This is page bt_d0274. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
274 FUNDUNG--FURÞUM
ðinges fundian (fandian, fondian, v. ll.), Lch. i. 100, 7. Wé sculon be þæs andgites mæ-acute;ðe fandian (fundigan, v. l.), Bt. 42; S. 147, 15. Fancian (fundian with a over the u, v. l.) þára þióstra, 36, 3; S. 105, 25. v. ge-fundian. fundung. Add:--Ðis godspel sprecð ymbe ðæs Hæ-acute;lendes fundunge, and hú hé betæ-acute;hte ealle ðá geleáfullan his Fæder æ-acute;r ðan ðe hé úp ástige, Hml. Th. ii. 362, 15. [v. N. E. D. founding.] v. fram-fundung. funta (?) a spring (?); the word occurs only in place-names:--Lond æt Cendeles (Ceadeles, C. D. B. iii. 40) funtan, C. D. ii. 293, 20. In loco qui Fobbefunte nominatur, 138, 35. Ðis syndon ðá landgemæ-acute;re tó Fobbefunten, iii. 279, 13. Ruris particulam cujus uocabulum est æt Fobbafuntan, 278, 30. Loco qui nuncupatur uocabulo Hamanfunta . . . Ðis synd ðæs landes gemæ-acute;re æt Hamanfuntan, 175, 9, 30. Æt Byrhfuntan and æt Hafunt, 203, 31. In illo loco ubi ruricoli uocitant Hamanfunta . . . Ðæs landæs gemæ-acute;ro æt Hamanfuntan, v. 220, 12, 30. On ðone forde tó Teofunte, iii. 395, 13. In loco qui appellatur be Tefunte, ii. 68, 15. Tó Teofuntinga gemæ-acute;re, iii. 414, 14. Cf. also Funt-geal, Funte-mel. [funtian. v. ge-funtian]: furan. v. fúrian. furh. Add: gen. furh, fúre:--Furh occa (v. filging), Wrt. Voc. ii. 62, 63. Andlanges ðæ-acute;re fyrh tó ánum anheáfdum . . . ðanon on áne furh an æcer neár ðæ-acute;m hlince . . . andlanges ánre furh oð hit cymð tó ánum byge; ðanone of ðæ-acute;m byge forð on áne furh, C. D. v. 153, 23-32. On þá níwan furh, andlang þæ-acute;re furh, C. D. B. ii. 112, 21. Æfter fúran on turfhleó; of turfhleó æfter heáfdan eft andlang fúr . . .; of ðæ-acute;re stræ-acute;te andlang fúra . . . á andlang fúran, C. D. iii. 15, 26-31. Andlang fúra on setþorn; . . . of þám heáfodon andlang fúra . . . of hláwe andlang fúre, 436, 14-18. On fyrh in occa, Wrt. Voc. ii. 47, 64. Big ðam heáfde tó ðére fureh; æfter ðére fureh, C. D. iii. 384, 16. Se yrðlincg ámyrð his furuh (furh, v. l.), gif hé lócað tó lange underbæc, Hml. S. 16, 181. Þonne man þá sulh forð drífe, and þá forman furh on sceóte, Lch. i. 404, 2. Fúra sulcorum, An. Ox. 2733. On fúrum scrobibus. i. fossulis, scrobes sunt fosse, 2018. Furhum scrobibus, Txts. 94, 884. Andlang stræ-acute;te on ðá deópan fúra, C. D. B. iii. 188, 35. v. ende-, mæ-acute;r-, þweorh-, wæter-furh. furh (?) [ ; pl. fyrh], or fyrh (?); f. A fir, pine:--Of ðá[m] ellen&dash-uncertain;stubbe on ðane óðerne ellenstubbe; ðanone on ðá ealdan fyrh, C. D. vi. 102, 26. On ðá ealdan firh, iii. 97, 24. [Cf. Icel. fýri-skógr a fir&dash-uncertain;wood.] v. next word. furh-wudu. For 'Gl. C. . . . col. 1' substitute:--Furhwudu pinus, Wrt. Voc. ii. 117, 36. [O. H. Ger. for(a)ha