This is page cv_b0216. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
216 GRÍMA -- GRÓA.
liga, Mag. 99, Ed.), adv. eagerly: gríðar-ligr, adj. eager. II. mythol. Gríðr, f. a giantess; Gríðar-völr, m., Edda 60. GRÍMA, u, f. [A. S. grîma; Dan. grime = a horse's halter], a kind of hood or cowl covering the upper part of the face, Edda (Gl.), Sks. 304, Þórð. 30; ríðr Barði at Snorra Goða ok hefir grímu á höfði sér, Ísl. ii. 378, Mirm. 58. β. armour covering a horse's breast, a poitrail; en utan yfir beisli ok um allt höfuð hestsins ok um háls framan ok til söðuls þá skal vera g. gör á panzara lund, Sks. 405: the beak on a ship, gyldar grímur, Gkv. 2. 16: grímu-eiðr, m. a Norse law term, a kind of oath taken by six compurgators, an GREEK, N. G. L. i. 56 (vide eiðr); the origin of the name is uncertain, perhaps the compurgators had to appear in court in cowls: grímu-maðr, m. a cowled man, a man in disguise, Fb. i. 509, Fas. iii. 321, N. G. L. i. 175. II. metaph. the night, poët., Alm. 31, Edda (Gl.), Lex. Poët.; óróar gríma, a night of woe, Stor. 18; so in the saying, hverf er haust-gríma, shifty is the autumn night, Hm. 73: curious is the phrase, það renna á e-n tvær grímur, one wavers, is uncertain, það runnu á mig tvær grímur; the metaphor is either derived from a horse's halter or hood = doubly hoodwinked or from the night = in double darkness. UNCERTAIN Grímr and Grímnir are names of Odin from his travelling in disguise, Edda: Grímr also is freq. a masc. pr. name, and in compds, Þor-grímr, Ás-grímr, Stein-grímr, Hall-grímr, etc.; and of women Gríma, Hall-gríma, etc.; prefixed in Grím-kell, Grím-úlfr, etc.: a serpent is in poetry called grímr. GRÍPA, greip, gripu, gripit, [Ulf. greipan = GREEK, GREEK; A. S. grîpan; Engl. grip, gripe, grapple; O. H. G. grîfan; Germ. greifen; Swed. gripa; Dan. gribe] :-- to grasp, seize: 1. with the notion of suddenness or violence; hann greip skjöld sinn ok sverð, Ó. H. 117; konungr greip til sverðs þess er stóð hjá honum, Fms. i. 16, vi. 159; Egill kastaði þegar niðr horninu, en greip sverðit ok brá, Eg. 215; Egill greip þá skjótt meðalkafla sverðsins, 379; síðan greip hann til Egils, 192; hann greip upp Þórð ok keyrði niðr, id.; Ormr grípr þá í móti fleininum, Fb. i. 530; hann greip upp beiti-ásinn ok barði með, 491; hann greip til hans (the dog snaps at him) um sinn ok reif kviðinn, Fms. ii. 174; hann grípr nárann, Anal. 122. 2. to capture, seize; gripinn, and gripinn höndum, captured, Hom. 131, Pass. 6. 12, 9. 1, 11. 1. β. to seize upon, rob; þat er mér sagt at þú farir heldr óspaklega ok grípir fyrir mönnum góðs sitt, Grett. 130 (grip-deildir). γ. to grasp; hann greip á stafni, Hým. 27. 3. phrases, grípa gulli á við e-n, to coax one; at svá þykki (lest it shall seem) at ek grípa gulli á við þá, Nj. 6; ok gríp nú gulli á við konunginn, ok lát sem þú þykisk þar allt eiga er konungrinn er, Fms. xi. 112; grípa á kýlinu, to touch upon the sore place; Eysteinn konungr svarar, nú greiptu á kýlinu því er ek hugða at fyrir löngu myndi springa, vii. 121: grípa í tómt, to grasp the air (cp. when the bird is flown): grípa á e-u, to decide; hann kvaðsk ekki mundu svá skjótt grípa á slíku, he said he would take time to consider, xi. 362. 4. medic. of fits or sickness, to seize upon; þitt geð grípi, seize thy senses (of insanity)! Skm.; þá var hann gripinn af æði mikilli, 623. 12. II. metaph. to understand, very rare and borrowed from Lat. comprehendere, Sks. 559 C, Eluc. 21: in mod. usage, to grasp, encompass with the mind; but nema, to learn. III. reflex., grípask þeir þá til (they grasped at one another) ok glíma lengi, Fb. i. 530. GRÍSS, m., pl. ir, gen. ar, Odd. 28, [Swed.-Dan. gris; Scot. grice], a young pig; gyltar gríss, a sucking pig, Fs. 107; gyltr ok gríss, Gullþ. 