðr, m. [hvönn], an angelica garden, N. G. L. i. 38, 241,
253, Gþl. 347, Js. 134.
hvann-jóli, a, m. (see jóll), a stalk of angelica, Fms. ii. 179, x. 336, 337.
hvann-kálfr, m. a young angelica, Hervar. (Hb.)
hvann-stóð, n. a bed of angelica, Vm. 143: as a local name.
hvap, n. [cp. Goth. hwapjan = to suffocate, extinguish], dropsical flesh,
holda-hvap. hvap-ligr, adj. dropsy-like, dropsical.
HVAR, adv. interrog. and indef., [Ulf. hwar = GREEK A. S. hwær; Old
Scot. qubar; Engl. where; Germ, wo; Dan. hvor]: I. interrog. where?
direct and indirect; in endless instances indirect after the verbs vita, sjá,
heyra spyrja..., hvar, to know, see, hear, ask..., Vsp. 5, 22, Hm. i, Ýt.,
Höfuðl. 3; kveða á, hvar koma skal, Grág. i. 46; hvar við skyldi auka,
Ib. 5; þeir fundu hvar upp var rekin kista Kveldúlfs, Eg. 129 and prose
passim. β. followed by a subj., hvar viti? hvar hafi? hvar muni? Lex.
Poët. γ. with a prep.; hvar skulum vit á leita, where shall we go and
seek? Nj. 3; greina hvar þetta heyrir til, whereto, Fms. ii. 260. 2.
with the notion of whither; eigi vitum ver hvar hann for, N. G. L. i. 218;
hvar hann skyldi stefna, Fas. iii. 543; sé ek nú hvar sök horfir, Hrafn.
II. 3. with particles; hvar fyrir? wherefore? why? Fms. iv. 47;
þeir spyrja, hvar til þessi svör skulu koma, i. 3, passim; hvar kvómu
feðr okkrir þess (staðar understood) at..., hvar nema alls hvergi, Ísl. ii.
236; hvar landa ertu þess faeddr, where in the world art thou born ? Lat.
ubi terrarum? Fas. ii. 534. II. indef. anywhere; allir hlutir
verða bjartari á glerinu í sólskini en hvar annarstaðar, Hom. 128; hér
eru vötn verri en hvar annarstadar, Stj. 609; hér framar enn hvar annar-
staðar, Fb. i. 236. 2. in each place; urðu þrjú þing í hverjum
fjórðungi ok skyldu þingu-nautar eiga hvar (in each) saksóknir saman,
Íb. 9; Duná (Danube) kemr í sjau stöðum mikil hvar (IB seven arms,
each of which is great) saman í sjó, Rb.; turturar eru fair hvar saman,
Hom. 65. 3. hvar sem, hvar es, and in old MSS. and poems
contracted hvars, wheresoever; hvar sem hann for, hvar sem þeir kvámu,
Fms. i. 62, vii. 21: with a local genitive, hvar lands er kom, wherever he
came, Ód. 8; hvar þess er (wheresoever that) maðr hefir þann eið unninn,
Grág. i. 56; hvar landa sem þú ert, Fs. 23; hvar þess er aðrir taka fyrst
arf, 191; hvar helzt, id., Hom. 155. 4. hér ok hvar, here and
there, now here now there, Nj. 142, Fms. i. 136, vii. 294, 301, 324,
viii. 61, ix. 362, Sks. 566; víða hvar, far and wide, in many places;
víðast hvar, in most places, in most instances, Skald. H. 3. 42, freq. in
mod. usage. 5. eve r so, very; hvar fjarri, ever so far, very far off;
en þegar er Arnljótr laust við geislinum þá var hann hvarr fjarri þeim,
Ó. H. 153; honum kastaði mjök upp or húsunum svá hátt at hvar fjarri
kom niðr, Sturl. i. 161 C, Orkn. 114; hann laust hann svá mikit högg at
hann kom hvar fjarri niðr, El. 100; hugr þinn er mér h. fjarri, Stj. 417,
Hom. (St.) 43: with a compar., um allt Hálogaland ok þó víðara hvar,
in all H. and ever so much farther, Fas. ii. 504; hvar meiri, evermore;
ek skal þó hvar meiri stund (with ever more zeal) á leggja hennar mál
en ek ætlaða, Fms. x. 106. III. relat. only in later writers, Dipl.
v. 3, Mar. passim; hvar til (whereunto, to which) Bjarni bauð ekki fremr
en áðr, Dipl. iii. n.
B. In COMPDS, intens. = ever, mostly in poetry: hvar-brigðr, adj.
ever shifty, fickle, Fms. x. (in a verse). hvar-dyggr, adj. ever true,
faithful, Lex. Poët. hvar-gegn, adj. 'ever-gain,' straightforward,
upright, Fms. xi. 314 (in a verse). hvar-góðr, adj. ever good,
Lb. 13. hvar-grimmr, adj. savage, Lex. Poët. hvar-kunnr,
adj. ' ever-known,' famous, Hallfred. hvar-kvæntr, part, polyga-
mous, having 'a wife in every port;' a rendering of 'gentern procacissi-
marn,' of the Vulgate, Deut. xxviii. 50, Stj. 345. hvar-leiðr, adj.
'ever-loathed, 'detested, Hkv. i. hvar-lofaðr, adj. ever praised,
Geisli 16. hvar-mikill, adj. ever great, Clem.47.
HVARF, n. [hverfa], prop, a 'turning away,' disappearance: of a
thing being stolen, hvörf ok stuldir, Fbr.; hvarf Iðunnar, Edda 46, Ld.