picea: Icel. fura pinus.] fúrian to furrow:--Þá þá fúrede cum sulcaret, An. Ox. 2492. v. ge&dash-uncertain;fúrian, fýr(i)an. fur-lang. Add: I. as a lineal measure, (1) originally 'the length of the drive of the plough before it is turned,' usually 40 rods, the eighth of a mile:--Of ðone forda úp on ðá ríðe án furlang wið súðan ðá cyrican; andlang ríðe, C. D. vi. 1, 25. Of ðæ-acute;re ealdan díc on Grinde&dash-uncertain;wylles lace án furlang, 48, 11. Ðus feor sceal beón þæs cinges grið fram his burhgeate þæ-acute;r hé is sittende on feówer healfe his, þ-bar; is .III. míla and .III. furlang (quarentenis, Lat. vers.) . . ., Ll. Th. i. 224, 9. (2) translating Latin stadium:--Furlang stadium, Wrt. Voc. i. 38, 9. Wæs seó wícstów on lengo .xx.es furlonga long castra in longum stadia .xx., Nar. 12, 16. II. an area of land a furrow-long in width (v. Seebohm, Vill. Comm., pp. 2-4):--Án furlang hína herðlandes betweónan ðæ-acute;re stræ-acute;te and ðæ-acute;re mæ-acute;dwe, C. D. iii. 18, 28. Oð ðæs furlanges úpende (cf. at ðas akeres úpende, 434, 2), 418, 23. On ðæs langan furlanges eástende, vi. 48, 9. Forð bufon scortan hlince æt ðæs furlanges ende, v. 111, 6. Ðweres ofer án furlang on gerihte on án ælrbed, 153, 35. furþor. Add: (1) local:--Ðá eóde hé furþor oþ hé gemétte ðá graman gydena, Bt. 35, 6; F. 168, 23. (2) to or at a more advanced point of progress:--Læ-acute;re mon siððan furður on Lædengeðióde ðá ðe mon furðor læ-acute;ran wille, and tó hiéran háde dón wille, Past. 7, 14: Gú. 1195. His heáh geweorc furðor áspyrgan, Sch. 29. (3) of degree or extent, to a greater degree or extent, more thoroughly or completely:--Swá hé má drinceð, swá hyt furðor clæ-acute;nsað, Lch. i. 352, 25. Hwá mæg æ-acute;fre óðrum furðor freóndscipe gecýðan, þonne hé his ágen feorh gesylle and ðurh ðæt his freónd wið deáð áhredde (majorem hac dilectionem nemo habet ut animam suam quis ponat pro amicis suis, Jn. 15, 13), Wlfst. 111, 4. Oft gé dyslice dæ-acute;d gefremedon . . . næ-acute;fre furður þonne nú, El. 388. Þú feónde furðor hýrdes þonne þínum Scyppende, Cri. 1395: Crä. 34. (4) denoting superiority:--Suá suæ-acute; hé on ðyncðum bið furður (-or, v. l.) ðonne óðre, ðæt hé sié on his weorcum and ðeáwum suá micle furður sicut honore ordinis superat, ita morum virtute transcendat, Past. 81, 24. Hé wolde beón furðor on óðrum earde þonne hé on his ágenum wæ-acute;re, Hml. S. 6, 189. Hé wæs furðor on hlísan and on mihte, Hml. Th. i. 478, 27. Se heofenlica cyning is mæ-acute;rra and furðor tóforan ðám eorðlican cininge, Hex. 38, 5. Hié sceoldon habban éce eardungstówe on ðæs fæder húse furðor ðonne his æ-acute;gnu bearn in domo, Patris aeterna mansione filiis praeferuntur, Past. 409, 5. (4 a) denoting greater importance or significance, more:--Nó þ-bar; án þ-bar; hí magon geféran