This is page bt_d0111. Please don't edit above this dashed line. Thank you! -----------------------------------------------------------------------------
-BÚR -- BURG-WARAN 111
Eóde hé intó dám búre þár his dohtor inne wæs, 22, 17. Geáscode hé þone cyning on wífcýþþe on Merantúne, and hine þæ-acute;r berád, and þone búr útan beeóde, Chr. 755; P. 46, 30. v. bed-búr. -búr. v. ge-búr; á-búrod, and next word. búr-byrde; adj. Of peasant birth :-- Wéron þæ-acute;r ðreó wíteþeówe men búrbærde, and ðreó ðeówberde, Cht. Th. 152, 19. búr-cniht, es; m. A chamberlain, servant of the bedchamber, eunuch :-- His búrcnihtas (eunuchi) woldon hine amyrran, Hml. A. 98, 213. Án þára búrcnihta, 100, 278. búr-cote. Substitute: búr-cot, es; n. A bedchamber :-- Búrcot cubile, Wrt. Voc. ii. 137, 39. Hé his módes scearpnesse eft gecierde tó ðám flæ-acute;sclican búrcotum ... hé wæs gecierred tó smeáganne hú flæ-acute;sclicum monnum gedafonode on hira búrcotum and on hiera beddum tó dónne ad cubile carnalium aciem mentis revocat ... carnalium cubile perscrutatur, Past. 99, 10-21. burg, burh, burhg, buruh (-ug, -ig), byrg, byrig; gen. byrig, burge, burhge, burcge; dat. byrg, byrig, byrh, burh; n. acc. pl. byrg, byrig, burh, burga, burha; gen. pl. burga, burha; dat. pl. burgum, burhum, byrgum. Add: I. a fortified place :-- Becom hé tó þæ-acute;re cynelican byrig (ad urbem regiam), seó is nemned Bebbanburhg (-byrig, -burh, -burg, v.ll.). Ðá hé þá geseah þ-bar; seó burh (buruh, burg, v.ll.) wæs tó þan fæst þ-bar; hé ne mihte hié ábrecan, hé áslát þá túnas ymb þá burhg onweg, Bd. 3, 16; Sch. 265, 5-14. Tó burge and tó wealle ad arcem et ad moenia, Kent. Gl. 287. For íserne weall betuh ðæ-acute;m wítgan and ðæ-acute;re byrig (byrh, v.l.), Past. 165, 10. Hine wærlíce healdan on ðæ-acute;re byrg his módes intra mentis castra se munire, 431, 6. Hé tówearp ðá burg æt Hierusalem destruxit muros Ierusalem, 311, 6. Byrgum tómiddes þæ-acute;r þá æ-acute;rendracan synd Godes inter apostolicas arces, Dóm. L. 284. I a. a residence surrounded by a wall (v. burg-geat) :-- Þá geáscode hé þone cyning on Merantúne, and hine þæ-acute;r berád and þá burh útan beeóde ... Hié þone æþeling on þæ-acute;re byrig métton þæ-acute;r se cyning læg ofslægen, and þá gatu him tó belocen hæfdon, Chr. 755; P. 46, 28-48, 16. Á hé mæig tindan hwæt hé mæig on byrig bétan, Angl. ix. 262, 16. Burh hegegian, Ll. Th. i. 432, 16. II. where the idea of fortification is at least not prominent, a town, city :-- Burh municipium, Wrt. Voc. ii. 85, 8. Sió burg Siracusas, 84, 33. On þyssere byrig Babilonia, þe hwílon wæs æþelost burh ealra burha ... on ðárn twám burhum Bethsaida and Corozain ... þá burha ðreáde Críst, Wlfst. 194, 9-14, Bæðleem hátte seó buruh. Lch. iii. 60, 11, Ic nyste þ-bar; æ-acute;nig óþer byrig ús wæ-acute;re gehende. Hml. S. 23, 542, þ-bar; þis sý Efesa byrig, 538: 677: 743. Ánre burge riht jus civile, Wrt. Voc. ii. 49, 7. Burge municipii, An. Ox, 5123. Ðæ-acute;re burcge nama, Bt. 18, 2; F. 64, 18. Ercebiscop Cantwara burhge, Bd. 2, 18; Sch. 182, 11. His gemynd is micel on twám burgum ... In óðre birg ... in óðre birg, Mart. H. 194, 11-14. Sé þe sit búton ðæ-acute;re berig suburbanus. Wrt. Voc. i. 84, 45. On þæ-acute;re burh in (Tribulanum) territorium, An. Ox. 4848. On þæ-acute;re burh þæs nama wæs Garganus, Bl. H. 197, 28. Biscop æt Florentie þæ-acute;re burh, Chr. 1059; P. 189, 5. Of burug in burig de civitate in civitatem, Mt. L. 23, 34. Hí Rómáne burig ábræ-acute;con, Bt. 1; F. 2, 3. Monega