206, Band. 12 new Ed.: cp. sól-hvörf, sun-turn, i. e. the solstice. βrann
hann þeim þar hvarf (mod. á hvarf), he ran out of their sight, Sturl. ii. 145;
hlaupit í burt með ok runnit þeim skjótt hvarf, Bs. i. 704: in mod. usage
a hill on the horizon is called hvarf; á hvarf, to go to the other side of a
hill so as to be out of sight: vera á hvörfum, to waver, Skv. 3. 38. 2.
shelter; því ek hefi nú leitat áðr allra hvarfa, Barl. 59; ef björn er
horfinn í híði, lýsi því í fjölda manna at þat er hans hvarf (lair), N. G. L.
i. 46; at-hvarf, shelter; göra sér e-n at hvarfi, to call on a friend, Fms.
iv. 292. II. a local name for Cape Wrath in Scotland, Bs. i. 483;
Hvarfs-gnipa, u, f. Cape Farewell in Greenland, A. A.
hvarfa, að, [Ulf. hwarbon = GREEK , GREEK ], prop, to turn round;
let hann sér í hendi h. her gullit, Hðm. 21, obsolete. 2. to wander,
stroll about, Fms. x. 412, Eg. (in a verse), Pr. 136. βmetaph., h.
i millum, what is between, as a matter of dispute or dissent, Gþl. 364;
sakir stórra hluta er her h. milli, Nj. 177, v. 1., ok h. þar í millum, run
on these numbers, i.e. between the length of ten and twenty ells, Sks. 120,
Anecd. 16: e-m hvarfar hugr, one's mind wavers, Fms. x. 270.
hvarfan, f. strolling, Skv. 3. 38.
hvarf-fúss, adj. shifty, Hel. 2.
hvarfla, að, = hvarfa, Eg. 766, Lv. 54, Sks. 141, Bs. ii. 62, Fs. 152:
to waver, Aroni hvarflaði hugrinn, Sturl. ii. 84.
hvarf-lauss, adj. ' swerveless,' unswerving, Barl. 146.
hvarf-semi, f. shelter, refuge, Clem. 44.
hvargi, adv. indef. (for the particle -gi see p. 199); a clear distinction is
made in the MSS. between hvargi, everywhere, and hvergi (q. v.), nowhere,
(Hkr. i. 269, 278, ii. 208 in the folio Ed. are misprints) :-- wheresoever,
with the particle er (es) or sem; hvargi sem menn verða staddir, 655 iii.
4; hvargi er hann kvángask, Grág. i. 181; hvargi er maðr drepr mann
ok varðar þat skóggang, ii. 14; hvargi er menn eru staddir, 20; h. er
hann tók, i. 210; h. er þú tekr land, Landn. 43, v. 1.; h. sem þeir herja,
N. G. L. i. 103; h. er hann for, Fms. xi. 40, Hkr. i. 100, 269; h. sem
vér komum, Post. 645. 71; h. er þjóð heyrir, Am. 103. 2. in each,
every place, without the particle; sýna mér, af hverju gefit er hvargi,
what is given in ea c h place, Nj. 76; en þá hit næsta sumar gat nær
hvargi (almost everywhere) ber á Íslandi, Bs. i. 135, (the MS. has hvergi
erroneously, cp. the Annals of the year 1203.)
HVARMR, m. the eyelid; brá eða brúna, hvarma ok ennis, Edda
ii. 499, Róm. 326; hann þenr upp hvarmana, Stj. 475, Í Sam. xxi.
13; hann let leggja lit í augu sér ok sneri um á sér hvörmunum, Fs.
98; þá skauzt hællinn af auga-steininum ok sleit af honum hvarminn,
síðan tók Einarr hvarminn með hendi sinni, ok sá at auga-steinninn var
þar, Hkr. iii. 365; greri ör hvítt á hvarmi hvárum-tveggja, 367; utan
á hvarmana, 655 xxx. 4: in the poets the eye is called stjörnur, tungl,
geisli hvarma, the stars, moon, beam of the h.: tears are hrynregn hvarma:
eyelashes, skogr hvarma etc., Lex. Poët. COMPDS: hvarm-rauðr, adj.
with red eyelids, Korm. hvarm-skogr, m. 'eyelid-shaw,' eyelashes,
Lex. Poët. hvarm-tengr, f. pl. 'eyelid-tongues,' drooping eyelids,
Egil. hvarmrþeyr, m., poet. ' eyelid-thaw,' tears, Edda (in a verse).
hvars, adv. = hvar es, wheresoever, freq. in old poetry and MSS.; see
er, p. 131, and Lex. Poët.
hvar-vetna, adv., hórvetna, Grág. ii. 282, Post. 686 B. 2, Fms. ii.
269; but usually, as also in mod. usage, though less correctly, hver-
vetna, Nj. 32, Fms. vi. 16. 296, Karl. 534, and passim; [from hvar
and vetna, a gen. pl. from an obsolete vetta = wight]:-- everywhere; tók
herr hans hvarvetna at láta undan siga, Fms. i. 174; hvarvetna milli
steinanna, 230. 2. with a local gen., h. þess er, wheresoever that, Grág.
i. 36, ii. 292, 342, N. G. L. i. 42, cp. 74, where the gen. is dropped; munu
þér hljóta at ráða okkar í millum h. er, in every case where, Fms. ii. 269,
(thus Fb. 1. e., cp. Cd.)