beón, ac þý furþor þ-bar; (cf. hit is sellicre þæt . . ., Met. 11, 50) heora furþum nán búton óþrum beón ne mæg, Bt. 21; F. 74, 18. Ic geanbidode oþ ic wiste hwæt þú woldest, and hú þú hit understandan woldest, and eác þý furþor ic tiolode swíþe geornfullíce þ-bar; þú hit forstandan mihtest eum tuae mentis habitum vel exspectavi, vel, quod est verius, ipsa perfeci, 22, 1; F. 76, 26. Ánra gehwylc hæfð syndrige gyfe fram Gode, sume furðor þonne sume, R. Ben. 64, 10. (5) denoting excess, beyond, over and above:--Hí underfóð æ-acute;gðer ge forhæfdnesse ge eáðmódnesse furðor donne hié geháten ultra habitum assumunt opera, Past. 409, 30. (5 a) denoting transgression:--Hé furðor ne gedyrstlæ-acute;ce tó dónne, þonne him beboden sý, R. Ben. 55, 10. (6) denoting increase:--Ic heóld wið ealle hýnða þínes fæder gestreón, and furðor hí geeácnode, Hml. S. 9, 43: Angl. viii. 299, 10. (7) denoting continued action:--Hí hira firene furþur éhtan apposuerunt adhuc peccare ei, Ps. Th. 77, 19 (or under (6)). Gif þú furður dearst tó þám ánhagan aldre genéðan, An. 1352. Hé furður gen eorlscipe efnde, B. 3006. Þú scealt furðor gen síðfæt secgan you shall go on and tell more of your journey, Jul. 317: 347: Ph. 236: Sat. 225. Heora fícbeámas furþor (printed furþon) ne mihton blæ-acute;da bringan, Ps. Th. 104, 29. (8) of time, later:--Gé sægdon þæt gé cúðon míne aldorlege, swá mé æ-acute;fre wearð oððe ic furðor findan sceolde, Dan. 140. Hé furðor cymeð ufor ánre niht ús tó túne, Men. 33. Ofer midne winter furðor fíf nihtum, 125. furþra. Add: (1) of an animal's foot, fore:--Nim þone swýþran fót þone furðran take the right fore-foot (of a badger), Lch. i. 328, 4. (2) more excellent:--Furþra prestantior, i. excellentior, Germ. 395, 40. furþrung. Dele. furþum. Take here furþan in Dict., and add: I. even, intimating that the sentence in which it occurs expresses an extreme case of a more general proposition implied, and generally prefixed to the particular word, phrase, or clause, on which the extreme character of the statement or supposition depends. (1) attached (a) to the subject:--Ge furðon þá spræ-acute;con þæt ylce þe ic betst trúwode, Ps. Th. 40, 9. Ge furþum seó stów þe . . . þú cwist þ-bar; þín wræcstów sý, heó is þám monnum éþel þe . . ., Bt. 11, 1; F. 32, 26. Ge furþum manna líchaman forealdiað, Solil. H. 10, 7. (a α) in negative sentences:--Ne wearð furðon án tó láfe non remansit ne una quidem, Ex. 10, 19. Þæt furðon nán tácen . . . næs gesewen, Hml. Th. i. 62, 16. Nó þ-bar; án þ-bar; hí magon geféran beón, ac . . . þ-bar; heora furþum nán búton óþrum beón ne mæg, Bt. 21; F. 74, 18. And furþon litlincgas nellaþ forbígean me et nec parvuli nolunt praeterire me, Coll. M. 29, 1. Hit furðum cépemen ne gefaraþ, Bt. 18, 2; F. 62, 36. Ne án furðum ealra wæ-acute;re non est usque