byrg (byrig, v.l.) tó gafolgieldum wurdon, Ors. 4, 5; S. 170, 6. Ðás twá burh, Hml. Th. ii. 66, 28. Ðára burga (buriga, L.), Lk. R. 4, 26. Þæt ígland hæfð on him X byrg (decem civitates), Ors. 1, 1; S. 10, 18. Monega byrig, 2, 2; S. 66, 23. Geond þá byrig, 3, 7; S. 114, 30. v. castel-, eardung-, sæ-acute;-burh; burge?. burg-biscop, es; m. The bishop of a city :-- Hé fulluht underféng æt þám burhbiscope, H.R. 15, 16. burg-bót. Add: Cf. ge-bétung: burg-bryce. Add: v. N.E.D. burgh-breche. burge (?), an = burg :-- Of ðám burhgan geate, C.D. iii. 36, 18. Cf. burg-geat. burg-ealdor (burh-). Add :-- Hét se burhealdor (alt. to burhge ealdor) þone bisceop him tó gefeccan, Hml. S. 22, 203. burg-geat (burh-). Add: I. the gate of a burg (v. burg, Ia) :-- Ðus feor sceal beón þæs cinges grið fram his burhgeate þæ-acute;r hé is sittende, Ll. Th. i. 224, 7. þá heortan æt þínum burhgeatum behele, Lch. i. 328, 24. [He wende to þan burh&yogh;ate þer þe king on bure lai, Laym. 17670.] II. a town-gate (v. burg, II) :-- Hé férde on ðá burg Ambinensus ... þá sæt þæ-acute;r sum þearfa æt ðæ-acute;m burggeate, Bl. H. 213, 33. burg-geat-setl. Substitute (for entry under burh-geat-setl): If burg-geat is used in the sense given under burg-geat, I. the word would mean 'jurisdiction over those belonging to the "burg," the owner's family and tenants'; if as in burg-geat, II, it would mean 'a seat (right to sit) in a court held at the gate of a town' (cf. Grmm. R.A. 804) :-- Gif ceorl geþeáh þ-bar; hé hæfde fullíce fíf hída ágenes landes, cirican and kycenan, bellhús and burhgeatsetl, Ll. Th. i. 190, 16. burg-gemet, es; n. Measure used in a town :-- Ne sceall bisceop geþafian wóh gemet, ac hit gebyreð þ-bar; be his ræ-acute;de fare æ-acute;lc burhgemet (cf. gange án gemet swilce man on Lundenbyrig and on Wintanceastre healde, i. 270, 1), Ll. Th. ii. 312, 20. burg-geréfa (burh-). Add :-- Þá frægn se burhgeréfa (cf. Rómeburge geréfa, 28) hyne, Shrn. 96, 30. Se burhgeréfa (cf. ðæ-acute;re burge geréfa, 12), 120, 14. Ðæs burhgeréfan (cf. Rómeburge geréfa, 6) sunu (praefecti filius, Ald. 60, 5), 56, 10: Hml. S. 23, 770. Ðá cwæþ Neron tó his burhgeréfan, Bl. H. 189, 28. [A burhrene urbis prefectus, Kath. 1904.] [The word does not seem to occur as the title of an English official, though it is said in Ll. Th. i. 194, 2-4: Ic Ædelstán cýðe þám geréfan tó hwilcere birig. In a Latin charter the praepositus of Oxford (praepositus ciuitatis Oxnaford, C.D. iv. 285) is mentioned, and in this and in similar cases Kemble supposes a burh-geréfa to be meant. v. Saxons in England, ii. pp. 171-3.] burg-hege, es; m. The fence of a 'burg' (v. burg, Ia) :-- Andlanges þæ-acute;re ceápstræ-acute;te oð cyninges burghege (burge hege?), C.D.B. ii. 305. 26. burg-hleoþ (l. -hliþ). Substitute: =(?) beorg-hliþ, q.v. burg-lagu, e; f. Civil law :-- Burglage jus civile, Germ. 388, 18. burg-leód, es; pl. -leóde (-a); m. A burgess, citizen :-- Burgliód (-leód) municeps, Txts. 79, 1334: 180, 17. Buruhliód, An. Ox. 8, 221. Beorhleód, 7, 293. Sicelic burleód (burh-, Hpt. Gl. 499, 37) Siculus indigena, 3958. Burgleóda municipes, 4852. Burgleóde, 5, 40. Hé gelende tó þæ-acute;re byrig, and mid micle gefeán þára burgleóda (ciuium) onfangen wæs, Ors. 3, 1; S. 98, 24. Siracussa cyning þára burgleóda rex Syracusanus, 4, 1; S. 158, 14. Buruhleóda oppidorum, ciuium, Germ. 392, 65. Burhleódum civibus, Hy. S. 112, 1: Bl. H. 241, 23. Of beorhleódum de popularibus, Wrt. Voc. i. 54, 56. Beorleódum municipibus, An. Ox. 8, 