60, Fs. Vd. ch. 44, Grág. i. 504, Jb. 287, Sd. 163: the saying, grísir gjalda þess er gömul svín valda, cp. quidquid delirant reges plectuntur Achivi, Stj. 63; gnyðja mundu grísir ef þeir vissi hvat hinn gamli þyldi (ef galtar böl vissi, v.l.), Fas. i. 282: of a young wild pig, Fb. ii. 25: grísa-gyltr, f. a sow with pigs, Vm. 85; grísar-höfuð, n. a pig's head, Odd. 28. 2. a pr. name, Landn.; cp. Grísar-tunga, name of a farm, 71. II. [as in Norse, vide Ivar Aasen], gener. a pig; er gamlir grísir (old swine) skyldi halda mér at höfuðbeinum, Grett. (in a verse); as also the Icel. grís-efldr, adj. strong as a grís (a hog ?), i.e. prodigiously strong, of great muscular strength; this word however, which is freq. in mod. usage, is not recorded in old writers, but it occurs in Lex. Run. GRJÓN, n. pl. [Swed.-Dan. gryn], groats, Edda (Gl.), Gþl. 524: grjóna-grautr, m. a porridge of groats. grjón-bakr, m. 'groat-back,' a nickname, Fms. GRJÓT, n. [A. S. greôt; Engl. grit; Hel. griot; O. H. G. grioz; Low Germ. grott = gravel; Germ. greis, meaning gravel, shingle, pebbles, or the like; cp. also Engl. to grout = to build a wall of rubble with liquid mortar poured in; the Icel. grautr (q.v.) and grútr (q.v.) are also kindred] :-- stones, but chiefly with the notion of rough stones or rubble in a building, etc.; grjót, like Engl. grit, is a collective word, and is consequently never used in plur.; a single stone is called steinn, not grjót; velta grjóti, to roll stones, Gs. 12; nú er grjót þat at gleri orðit, Hdl. 10; grjót (quarry) þat er til kirkna þarf at hafa, N. G. L. i. 240; hann lét ok göra há-altarit með grjót, Bs. i. 830; telgt grjót, cut stones, Stj. 564; rata munn létumk grjót gnaga, Hm. 106; hljóp ofan skriða mikil með grjóti, Anal. 64; verða at grjóti, to be turned into stones, Edda 89; þeir báru grjót á rótina, Gullþ. 50; torf eða grjót, Grág. ii. 262; þeir ruddu hitt ok báru þar í grjót (sinking a ship), Eg. 125; dys ór grjóti, Ld. 152; berja grjóti, to stone, Gísl. 34; vóru þau barin grjóti í hel, id.; sá engin líkindi Dana-virkis, nema grjótið, but the heaps of stones, Fms. i. 28; konungr hugði at grjótinu ok sá þar rautt allt, xi. 239; svá at þess mætti eigi sjá merki, nema þat eina er grjótið var rautt eptir, 241 (of the shingle on the beach); hvárt sem vill, af heitu grjóti eðr köldu, Sks. 421; límsett grjót, lime-set stones in a wall, Orkn. 352 (in a verse); lét jarl bera vatn í at kæla grjótið þat er brunnit var, id., (in a siege in order to make the walls crack, see Notes and Queries, Nov. 21, 1868); berjask með skotum ok grjóti (in a battle), Fs. 14; grjót ok skot, stones and missiles, Fms. vii. 82; þeir höfðu borið at sér grjót ok báru á þá, bíða þess er grjótið eyddisk, Sturl. ii. 59: of bricks, Stj. 264: in poetry, ölna grjót, the stones of the wrist, = jewels; skýja-grjót, 'cloud-stones,' hail; grjót orða, munns, the stones of words, of the mouth, i.e. the teeth: giants are called grjót-niðaðr, grjót-móði, grjót-öld, the stone people, people of the Stone Age, Lex. Poët.; Grjót-unn, name of a giantess (cp. Steinunn, a female name), whence Grjótunnar-garðar, a giant's castle, Edda: collectively in compds, -grýti, blá-grýti, stór-grýti, rough stones; hraun-grýti, lava. COMPDS: grjót-berg, n. quarry, Fms. viii. 278, Bs. i. 890. grjót-björg, n. pl. rocks, Vsp. 52. grjót-björn, m. a pun, = Arinbjörn, Ad. grjót-brot, n. a stone hoe, Vm. 92, 117. grjót-burðr, m. throwing showers of stones (in a fight), Sturl. ii. 136. grjót-fall, n. raining stones, Ann. 1362. grjót-flaug, f. a stone shower (in a fight), Fms. vi. 156, x. 361, Fas. ii. 449, Fs. 17, Al. 46, Bs. i. 412. grjót-flutning, f. carrying stones, Fms. viii. 279. grjót-garðr, m. a stone fence, Grág. ii. 282, Jb. 242: a pr. name, Fms. grjót-hagl, n. stone-hail, Stj. 369. grjót-haugr, m. a heap of stones, a cairn, Stj. 364. Josh. vii. 26, 655 xiv. B. 2. grjót-hlað, n. a stone pavement, Hkr. ii. 5. grjót-hlass, n. a load of stones, N. G. L. i. 415. grjót-hóll, m. a stone mound, stone heap, Hrafn. 