ad unum, Ps. Th. 52, 2, 4. Næ-acute;nig forðum wæs þæt hé eft síðade hyhta leás, Gú. 895. (b) to the object:--Feáwa . . . cúðen . . . furðum án æ-acute;rendgewrit of Lædene on Englisc áreccean, Past. 3, 15. Þ-bar; wé furþum (-on, v. l.) þ-bar; eáland gesecean mihton si vel ipsam insulam repetere possemus, Bd. 5, 1; Sch. 552, 5. Bió ðé uníðe tó clipianne, ge furðum ðína ágna spræ-acute;ca loquere in causa tua vix, Past. 385, 11. Hé hét ofsleán ealle þá witan, ge furþon his ágene móder, and his ágene bróðer; ge furðon his ágen wíf hé ofslóg mid sweorde, Bt. 16, 4; F. 58, 6-8. Ge furðum ðára scylda ðe openlíce beóð gesewena . . . hié beládian, Past. 241, 1. Hwár mæg ic wísran findan, oððe furðon þínne gelícan numquid sapientiorem et consimilem tui invenire potero?, Gen. 41, 39. (b α) the object a clause:--Ge furþon, þ-bar; wyrse wæs, wé geheórdon þ-bar; sum sunu ofslóg his fæder, Bt. 31, 1; F. 112, 14. (b β) in negative sentences:--Ne furþon án þyrl . . . þú ne miht dón nec saltem unum foramen . . . vales facere, Coll. M. 31, 17: 29, 13: Gen. 14, 23. Ic furðum ánne ánlépne ne mæg geðencean, Past. 3, 17. Ðá óðre ne begáð furðum hira æ-acute;gne endebyrdnesse, 409, 31: 403, 27: Bt. 15; F. 48, 16. Hé furðon orsorh ne brícð his genihtsumnysse even his abundance he does not enjoy without anxiety, Hml. Th. i. 64, 34. Þæs þe ic furðum æ-acute;r æ-acute;fre æ-acute;ngum ne wolde monna melda weorðan, Gú. 1201. (c) to a word, phrase or clause expressing time, manner, place, &c.:--Þæt ic lufige ge furðum on þeófum (þeawum, MS.) quas amo etiam in latronibus, Solil. H. 16, 14. (c α) in negative sentences:--Hé furðum on ðám broce (etiam in tribulatione positus) nyle álæ-acute;tan his geornfulnesse, Past. 269, 10. Suá unryht suá wé furðum betwuxn hæðnum monnum ne hiérdon, 211, 8. Ne lufige ic nánwiht . . . ofer þæt, ne furðum þám gelíce, Solil. H. 25, 18. (d) to a hypothetical clause:--Gif ic æ-acute;nig unriht wið hí gedón hæbbe, oððe furðum him gulde yfel wið yfle, Ps. Th. 7, 4. Hwæþer hit furþon sóð sý oððe hwæðer mé on swefne mæ-acute;te, Hml. S. 23, 522. (e) to the predicate to emphasize the full extent of the statement:--Wé nyton furðon git hwæt seó offrung beón sceal praesertim cum ignoremus quid debeat immolari, Ex. 10, 26: Solil. H. 15, 17. Wé his furðum ne gefrédað, Past. 139, 20: 241, 22. Wé nóhwæðer ne hit witan nyllað, ne hit bétan nyllað, ne furðum ne récað hwæðer wé hit ongieten, 195, 6: Wrt. Voc. i. 86, 74: Solil. H. 66, 14: Met. 8, 32. Hí þæt tówearde líf ne sóhton, ne þ-bar; furþum gelýfdon þ-bar; hit ó wæ-acute;re uitam futuram non quaereates, siue etiam non esse credentes, Bd. 3, 30; Sch. 331, 13. And gé furðon ne gelýfdon Drihtne et nec sic quidem credidistis Domino, Deut. 1, 32. Hí næ-acute;ron furðan wyrðe þ-bar; . . ., Hml. S. 23, 367: Ælfc. Gen. Thw.