358. [O.H. Ger. burg-liut; pl. -liuti civis.] Take here burh-leóde in Dict., and see next two words. burg-leód (?), e; f. The people of a town :-- Hié áspónon him tó fultume Corinthum þá burgleóde (or pl, from burg-leód, es; m.?), Ors. 3, 11; S. 144, 24. Cf. land-leód. burg-leóda, an; m. A citizen, burgess :-- Burhleódan municipes. Hpt. Gl. 517, 70. Cf. land-leódan; pl. under land-leód; m. burg-man (burh-). Add :-- Hé wæs ánes burhmannes sunu on Ysrahéla lande, Hml. A. 181, 10. Hí wendon him tó þæ-acute;re burge (Dover) weard and ofslógon má þanne .xx. manna, and þá burhmen ofslógon .xix. men on óðre healfe, Chr. 1048; P. 173, 4. Læ-acute;de hine sum ealdormann hine geond þás burh and secge þám burhmannum, Hml. A. 99, 235. [v. N.E.D. borough-man.] burg-ræ-acute;den (burh-). Substitute for Cot. 128 :-- Burhræ-acute;ddenne municipatu, Wrt. Voc. ii. 54, 67. burg-riht (burh-). Substitute: Town-right, law in a town :-- Ne sceall hé (the bishop) geþafian æ-acute;nig unriht ... ac hit gebyreð þ-bar; be his ræ-acute;de fare æ-acute;ghwilc lahriht, ge burhriht ge landriht, Ll. Th. ii. 312, 20. burg-rúne, an; -rún, e; f. [Substitute these for burh-rúnan.] A sorceress :-- Burgrúnan furiae. Wrt. Voc. ii. 39, 42. Burhrúnan, 151, 76. Burgrúnae (-e) parcas, Txts. 86, 761. Burgrúnan, An. Ox. 38, 2. Cf. hægtess(e). burg-sæ-acute;ta, -séta (-seta ?) (burh-). Add :-- Burgsétan oppidani, Wrt. Voc. ii. 64, 71. burg-scipe (burh-). Add :-- Burgscipe municipium, Wrt. Voc. ii. 80, 13. Burhscipe, 54, 66. Burhscipe, eardung municipatus, An. Ox. 4853. burg-scír (burh-). Substitute: A township, town or city with the district belonging to it, and add :-- Þæ-acute;re burhscíre Hipponensis (pontifex), An. Ox. 5400. Hé hine gesette tó bisceope þæ-acute;re burhscíre (Alexandria), Hml. S. 15, 24. Ealle ðá hysecild þæ-acute;re burhscíre omnes pueros in Bethleem et in omnibus finibus ejus, Hml. Th. i. 82, 11. Tó ánre burhscíre ðe is gecíged Cesarea Philippi in partes Caesareae Philippi, 364, 14: 366, 5: ii. 110, 6. Pictauienscisce woldon habban ðone ylcan þe hí æ-acute;r álæ-acute;ndon of heora burhscíre, 518, 21. Ne ára ðú nánum ríce ne æ-acute;nigre burhscíre non parcet oculus tuus ulli regno, omnemque urbem munitam subjugabis mihi, Hml. A. 103, 48. burg-síta (burh-). Dele, and see burg-wita. burg-slæd ? :-- Andlang burhslædes, C.D. vi. 137, 19. burg-spræc, -spæc (burh-). Substitute: burg-spræ-acute;c, -spæ-acute;c, e; f. Elegant speech :-- Gleáwnesse burhspræ-acute;ce dissertudinem urbanitatis, Wrt. Voc. ii. 74, 52. Burhspæ-acute;ce urbanitatis, eloquentiae loquela, Hpt. Gl. 404, 40: An. Ox. 9, 13. [All are glosses of Ald. 2, 6.] burg-stal, -stól. Dele. burg-staþol (burh-). Substitute: The foundation of the wall of a burg (v. burg, Ia) :-- Nim his lifre, tódæ-acute;l and bedealf æt þám ymbhwyrftum þínra landgemæ-acute;ra and þínra burhstaþola, and þá heortan æt þínum burhgeatum behele. Lch. i. 328, 23. burg-steall (burh-). Add: The site of a town (?), a hill (?) :-- Helde, burhsteal cliv(i)um, i. discensum (cf. cum ascenderent clivum civitatis, I Reg. ix. 11. v. Angl. xix. 463), Wrt. Voc. ii. 131, 72. Cf. tún-steall. burg-þegen, es; m. A thane living in a burg :-- Alle míne burhðegnes on Lundene, C.D. iv. 213, 4: 214, 32: 221, 13. burg-tún. Add: [v. N.E.D. borough-town.] burg-waran, -ware. Add: , -waras (-weras). [Though plural forms are most frequent, the singular seems to be used in the following :-- Yldest burhwara proceres, burhwara cives, Wrt. Voc. i. 18, 40, 35 (cf.