21, Finnb. 314. grjót-hríð, f. a shower of stones (in battle), Fms. ix. 514, xi. 95. grjót-hörgr, m. a stone altar (heathen, vide hörgr): a stone heap = grjóthaugr, Sturl. ii. 223 C, where Ed. grjóthaugr. grjót-kast, n. throwing stones, Fas. iii. 243, Bs. i. 412. grjót-klettr, m. a boulder, Bs. ii. 134. grjót-ligr, adj. stony, flinty, Fms. x. 445, Mar. 609. grjót-meistari, a, m. a stone-mason, B. K. 124. grjót-möl, f. 'stone-grit,' gravel, pebbles, Stj. 67. grjót-páll, m. a stone hoe: metaph., vera e-s g., to break stones for one, do a stone-breaker's work; þeir vóru knáligir menn ok vóru mjök grjótpálar fyrir búi Ósvífrs, Ld. 122; en Halli var grjótpáll fyrir málum hans, Valla L. 205. grjót-skriða, u, f. a stone slip, Ann. 1337. grjót-smiðr, m. a stone-mason, B. K. 124, Bs. i. 830. grjót-smíð, f. stone masonry. grjót-starf, n. stone work, Stj. 562. grjót-sveinn, m. a stone-mason's lad, D. N. grjót-sýsla, u, f. = grjótstarf, D. N. grjótrugr, adj. stony, Barl. 18. grjót-varði, a, m. a stone pile, obelisk, Dropl. 23. grjót-varp, n. = grjóthríð, Lex. Poët. grjúpan, n. a sausage, Orkn. (in a verse), still in use in the east of Icel., [cp. grupa = to hatch or grind, Ivar Aasen.] grobba, að, (grobb, n.), to boast: grobbari, a, m. a boaster. Grotti, a, m. the mythical mill in Edda; whence Grotta-söngr, m. name of a poem; also in local names Grotti, a current near to Reykjavík; akin to Engl. grit, groats, cp. also Ivar Aasen s. v. grötte (the nave in a mill-stone); the tale of the enchanted mill grinding gold and salt etc. at the bottom of the sea is common to all Teutons (vide Edda), and survives in popular tales of Germany, Norway, and Iceland: the sea is called Skerja-grotti, Skerry-grinder, Edda (in a verse). GRÓA, greri, gróinn, pres. græ (grœ), [A. S. growan; Engl. grow; Swed. gro; Dan. groe; cp. Lat. cre-scere, crev-i] :-- to grow: I. of grass, trees, vegetation; þá var grund gróin grœnum lauki, Vsp. 4; viði gróin, grown with wood (of the earth), Edda 65 (in a verse); jörð grær, the earth grows, Eg. (in a verse), Ísl. ii. 381; gras grær, grass grows; gróandi grös, Sks. 728 B; þá grær gras á þeirri moldu er efst er á jörðunni, Edda 145 (pref.); gróa ok ávaxtask (of the earth), Stj. 38: absol. to grow, þann vetr var veðrátta góð, ok greyri snemma um várit, the winter was mild, and early crops in the spring, Fms. ii. 244; er íllu korni niðr sáð, enda mun íllt af gróa, Nj. 174. II. to grow together, to close; var einart þak á húsinu ok ekki gróit, a fresh thatch (of turf) and not yet set, Ld. 280; en um morguninn var hann gróinn aptr sem áðr, the opening (in a cairn) had grown together as before, Bárð. 180; ok æ sem annarr grær (unites, joins to) við meginland, þá kemr annarr hólmi í, Sks. 94; höfuð konungsins var gróit við bolinn, Nj. 275. 2. to be healed, of wounds; sár hans gréru seint, Korm. 130; tóku sár Þórólfs at gróa, Eg. 34; þat sár greri svá, at ..., Fs. 153; en hann lá lengi í sárum ok greri seint, ok rifnuðu aptr þá er gróin vóru, Gullþ. 31: cp. the saying, betra heilt en gróit, better hale than healed: absol., ok greyri þegar fyrir stúfinn, Nj. 275; grær fyrir tungu-stúfinn, Fms. v. 152; Íngólfr lá í sárum vetr þenna, ok greri yfir at kalla, Ingolf's wounds were outwardly healed, Fs. 67: mod. gen., gróinn sára sinna, healed of one's wounds, Fms. iv. 164, Grett, 82: the phrase, gróa um heilt, to be quite healed; þá skera þeir af grandit allt at um heilt megi gróa, Al. 120: metaph. to be reconciled, at um heilt mætti gróa með þeim, Fms. xi. 57; héðan frá greri aldrei um heilt með þeim Glúmi ok Esphælingum, Glúm. 348.